Viêm xoang hàm là gì? Biểu hiện bệnh và cách điều trị

Viêm xoang hàm là loại viêm xoang thường gặp nhất hiện nay. Bệnh thường xảy ra khi môi trường xung quanh thay đổi thất thường. Nếu người bệnh không được chữa trị kịp thời, viêm xoang hàm sẽ gây ra nhiều biến chứng như viêm họng, viêm đa xoang, viêm thần kinh thị giác… 

Viêm xoang hàm là gì?

Hệ thống xoang trong cơ thể gồm: Xoang trán, xoang hàm, xoang bướm và xoang sàng. Trong đó, cấu tạo của xoang hàm bao gồm các hốc xung quanh vùng mắt và hai má. Bề mặt của bộ phận này được bao phủ bởi một lớp niêm mạc nhiều lông với tác dụng duy trì độ ẩm và bảo vệ nó khỏi sự tấn công từ các dị vật bên ngoài.

Viêm xoang hàm là tình trạng lớp niêm mạc tại các hốc xoang vùng 2 bên má và quanh mắt bị viêm gây ra hiện tượng kích ứng, sưng tấy, mưng mủ, thậm chí đau nhức dữ dội.

Viêm xoang hàm bao gồm 2 loại chính:

• Viêm xoang hàm cấp tính: Đây là giai đoạn đầu của bệnh với một số biểu hiện như: đau mặt, nhức đầu. Cơn đau có thể lan lên hốc mắt và thái dương. Người bệnh thường đau buốt vào 2 buổi sáng – trưa và giảm dần về chiều tối, đau nhiều lúc cúi đầu xuống, chạy nhảy, vận động mạnh, khi dùng tay ấn vào mắt hay hố răng. Ngoài ra, người bệnh cũng sốt cao và chảy nước mũi (ban đầu nước mũi loãng và trong, sau đó đặc dần rồi chuyển sang màu vàng, có thể đọng mủ và mùi hôi khó chịu). Các triệu chứng của bệnh viêm xoang hàm cấp tính thường kéo dài hơn 6 tuần, sau đó chuyển sang giai đoạn viêm xoang hàm mạn tính.
• Viêm xoang hàm mạn tính: Ở giai đoạn này, người bệnh không còn phải chịu đựng những cơn đau nhức tại vùng mặt nữa. Thay vào đó, họ sẽ cảm thấy thường xuyên mệt mỏi, thị lực suy giảm, bị tắc mũi, nghẹt mũi, nước mũi chảy nhiều. Dịch mũi có màu xanh. Nếu bị viêm xoang hàm do bệnh về răng thì mũi bạn sẽ tiết ra mủ, miệng có mùi hôi, đau âm ỉ, dữ dội ở vùng mặt, đặc biệt là 2 bên má. Nếu không được chữa trị kịp thời, viêm xoang hàm mạn tính sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm xương tủy, viêm màng não, viêm tấy hốc mắt, áp xe não…

Ngoài ra, dựa vào khu vực bị sưng, viêm xoang hàm còn được chia thành 4 loại:

• Viêm xoang hàm trái
• Viêm xoang hàm phải
• Viêm xoang hàm trên
• Viêm xoang hàm hai bên

Triệu chứng của bệnh viêm xoang hàm 

Tùy theo mức độ và nguyên nhân gây bệnh, viêm xoang hàm có một số triệu chứng điển hình sau: 

• Sốt cao
• Đau âm ỉ vùng mặt (đầu, mũi, hai gò má)
• Chảy mủ bên mũi bị viêm
• Hơi thở có mùi hôi khó chịu
• Khi bệnh trở nên nghiêm trọng, người bệnh sẽ bị đau đỉnh đầu âm ỉ kèm hiện tượng chóng mặt, buồn nôn.

Đâu là nguyên nhân của bệnh viêm xoang hàm?

Bệnh viêm xoang hàm có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân sau:

• Bệnh lý về răng 
• Viêm mũi dị ứng trong khoảng thời gian dài
• Lệch cấu trúc vách ngăn mũi
• Vi khuẩn từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể
• Biến chứng sau phẫu thuật hoặc chấn thương do tai nạn
• Dị ứng với lông thú, thời tiết, phấn hoa…
• Hốc mũi bị nhiễm trùng nên hình thành chất nhầy dày đặc khiến mũi bị tắc nghẽn
• Ăn nhiều thực phẩm có hại cho sức khỏe khiến sức đề kháng suy yếu
• Ảnh hưởng của thời tiết thất thường và không khí ô nhiễm

Những ai dễ mắc bệnh viêm xoang hàm?

Dưới đây là 4 đối tượng có khả năng bị bệnh viêm xoang hàm cao:

• Người đã đi nhổ răng hoặc thực hiện các phẫu thuật vùng khoang miệng
• Người bị sâu răng hoặc nhiễm trùng miệng nhưng không được điều trị kịp thời và triệt để
• Người có cấu trúc xoang hàm sai lệch do bẩm sinh hoặc biến dạng sau phẫu thuật
• Người có tiền sử mắc bệnh viêm mũi dị ứng hoặc viêm xoang hàm (chưa được điều trị dứt điểm)

Viêm xoang hàm có nguy hiểm không?

Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh viêm xoang hàm có thể gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng như:

• Biến chứng đường hô hấp: Viêm họng, viêm đa xoang, viêm thanh quản…
• Biến chứng não: Viêm não, viêm màng não, áp xe não…
• Biến chứng mắt: Mắt sưng húp, viêm mí, viêm nề ổ mắt, viêm túi lệ…
• Biến chứng tai: Viêm mô liên kết, áp xe mí mắt, viêm dây thần kinh thị giác…

Nếu bị phớt lờ, viêm xoang hàm có thể âm thầm đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Do đó, khi nhận thấy các triệu chứng bất thường của cơ thể, bạn nên đi thăm khám bác sĩ ngay lập tức để tìm ra biện pháp chữa trị hiệu quả nhất.

Phương pháp điều trị bệnh viêm xoang hàm

Với sự phát triển vượt bậc của nền y học hiện đại, bệnh viêm xoang hàm có thể được chữa trị bằng 2 phương pháp sau đây. Người bệnh nên cân nhắc kỹ lưỡng đặc điểm và mức độ bệnh lý để theo đuổi hướng điều trị phù hợp nhất.

Sử dụng phương pháp Tây y để điều trị viêm xoang hàm

Dùng thuốc Tây y là cách trị viêm xoang hàm phổ biến nhất hiện nay. Tùy vào tác nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chẩn đoán và chỉ định người bệnh uống một số loại thuốc kháng sinh kết hợp với thuốc chống dị ứng, phù nề, giảm đau (nếu cần thiết). Bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc Tây, bởi một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng không mong muốn như suy gan, suy thận, lờn thuốc, viêm loét dạ dày…

• Đối với viêm xoang hàm cấp tính, bệnh nhân sẽ được điều trị nội khoa bằng cách sử dụng thuốc co mạch (khi mũi bị tắc nghẽn) hoặc xông mũi bằng Menthol.
• Nếu tình trạng của bệnh nhân vẫn không thuyên giảm sau khi dùng thuốc thì các bác sĩ sẽ vạch ra phác đồ điều trị khác, thường bao gồm Proetz (súc rửa xoang bằng áp lực âm). Đây là thủ thuật chọc xoang hút mủ bên trong khoang hàm, sau đó đưa dung dịch thuốc vào hốc xoang bít để thay thế. Ngoài ra, bạn có thể được phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn hoặc cắt polyp mũi.
• Nếu viêm xoang hàm xuất phát từ cách bệnh lý về răng, bác sĩ sẽ tập trung vào nguyên nhân gây bệnh. Đôi khi, người bệnh buộc phải nhổ răng.

Từ trước đến nay, phương pháp Tây y luôn mang đến tác dụng nhanh chóng, tức thời nhưng cũng đi kèm một số rủi ro. Bên cạnh đó, sau khi điều trị dứt điểm, viêm xoang hàm hoàn toàn có thể tái phát nếu bệnh nhân không phòng ngừa đúng cách.

Chữa bệnh viêm xoang hàm tại nhà bằng bài thuốc dân gian

Theo quan điểm Đông y, viêm xoang hàm hình thành bởi thận âm hư, gan tỏa phế nhiệt, từ đó, hỏa vượng gây tích tụ độc tố, hao tổn khí chính khiến cơ thể mất cân bằng âm dương, kéo theo sức đề kháng suy giảm. Do đó, bệnh này được điều trị dựa trên nguyên tắc cân bằng âm dương nhằm yên vị hỏa tự, vững vàng chính khí, đẩy lùi tà khí. 

Dưới đây là 3 cách chữa viêm xoang hàm an toàn và hiệu quả.

1. Rượu hạt gấc

Hạt gấc (thiết mộc tử) có màu vàng, vị đắng hơi ngọt, hơi độc, tính ôn. Đây là loại dược liệu quý trong Đông y. Lúc đi vào đại tràng và hai kinh can, loại thuốc này có tác dụng chữa mụn nhọt, lở loét, thiêu thủng, tràng nhạc… Khi kết hợp với rượu, hạt gấc có thể thúc đẩy khí huyết dẫn lưu xoang, giúp điều trị chứng phù nề, sưng tấy của bệnh viêm xoang hàm vô cùng hiệu quả.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 300ml rượu trắng, 25 – 30 hạt gấc, hũ thủy tinh và vỉ nướng
• Nướng hạt gấc đến khi cháy sém vỏ ngoài 
• Rang hạt trên chảo sao cho hạt ngả vàng, phồng to, hơi cháy và có mùi hăng
• Đập giập hạt gấc đã nguội, đổ thêm rượu, đậy kín rồi ủ trong vòng 2 tuần
• Khi dùng, bạn lấy miếng bông dài thấm rượu đắp lên xoang hàm hoặc thấm tăm bông vào rượu và bôi trực tiếp vào mũi
• Thực hiện 2 – 3 lần/ngày

