Phù chân khi mang thai: Nguy hiểm không? Nguyên nhân do đâu?

Phù chân khi mang thai là triệu chứng rất nhiều bà bầu gặp phải, đặc biệt trong những tháng cuối của thai kỳ. Đây là hiện tượng khá phổ biến không cần quá lo lắng, tuy nhiên nếu tình trạng sưng phù di chuyển lên mặt hay mắt, tay thì người bệnh cần đi khám ngay lập tức để phòng tránh các biến chứng khác có thể xuất hiện.

Phù chân khi mang thai là gì?

Phụ nữ mang thai là đối tượng vô cùng nhạy cảm do sự thay đổi hormone lớn đang diễn ra bên trong cơ thể. Có rất nhiều triệu chứng xảy ra trong thời kỳ này, trong đó có cả chứng phù chân khi mang thai. Theo đó đây là phần bàn chân của bà bầu đau sưng sưng phù, to hơn bình thường, có màu đỏ thẫm kèm theo tê cứng chân rất khó chịu.

Tình trạng này xuất hiện rõ nhất là ở bàn chân, từ mắt cá chân đổ xuống, thường xuất hiện cùng lúc ở cả hai chân khiến mẹ vừa đau nhức vừa khó khăn đi lại. Ngoài ra tình trạng tê cứng hai chân cũng diễn ra nhiều hơn khiến mẹ vô cùng mệt mỏi. Ăn uống kém ngon miệng và có thể gây khó ngủ khiến bà bầu xanh xao thấy rõ.

Phù chân có thể xuất hiện bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ, tùy theo cơ địa nhưng thường nhất là sau tháng thứ 5. Triệu chứng này có thể kéo dài trong vài ngày, việc nghỉ ngơi cũng không thể làm giảm tình trạng sưng phù. Ngoài ra còn có thể kèm theo các triệu chứng sau

• Bà bầu choáng váng, đau đầu, cơ thể mệt mỏi
• Có thể ảnh hưởng tới thị giác khiến việc nhìn lờ mờ không thấy rõ.
• Đau bụng vùng hạ sườn dữ dội.
• Có thể nôn ói, khó chịu, tê cứng chân đi lại khó khăn,..

Nguyên nhân phù chân khi mang thai

Trên thực tế, việc sưng phù chân khi mang thai hoàn toàn là một triệu chứng sinh lý khá bình thường xảy ra ở rất nhiều bà bầu được xuất hiện do rất nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên nó cũng làm bà bầu khá khó chịu, vì vậy tìm hiểu nguyên nhân chính xác sẽ giúp bạn có thể có biện pháp phòng tránh phù hợp.

Do tăng trọng lượng

Việc tăng trọng lượng khi mang thai là yếu tố vô cùng bình thường vì thai nhi lúc này đang dần hình thành và to dần, túi nước ối cũng to hơn khiến bụng mẹ lớn hơn, cân nặng cũng cao hơn bình thường. Trong giai đoạn này bà bầu có thể lên từ 8- 12kg nhưng cũng có người có thể lên tới 15- 20 kg.

Lúc này dây chằng tại chân bị co dãn quá mức để chống đỡ trọng lượng của cơ thể nên rất dễ bị các tác động ngoại sinh gây nên tình trạng sưng viêm. Đồng thời lúc này cơ thể mẹ cũng tích nước khá nhiều càng làm tăng áp lực lên chân khiến chân sưng phù to hơn. Tình trạng này chủ yếu xảy ra ở những người bị tăng cân quá mức.

Do một số yếu tố sinh hoạt

Mặc đồ chật, thai lớn, vận động quá mạnh, táo bón, ngồi quá lâu trong một tư thế cũng làm tăng áp lực lên ổ bụng, lượng máu chảy về tim bị tác động dẫn tới sưng phù chân. Tuy nhiên nếu nguyên nhân liên quan đến vấn đề này thì tình trạng sưng chân có thể nhanh thuyên giảm đáng kể.

