Viêm trợt hang vị dạ dày: Nguyên nhân và cách điều trị

Viêm trợt hang vị dạ dày là một trong những bệnh lý về đường tiêu hóa phổ biến hiện nay. Đây là tình trạng mà các lớp niêm mạc hang vị xuất hiện các vết loét gây ra sưng và viêm. Nếu không được khắc phục kịp thời, điều trị tích cực sớm, bệnh sẽ chuyển biến nặng và gây biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh. 

Viêm trợt hang vị dạ dày là gì?

Hang vị là một bộ phận quan trọng nằm bên trong dạ dày. Vị trí của nó nằm ở chính giữa của dạ dày và tá tràng, nằm gần về phía cơ thắt môn vị. Kích thước của hang vị dao động trong khoảng từ 3 – 5cm tính từ vị trí của bờ cong nhỏ cho đến vị trí của môn vị. Hang vị có tác dụng hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn, xử lý chúng một cách cẩn thận nên chúng rất dễ bị viêm nhiễm.

Viêm trợt hang vị dạ dày là một bệnh lý dạ dày phổ biến và có thể xuất hiện đối với bất kỳ đối tượng nào, đặc biệt là những người bị đau dạ dày cấp tính hoặc những bệnh lý khác về dạ dày nhưng không được điều trị tận gốc.

Có thể nói viêm trợt hang vị dạ dày là tình trạng lớp niêm mạc hang vị bị viêm nhiễm, kèm theo đó là các vết trợt xước nhẹ. Theo đó, tùy thuộc vào từng hình thái tổn thương mà viêm trợt hang vị dạ dày được chia ra làm 4 loại chính gồm:

• Viêm trợt lồi hang vị dạ dày: Đây là tình trạng các vết trợt bên trong niêm mạc có xu hướng bị lồi ra ngoài, càng tạo điều kiện để hang vị tiếp xúc, va chạm với thức ăn cũng như dịch vị dạ dày. Có thể nói đây là căn bệnh gây ra những triệu chứng cũng như mức độ nặng nề và nguy hiểm nhất.
• Viêm trợt phẳng hang vị dạ dày: Các vết trợt xước trong niêm mạc có hình thái nông và phẳng, các triệu chứng của bệnh tương đối nhẹ và không quá nguy hiểm.
• Viêm trợt xung huyết dạ dày: Các tổn thương ở niêm mạc hang vị dạ dày khác hẳn so với các tình trạng trên, chúng bị sưng đỏ do bị xung huyết và rướm máu tại các vết trợt xước.
• Viêm trợt phù nề xung huyết: Đây là tình trạng lớp niêm mạc hang vị dạ dày bị nhiễm trùng và diễn tiến ngày càng nặng khiến máu huyết lưu thông kém, ứ đọng và gây ra xuất huyết, phù nề.

Đây đều là những trình trạng phổ biến của bệnh viêm trợt hang vị dạ dày, tùy vào từng trường hợp mà bệnh sẽ gây ra các triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, nếu không có biện pháp can thiệp và điều trị phù hợp có thể gây ra các tổn thương nghiêm trọng, tiềm ẩn biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng của người bệnh.

Nguyên nhân gây viêm trợt hang vị dạ dày

Theo thông tin từ các chuyên gia, có rất nhiều nguyên nhân gây viêm trợt hang vị dạ dày. Trong đó, một số nguyên nhân phổ biến nhất có thể kể đến như:

• Vi khuẩn HP: Vi khuẩn Helicobacter pylori là loại vi khuẩn có khả năng tồn tại trong dạ dày và gây bệnh. Với hình dạng xoắn ốc và dễ dàng phát triển mạnh mẽ bên trong môi trường khắc nghiệt có chứa acid dịch vị trong dạ dày. Hiện nay, theo thống kê của Bộ Y tế thì trong 100 người bị viêm trợt hang vị dạ dày sẽ có 95 người mắc bệnh do vi khuẩn Helicobacter pylori.