2. Mật ong và tỏi

Mật ong và tỏi là “bộ đôi” chữa nhiễm trùng đường hô hấp cực kỳ hiệu nghiệm. Cả hai loại dược liệu này đều có tính kháng khuẩn, kháng viêm nên khi kết hợp với nhau, hiệu quả điều trị tăng lên gấp bội. Nếu mật ong có tác dụng kháng khuẩn tự nhiên thì tỏi sở hữu hoạt chất kháng sinh quý giá. Ngoài ra, mật ong còn thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào chịu thương tổn.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 1 củ tỏi và mật ong nguyên chất
• Xay nhuyễn tỏi rồi lọc lấy phần nước cốt
• Trộn nước cốt tỏi với mật ong theo tỷ lệ 1:2 (cứ 1 muỗng nước cốt tỏi thì cho vào 2 muỗng mật ong)
• Khuấy đều dung dịch rồi dùng bông y tế thấm dung dịch và thoa vào 2 bên mũi trong vòng 15 phút
• Sau khi cơ thể tiết dịch thì xì mũi nhẹ nhàng nhằm loại bỏ chất dịch viêm

Lưu ý: Độc giả không nên áp dụng bài thuốc này cho trẻ em dưới 1 tuổi vì tỏi có thể dẫn đến kích ứng còn mật ong có thể gây ngộ độc.

3. Nước muối sinh lý

Nước muối (tên khoa học là Natri Clorid 0,9%) là dung dịch đẳng trương có áp suất thẩm thấu xấp xỉ chất dịch trong cơ thể con người. Với khả năng kháng khuẩn, diệt trùng, nước muối giúp thông mũi, làm sạch khe mũi, phòng tránh hiện tượng ứ đọng đàm hoặc dịch mủ trong mũi, kiểm soát nước mũi và hỗ trợ phục hồi khả năng vận chuyển của niêm mạc mũi.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 1 chai nước muối sinh lý và 1 chiếc xi lanh 20cc hoặc bình rửa mũi chuyên dụng
• Bơm đầy nước muối sinh lý vào xi lanh hoặc bình rửa nước mũi
• Nghiêng đầu sang một bên và bơm nước muối từ từ vào hốc mũi cao hơn
• Thực hiện tương tự với bên hốc mũi còn lại
• Nhẹ nhàng xì mũi để đưa hết dịch mủ ra ngoài

3 phương pháp chữa viêm xoang hàm tại nhà trên vừa ít gây tác dụng phụ vừa mang lại hiệu quả lâu dài.Tuy nhiên, người bệnh cần tham khảo ý kiến của các thầy thuốc hoặc bác sĩ để đảm bảo an toàn trong suốt quá trình chữa bệnh.

Biện pháp phòng ngừa viêm xoang hàm

Song song với việc tích cực và chủ động điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần ăn uống khoa học, luyện tập điều độ, làm việc – nghỉ ngơi hợp lý. 

• Uống từ 2,5 – 3 lít nước/ngày. Việc cung cấp đủ nước cho cơ thể sẽ góp phần làm sạch chất nhầy, hạn chế tắc nghẽn tại các hốc xoang. Tuy nhiên, bạn không nên uống nước đá lạnh vì điều này sẽ vô tình làm tổn thương niêm mạc họng. Thay vào đó, hãy dùng nước ấm, nước trái cây, trà thảo mộc nhé!
• Tránh đưa tay ngoáy mũi bởi hành động này có thể đưa vi khuẩn vào hốc khoang
• Luôn luôn đeo khẩu trang khi phải dọn dẹp, ra đường hoặc đến nơi ô nhiễm, bụi bặm
• Chú ý giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ họng
• Không ngồi trước quạt máy quá lâu đồng thời hạn chế sử dụng máy điều hòa
• Không ăn thức ăn quá cay nóng, nhiều dầu mỡ vì thói quen này sẽ dẫn đến bệnh lý trào ngược dạ dày (một trong những nguyên nhân chính của chứng viêm tai – mũi – họng)
• Tránh xa phấn hoa, nước hoa, lông động vật…
• Không hút thuốc lá, uống cà phê, nước ngọt có ga, rượu bia, đồ uống có cồn 
• Hạn chế dùng sữa và các sản phẩm từ sữa vì nhóm thực phẩm này thúc đẩy sự tiết dịch nhầy từ mũi, hạn chế không khí lưu thông qua mũi

Viêm xoang hàm là dạng bệnh tương đối khó trị. Hy vọng bài viết đã phần nào giải đáp những thắc mắc cơ bản nhất của bạn đọc về bệnh lý này. Để đạt được hiệu quả điều trị cao nhất, bạn nên tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ cũng như xây dựng và duy trì một lối sống bền vững, lành mạnh.