Bên cạnh đó phụ nữ trong thời kỳ mang thai nếu thường xuyên đi giày cao gót cũng khiếm hoạt động bơm máu đến vùng cơ chân bị ảnh hưởng, không được diễn ra bình thường và gây phù nề tại đây. Người có chế độ ăn nhiều natri mà thiếu kali cũng có thể gây ra hiện tượng này.

Bà bầu mang đa thai hoặc có nhiều nước ối trong bào thai cũng thường gặp tình trạng sưng phù chân, đặc biệt vào những ngày trời nóng bức khó chịu. Với triệu chứng này có thể kéo dài cho tới khi em bé ra đời.

Do sự thay đổi hormone

Chúng ta đều biết rằng các mạch máu đều có sự liên kết với nhau đi tới khắp các mô trong cơ thể. Theo đó máu sẽ từ tim đi đến các cơ quan xuống chân sau đó từ chân trở ngược về tim. Hoạt động đưa máu ngược từ chân về tim vốn đã diễn ra chậm nhưng nếu gặp các tác động ảnh hưởng khiến máu không đưa lên được thì sẽ gây sưng chân.

Phụ nữ mang thai là đối tượng có sự thay đổi hormone rất lớn làm thành mạch trở nên mềm hơn. Do đó việc đưa máu từ chân trở về tìm gặp nhiều khó khăn, diễn ra chậm hơn hoặc không đưa lên được gây tích tụ lại và sưng phù ở chân.

Do tử cung lớn dần

Càng về những tháng cuối thai kỳ tử cung càng lớn hơn và có thể chèn ép lên các tĩnh mạch chủ dưới và tĩnh mạch chậu. Dòng máu ở chân chậm và không lưu thông được gây ra tình trạng ứ đọng tại đây. Các chất lỏng từ tĩnh mạch nhanh chóng xâm nhập vào các mô của bàn chân và mắt cá chân gây ra tình trạng sưng viêm tại đây.

Đồng thời khi tử cung càng lớn càng chèn ép nhiều lên tình mạch dưới khiến máu dồn phía chân, không lưu thông được sinh phù nề và đau nhức. Đặc biệt bàn chân và mắt cá chân sẽ là hai tình trạng dễ phù nề nhất.

Do bệnh lý

Một số bà bầu nếu có tiền sử mắc một số bệnh lý mắc các bệnh như viêm tĩnh mạch, tiền sản giật, dị ứng, thần kinh bị rối loạn có nguy cơ cao bị phù nề chân. Người thường xuyên lạm dụng các loại thuốc nhuận tràng hay thuốc lợi tiểu, người từng sử dụng ma túy cũng rất dễ gặp tình trạng này.

Các chất lỏng dư thừa trong cơ thể nhiều

Trong quá trình mang thai, sản phụ thường sản xuất lượng máu và các chất lỏng cao gấp rưỡi bình thường để có thể nuôi dưỡng và bảo vệ thai nhi. Đây cũng là yếu tố phổ biến thường gây ra tình trạng sưng phù chân phổ biến ở bà bầu.

Dấu hiệu sắp sinh

Trong một số trường hợp nếu tình trạng sưng phù chân xuất hiện vào tháng cuối của thai kỳ còn có thể là dấu hiệu thông báo của việc bà bầu sắp lâm bồn. Lúc này có thể xuất hiện các triệu chứng kèm theo sau

• Vỡ ối hoặc thấy máu báo.
• Bàn tay, mắt cá chân bị phù nề
• Xuất hiện các cơn gò bụng với tần suất nhiều hơn
• Bà bầu bị tiêu chảy
• Bé ít đạp mẹ hơn bình thường
• Có cảm giác như xương chậu nở rộng hơn kèm theo bụng tụt xuống dưới.