• Thói quen ăn uống không khoa học: Ăn uống không khoa học, ăn nhiều nhưng thức ăn không có nhiều dưỡng chất, thường xuyên bỏ bữa, lúc thì nhịn lúc thì ăn quá nhiều hoặc chỉ ăn những loại thực phẩm nhiều dầu mỡ, quá chua, quá cay, quá nóng…khiến cho dạ dày trở nên suy yếu. Đây chính là nguyên nhân khiến cho bệnh viêm trợt hang vị dạ dày có cơ hội phát triển.
• Uống nhiều rượu bia: Rượu bia được xem là “kẻ thù” của dạ dày, nồng độ cồn lớn trong rượu bia khiến cho lớp lót niêm mạc dạ dày dần bị bào mòn, càng uống thì dạ dày càng bị co bóp mạnh, gây tăng tiết acid dịch vị và tạo ra những tổn thương trong hang vị dạ dày.
• Lạm dụng nhóm thuốc chống viêm không Steroid: Những người thường xuyên sử dụng thuốc chống viêm không Steroid hay thuốc giảm đau liều cao trong thời gian dài có thể gây ra tình trạng ức chế hoạt chất Cyclooxygenase, làm bào mòn lớp niêm mạc dạ dày và gây ra tình trạng xuất huyết.
• Căng thẳng trong thời gian dài: Stress, áp lực chính là những nguyên nhân gây tổn hại đến dạ dày lớn nhất. Càng mệt mỏi và stress thì càng kích thích dạ dày sản sinh ra nhiều acid dịch vị do não bộ bị suy yếu làm mòn lớp niêm mạc dạ dày và khiến hang vị tổn thương.

Đây không chỉ là những nguyên nhân gây ra bệnh viêm trợt hang vị dạ dày mà nó còn chính là những tác nhân gây bệnh lở loét hang vị, viêm loét bờ cong lớn, loét tiền môn vị, loét hành tá tràng…cực kỳ nguy hiểm.

Triệu chứng của bệnh viêm trợt hang vị dạ dày

Các triệu chứng ban đầu của viêm trợt hang vị dạ dày có thể xảy ra với bất kỳ ai, có thể xuất hiện chỉ vài triệu chứng hoặc tất cả các triệu chứng tùy theo mức độ mắc bệnh. Trong đó, có thể kể đến một vài triệu chứng điển hình của căn bệnh này như:

• Đau vùng thượng vị: Xuất hiện các cơn đau nhức tại vùng bụng, hơi hướng lên phía trên của rốn hay còn được gọi là đau vùng thượng vị. Mức độ đau dữ dội hay đau âm ỉ cũng như tần suất bị đau bụng cũng còn phụ thuộc vào mức độ mắc bệnh. Thời điểm người bệnh vừa ăn xong hay thời tiết chuyển lạnh chính là lúc mà người bệnh dễ bị đau thượng vị nhất.
• Đầy hơi, ợ chua, ợ nóng: Đây là triệu chứng hầu như bất kỳ người bệnh viêm trợt hang vị dạ dày cũng đều gặp phải. Triệu chứng này thường phát sinh khi dạ dày tăng tiết acid dịch vị quá mức kiểm soát. Bên cạnh đó, khi dạ dày bị tổn thương, chắc chắn chức năng tiêu hóa cũng sẽ bị suy giảm. Lúc này, thức ăn không được tiêu hóa hết sẽ tồn đọng lại và lên men gây ra tình trạng ợ chua, ợ hơi, khó tiêu.
• Buồn nôn, nôn ói: Khi những luồng hơi được sản sinh bên trong dạ dày và được đẩy lên trên khoang miệng, chính điều này vô tình gây ra tình trạng buồn nôn, nôn khi người bệnh không thể chịu được cảm giác khó chịu này.

• Sụt cân: Các triệu chứng trên diễn tiến ngày càng nặng, tần suất thường xuyên thì chắc chắn người bệnh sẽ có nguy cơ bị suy nhược cơ thể, sụt cân, da dẻ xanh xao do ăn uống thiếu chất.
• Đau ngực, tức ngực: Cảm giác tức ngực xảy đến kèm theo tình trạng buồn nôn cũng là triệu chứng khá phổ biến. Trường hợp mắc bệnh viêm trợt hang vị dạ dày giai đoạn nặng, người bệnh có thể bị tụt huyết áp, chóng mặt, nôn ra máu…
• Rối loạn bài tiết đại tiện: Ảnh hưởng nặng nề đến quá trình đi đại tiện, có lúc người bệnh đi ngoài lúc thì tiêu chảy, lúc thì cứng do bón rất khó khi vệ sinh.