Nếu thấy các triệu chứng này xảy ra đồng thời với tình trạng chân sưng phù thì rất có thể mẹ bầu sắp sinh, cần đến ngay bệnh viện phụ sản để chuẩn bị. Sau khi bé ra đời thì tình trạng này cũng được biến mất.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ sưng phù chân ở sản phụ

Những yếu tố làm tăng nguy cơ sưng phù chân ở bà bầu bao gồm

• Thời tiết nóng bức
• Hấp thụ quá nhiều muối
• Đứng trong thời gian dài
• Chế độ ăn uống thiếu kali
• Tăng huyết áp
• Tăng cân nhanh
• Hoạt động thể chất trong nhiều ngày
• Uống cà phê hoặc thức uống chứa caffeine liên tục

Phù chân khi mang thai có nguy hiểm không

Như đã nói sưng phù chân là một triệu chứng có thể gặp ở hầu hết bà bầu và không gây ra quá nhiều nguy hại. Nếu có cách chăm sóc phù hợp triệu chứng này có thể biến mất sớm nhưng đôi khi cũng có thể kéo dài cho tới khi em bé ra đời.

Tuy nhiên, như thế không có nghĩa là nó không gây hại cho sức khỏe. Chân sưng phù khiến bà bầu cảm thấy bị đau nhức tê mỏi, việc vận động đi lại có thể gặp rất nhiều khó khăn. Mẹ có thể cảm thấy mệt mỏi và khó ngủ hơn. Tinh thần cũng ảnh hưởng, thai phụ ngại tiếp xúc với mọi người.

Đặc biệt có còn ảnh hưởng đến các vấn đề chức năng bên trong các cơ quan nội tạng của cơ thể, bao gồm

• Ảnh hưởng đến chức năng thận: do thận là cơ quan có trách nhiệm đào thải và lọc các chất lỏng nên việc quá nhiều chất lỏng trong cơ thể khiến thận phải hoạt động quá công suất dễ sinh bệnh.
• Hệ thống tĩnh mạch dưới bị suy giãn: ra máu lâu ngày bị ứ trệ trong lòng tĩnh mạch, làm van và hệ thống tĩnh mạch chi dưới đều bị suy giãn.. Với một số người bị sưng phù chân quá lâu còn không thể phục hồi.
• Ảnh hưởng đến tim mạch: Do việc lưu thông máu huyết đi từ tim đến chân và từ chân quay trở lại hoạt động chậm khiến ảnh hưởng đến quá trình bơm máu đến tim và gây ra một số vấn đề về tim mạch.
• Rối loạn sắc tố: Máu ứ trệ tại chân khiến bà bầu dễ bị chuột rút, sưng phù chân, các tĩnh mạch nông bị giãn lâu dần gây biến đổi sắc tố da thành màu đỏ, loét dinh dưỡng rất khó khắc phục.
• Tiền sản giật:  Bà bầu nếu bị sưng phù chân quá lâu còn có thể bị tiền sản giật với các triệu chứng như huyết áp tăng cao đột ngột, nôn nhiều, suy giảm chức năng gan, giảm lượng tiểu cầu trong máu cực kỳ nguy hiểm.

Trong đó các thông kê cho thấy, nếu bà bầu trong lần mang thai thứ hai vẫn tiếp tục bị sưng phù chân thì nguy cơ giãn tĩnh mạch là rất cao. Lúc này các tĩnh mạch bị nổi ngoằn ngoèo dưới da, lộ rõ màu tím hoặc xanh rất mất thẩm mỹ. Nếu vị trí bị giãn gần mắt cá chân có nguy cơ bị loét da tại đây hoặc khó đi đứng bình thường gây ra rất nhiều bất tiện cho bà bầu.

Các triệu chứng cho thấy dấu hiệu nguy hiểm đòi hỏi bà bầu cần đi khám ngay

• Phù mặt quá mức
• Mắt sưng lên
• Tay sưng to
• Đau đầu chóng mặt dữ dội
• Thị lực bị suy giảm
• Nôn nhiều hoặc thường xuyên buồn nôn nhưng không giống ốm nghén
• Đau mạnh tại xương sườn phía bên phải
• Đau ở bắp chân hoặc đùi có thể là dấu hiệu cho thấy hình thành máu đông

Đây cũng chính là dấu hiệu của tiền sản giật người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để xử lý kịp thời, tránh các biến chứng khác có thể xảy ra.

Điều trị phù chân khi mang thai

Dù không thể giảm hoàn toàn tình trạng phù chân do có liên quan đến các vấn đề hormone và sự phát triển của thai nhi bên trong cơ thể nhưng bà bầu vẫn có thể làm giảm các triệu chứng của nó và ngăn ngừa được các biến chứng khác có thể xảy ra.

Với tình trạng chân sưng phù quá mức và kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc giúp làm bền và tăng trương lực của thành mạch. Dù nhóm thuốc này được đánh giá dùng trong một thời gian ngắn sẽ không gây ra ảnh hưởng tới thai nhi, tuy nhiên việc sử dụng vẫn nên hạn chế và chỉ nên dùng khi thật cần thiết.

Thay vào đó bà bầu có thể áp dụng một số phương pháp chống viêm giảm sưng, giảm tê nhức đơn giản mà không cần dùng thuốc.

Chườm ấm

Sử dụng nhiệt độ nóng tác động ngoài da sẽ kích kích thích máu huyết lưu thông hiệu quả hơn. Máu được đưa đến tim ổn định, không tích tụ tại chân nên có thể nhanh chóng cải thiện tình trạng sưng viêm đáng kể.

Theo đó bạn có thể thực hiện một số biện pháp áp dụng nhiệt sau

• Chườm ấm: Dùng túi chườm ấm chuyên dụng hoặc khăn đã được ủ nước ấm chườm lên chân trong khoảng 15 phút có thể cải thiện tình trạng tê bì, giúp các cơ thư giãn hiệu quả.
• Ngâm chân với nước ấm vào thảo dược: Thay vì chỉ dùng nước ấm thôi bạn có thể kết hợp thêm với các loại thảo dược như sả, gừng, lá lốt hay ngải cứu cũng giúp chân thảo mái đáng kể. Các tinh chất có trong các thảo dược này cũng rất tốt cho hệ thống xương khớp, lại có tính kháng khuẩn cao nên vô cùng an toàn.
• Tắm nước nóng: Bà bầu tắm nước nóng vào buổi tối trước khi đi ngủ sẽ giúp toàn cơ thể được thư giãn, thả lỏng, giảm sưng phù chân và cho sức khỏe ổn định hơn.

Chú ý khi chườm ấm không nên dùng nước có nhiệt độ quá cao, tránh nguy cơ bỏng da. Nước trong khoảng 40- 50 độ là nhiệt độ phù hợp nhất để chườm.

Sử dụng trà thảo dược

một số loại trà thảo dược đơn giản có thể làm các cơ thư giãn và làm cải thiện tình trạng sưng đau đáng kể. Bạn có thể tự thực hiện các loại trà này khá đơn giản, nên sử dụng hằng ngày để cơ thể cảm thấy dễ chịu hơn. Một số loại trà mà bạn có thể tham khảo như

• Trà gừng: Bạn chỉ cần dùng vài lát gừng hãm cùng nước sôi trong vài phút, có thể thêm mật ong hoặc chanh để dễ uống hơn. Cac hoạt chất trong gừng vừa làm thư giãn các cơ vừa có tác dụng chống viêm khá tốt nên có thể cải thiện tình trạng sưng phù ở chân. Tuy nhiên chú ý không nên dùng trà gừng vào buổi tối vì có thể gây mất ngủ
• Trà bồ công anh: Bạn có thể mua dạng trà túi lọc về để tiện lợi cho việc sử dụng mỗi ngày. TRà này có tác dụng ngăn chặn tình trạng giữ nước của cơ thể.
• Nước hạt rau mùi: Đun 2 thìa hạt rau mùi cùng hai cốc nước cho tới khi cạn còn một nửa thì dùng uống hết trong ngày. Nước này có tác dụng chống viêm và kích thích tuần hoàn máu hoạt động hiệu quả hơn.