Viêm trợt hang vị dạ dày có nguy hiểm không?

Những tổn thương trên viêm trợt hang vị dạ dày diễn ra lâu ngày, ngày càng nghiêm trọng và kéo dài và không được điều trị tích cực có thể gây ra những biến chứng cực kỳ nguy hiểm như:

• Xuất huyết đường tiêu hóa: Do dạ dày bị kiệt sức, suy giảm chức năng tiêu hóa dẫn đến tình trạng thiếu máu, nôn ra máu kèm theo đi ngoài phân đen.
• Thủng dạ dày – tá tràng: Đây là biến chứng cực kỳ nguy hiểm, những người mắc bệnh viêm trợt hang vị dạ dày cần phải được tiến hành cấp cứu mổ gấp. Thậm chí, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể bị tử vong, vì các cơn đau lúc này rất dữ dội tại vùng thượng vị, nhiều người bệnh ví von cơn đau này như “bị dao đâm”.
• Bị hẹp môn vị: Khi bị hẹp môn vị thì bắt buộc người bệnh phải được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật trước khi bệnh chuyển biến nguy hiểm hơn.
• Ung thư: Biến chứng nguy hiểm nhất của viêm trợt hang vị dạ dày đó chính là gây ra ung thư. Đặc biệt, nếu bị viêm hang vị hoặc bị viêm loét dạ dày do vi khuẩn HP gây ta thì khả năng gây ra biến chứng ung thư là rất cao.

Vì vậy, có thể kết luận rằng bệnh viêm trợt hang vị dạ dày là một bệnh lý nguy hiểm. Vì vậy, tốt nhất hãy đến bệnh viện để thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt trước khi bệnh chuyển biến đến các biến chứng vừa kể trên.

Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm trợt hang vị dạ dày

Trong quá trình thăm khám để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh thực hiện các xét nghiệm sau:

• Thực hiện nội soi hang vị dạ dày: Nội soi là phương pháp phổ biến thường được áp dụng trong hầu hết các trường hợp mắc bệnh lý về đường tiêu hóa. Thực hiện nội soi sẽ giúp bác sĩ quan sát chi tiết toàn bộ dạ dày, từ những hình ảnh này sẽ giúp bác sĩ sẽ có cơ sở xác định mức độ viêm nhiễm.
• Lấy sinh thiết các mô tế bào: Cũng trong quá trình nội soi, bác sĩ sẽ thực hiện lấy sinh thiết mô tế bào, sau đó xét nghiệm nhằm kiểm tra xem có sự tồn tại của vi khuẩn Helicobacter Pylori. Bên cạnh đó, thực hiện cách này cũng giúp phát hiện sớm các tế bào ung thư nếu có.
• Xét nghiệm vi khuẩn HP: Ngoài phương pháp vừa nói trên đó là lấy sinh thiết mô tế bào thì bác sĩ cũng có thể đề xuất người bệnh xét nghiệm máu, xét nghiệm phân…để kiểm tra vi khuẩn HP.
• Chụp X-quang: Trong trường hợp nghi ngờ bị viêm loét niêm mạc do bị viêm trợt hang vị dạ dày thì bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện X-quang nhằm xác định được mức độ nặng hay nhẹ của bệnh.

Các phương pháp chẩn đoán này cùng với các triệu chứng lâm sàng mà người bệnh thông báo sẽ giúp cho bác sĩ có cơ sở đánh giá và đưa ra kết luận về bệnh lý và mức độ bệnh của từng trường hợp, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Cách điều trị viêm trợt hang vị dạ dày phổ biến hiện nay

Sau khi đã có những chẩn đoán bệnh chính xác về tình trạng viêm trợt hang vị dạ dày, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh thực hiện các phương pháp điều trị phù hợp tùy theo mức độ mắc bệnh của từng người. Điều trị với mục đích chủ yếu là kiểm soát các triệu chứng của bệnh, tìm diệt vi khuẩn HP, khắc phục tình trạng viêm nhiễm và ngăn ngừa biến chứng.