Massage chân

Massage bấm huyệt cho chân cũng là phương pháp đơn giản có thể cải thiện tình trạng sưng phù tích nước tại đây. Phương pháp này nếu thực hiện đúng cách có thể làm giảm tình trạng sưng viêm phù nề ở chân đồng thời hạn chế tình trạng chuột rút đáng kể, giúp bà bầu có thể ngủ ngon hơn.

Với phương pháp xoa bóp đơn giản bạn có thể nhờ người thân hay chồng hỗ trợ hằng ngày hoặc trước khi đi ngủ để chân cảm thấy thoải mái. tuy nhiên nếu lựa chọn bấm huyệt cần phải do những người có a, hiểu về kinh mạch thực hiện để đảm bảo an toàn và hiệu quả hơn, trách việc bấm sai huyệt có thể gây nguy hiểm cho bà bầu.

Bà bầu có thể tham khảo phương pháp massage xoay tròn cho bàn chân. Bạn chỉ cần quay cổ chân thành vòng tròn sau đó cũng thực hiện tương tự với các ngón chân, Cố gắng gập bàn chân lại để căng cứng các cơ. Bà bầu có thể thực hiện phương pháp này ở bất cứ đâu như đang nằm sofa, nằm trên giường nghỉ..

Massage chân 10 phút mỗi ngày có thể cải thiện tình trang sưng viêm, chuột rút khá hiệu quả.

Điều trị y khoa

Trong trường hợp sưng phù chân kéo dài và có dấu hiệu trầm trọng bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp y khoa an toàn như đeo tất y khoa để tác động cơ học lên thành tĩnh mạch,  hỗ trợ thu nhỏ đường kính của các tĩnh mạch dưới chân. Từ đó rút ngắn khoảng cách với các van tĩnh mạch để máu lưu thông về tim dễ dàng hơn.

Tuy nhiên không nên tự ý sử dụng sản phẩm này mà cần có chỉ định từ bác sĩ để đảm bảo an toàn và phù hợp với tình trạng bệnh của phụ nữ khi mang thai.

Chế độ dinh dưỡng

Có chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng giúp cải thiện các triệu chứng bệnh đáng kể, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm đồng thời tăng cường sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.

Bà bầu đang bị sưng phù chân nên bổ sung các thực phẩm sau

• Bổ sung Kali: Thiếu kali cũng là nguyên nhân gây sưng phù chân với các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, hay bị chuột rút, táo bón.. Do đó cần tăng cường bổ sung chất này qua các thực phẩm như khoai lang nướng, sữa chua, đậu thành, thịt gà, các nhóm thịt đỏ
• Bổ sung nhiều protein tự nhiên: Protein không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng cho bé và bé khỏe mạnh mà còn cải thiện các triệu chứng sưng phù chân khi mang thai khá hiệu quả. Thiếu chất này chính là nguyên nhân khiến chất lỏng rò rỉ khỏi mạch máu gây sưng viêm tại chân. Theo đó mẹ bầu nên tăng cường các thực phẩm như các lại rau có màu xanh, trái cây, thịt, cá, trứng
• Uống nhiều nước: đảm bảo cơ thể có đủ lượng nước mỗi ngày không chỉ giúp tăng cường chức năng thận, dạ dày mà còn phòng tránh nguy cơ cơ thể trữ nước gây sưng viêm. Bên cạnh các loại nước lọc bà bầu nên bổ sung thêm nước ép trái cây, nước ép rau củ…Uống nước râu ngô, nước mướp đắng cũng rất tốt cho bà bầu.
• Ăn các món thanh đạm: nếu bà bầu gặp phải tình trạng này hãy ưu tiên ăn các món thanh đạm, hạn chế dầu mỡ hoặc

Ngoài ra, bà bầu cũng chú ý cân bằng hệ dưỡng chất cần thiết để đảm bảo sức khỏe ổn định cho cả mẹ và bé.

Các thực phẩm bà bầu nên hạn chế

• Cà phê, nước ngọt có ga, đồ uống có cồn: Cà phê không chỉ làm bà bầu mất ngủ mà còn gây ra tình trạng mất nước khiến cơ thể có xu hướng tích nước bên trong gây sưng viêm. Đồng thời thức uống này cũng không hề tốt cho thai nhi nên mẹ bầu cần cố gắng hạn chế
• Không ăn quá mặn: Lượng muối quá mức bình thường không chỉ làm cơ thể bị mất nước mà còn có thể gây ảnh hưởng đến chức năng thận, phá hủy xương đồng thời tăng nguy cơ sưng phù chân hơn
• Hạn chế đồ đóng hộp: nhóm thực phẩm này tuy khá tiện lợi nhưng lại vừa có lượng muối cao, chứa nhiều chất bảo quản, đồng thời chứa các chất béo chuyển hóa gây phù nề chân.

Chế độ sinh hoạt

Chế độ dinh hoạt cũng góp phần vô cùng quan trọng trong việc cải thiện và phòng tránh sưng phù chân khi mang thai. Thay đổi một thói quen sinh hoạt lành mạnh hơn chính là cách để mẹ khỏe, bé ngoan và hạn chế mắc các bệnh lý khác tốt nhất.

Một số vấn đề mẹ bầu nên chú ý sau

• Hạn chế đứng hay ngồi quá lâu trong một tư thế. Chú ý nên ngồi duỗi thẳng chân, không nên bắt chéo vì có thể ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu huyết
• Nên massage chân và ngâm chân hằng ngày
• Ngủ đủ giấc, tránh thức quá khuya
• Bà bầu nên nằm nghiêng bên trái khi ngủ để không chèn ép lên các cơ quan nội tạng cũng như giảm áp lực từ tĩnh mạch chủ để đưa máu lên tim hiệu quả hơn. Bà bẫu cũng nên thay đổi các tư thế nằm ngủ tốt cho bà bầu khác để giấc ngủ ổn định, cơ thể thoải mái hơn.
• Nên mang giày dép đế thấp thoải mái, hạn chế mang giày cao gót, đặc biệt trong những tháng cuối thai kỳ mẹ tuyệt đối không nên đi dép cao
• Mặc đồ rộng rãi thoải mái, tránh việc mặc đồ quá bó sát vì có thể ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu.
• Hạn chế đeo tất quá nhiều hay quá dày. Mặc dù đeo tất có thể giữ ấm chân nhưng có thể làm cản trở quá trình lưu thông máu tại đây. Tốt nhất có thể đeo tất dành riêng cho bà bầu.
• Tập các bài thể dục nhẹ nhàng phù hợp với sức khỏe. Các bài tập yoga cho bà bầu hay đi bộ nhẹ nhàng là phù hợp nhất.
• Đứng hay đi bộ chậm trong hồ bơi có thể làm giảm sưng khá tốt
• Giữ cơ thể mát mẻ trong mùa hè, hạn chế đi ra ngoài nắng nhiều nhưng cũng không nên nằm điều hoà quá mức
• Không nên nhịn tiểu
• Uống nước chanh mỗi ngày
• Thường xuyên đi khám thai định kỳ để sớm phát hiện các nguy cơ tiềm ẩn gây bệnh và có thể xử lý kịp thời.

Thực hiện các phương pháp trên đây cũng là cách tốt nhất để phòng tránh các triệu chứng sưng phù chân có thể xảy ra trong quá trình mang thai. Dù được đánh giá là các triệu chứng bình thường nhưng bà bầu vẫn nên đến bệnh viện thăm khám, kiểm tra và điều trị sớm để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm khác có thể xuất hiện.

Với những chia sẻ trên đây hy vọng đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích về chứng phù chân khi mang thai. Thay đổi chế độ dinh dưỡng khoa học và lành mạnh hơn chính là cách để phòng tránh các triệu chứng này hiệu quả nhất.