Sử dụng thuốc Tây y

Hiện nay, dùng thuốc Tây để trị bệnh viêm trợt hang vị dạ dày chính là phương pháp điều trị được áp dụng phổ biến do hiệu qủa mà nó đem lại. Một số loại thuốc thường được bác sĩ kê đơn phổ biến như:

• Thuốc kháng sinh: Amoxicillin, Metronidazol, Penicillin…
• Thuốc ức chế acid dạ dày như Omeprazol…với 2 hoạt chất chính là nhôm hydroxyd và magie hydroxyd.
• Thuốc ức chế bơm proton (như Lansoprazol): Nhóm thuốc này có tác dụng ức chế dạ dày acid dịch vị trong một thời gian dài. Thuốc được chỉ định cho những người bị viêm trợt hang vị dạ dày khi bị tăng tiết acid quá mức.
• Thuốc kháng Histamine H2 có tác dụng ngăn ngừa giảm tiết acid dịch vị bên trong dạ dày. Thuốc phổ biến như Famotidine, Cimetidine…

Lưu ý, mặc dù thuốc Tây có tác dụng điều trị bệnh hiệu quả, nhanh chóng tức thì, chỉ mất 2 – 3 lần uống đầu tiên là có thể cải thiện được các triệu chứng. Tuy nhiên, phương pháp này thường không được khuyến khích sử dụng lâu dài. Bởi ban đầu thì thuốc có thể giảm các triệu chứng lâm sàng và lạm dụng thuốc liều cao quá lâu sẽ khiến cơ thể bị nhờn thuốc trở nên mất tác dụng.

Chính điều này làm tăng nguy cơ tái phát bệnh dù trước đó bệnh đã khỏi hằn. Bên cạnh đó, thuốc Tây ngoài chứa các chất điều trị bệnh thì cũng có khá nhiều hoạt chất gây tác dụng phụ ngoài ý muốn đối với sức khỏe. Một vài các tác dụng phụ như chóng mặt, buồn nôn, chán ăn, thậm chí ngộ độc cho gan, thận và suy giảm chức năng, tăng huyết áp, tiểu đường…

Vì vậy, cần hết sức lưu ý trong quá trình sử dụng thuốc, tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, uống thuốc đúng giờ giấc, đúng liều lượng và trong thời gian quy định, không tự ý thay đổi liều lượng và không mua thêm thuốc để uống để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Phẫu thuật

Nếu bệnh viêm trợt hang vị dạ dày đáp ứng tốt các phương pháp điều trị nội khoa như uống thuốc thì bệnh cũng sẽ nhanh chóng được cải thiện. Tuy nhiên, nếu bệnh khó điều trị, ngày càng chuyển biến nặng thì bác sĩ sẽ cân nhắc việc thực hiện phẫu thuật nhằm kiểm soát tình trạng bệnh tránh gây nguy hiểm đe dọa tính mạng của người bệnh.

Thực hiện phẫu thuật thường được chỉ định trong những trường hợp người bệnh bị viêm trợt hang vị dạ dày và có xuất hiện biến chứng nguy hiểm, cần cấp cứu kịp thời như bị thủng dạ dày, bị hẹp môn vị hay xuất huyết dạ dày…Đây là phương pháp cuối cùng được chỉ định vì nó có thể gây ra một số tiềm ẩn rủi ro ngoài ý muốn như nhiễm trùng, máu chảy không cầm lại được, hình thành sẹo, rối loạn chức năng co bóp của dạ dày…

Áp dụng các loại thảo dược tự nhiên để cải thiện triệu chứng

Với những trường hợp mắc bệnh viêm trợt hang vị dạ dày ở mức độ nhẹ, chưa có triệu chứng hay biến chứng nguy hiểm thì để hỗ trợ tốt nhất cho quá trình điều trị bệnh bên cạnh biện pháp sử dụng thuốc Tây, người bệnh có thể áp dụng kết hợp sử dụng một số các loại thảo dược tự nhiên có các hoạt chất tốt cho dạ dày đang bị tổn thương.

Có thể kể đến một số loại thảo dược như:

• Nghệ: Hàm lượng chất Curcumin trong nghệ được nghiên cứu cho thấy có khả năng kháng khuẩn, làm lành vết thương và thúc đẩy quá trình làm lành các tổn thương trong dạ dày.
• Hoa cúc: Chính xác là uống trà hoa cúc mỗi ngày sẽ giúp ức chế quá trình làm giảm co thắt dạ dày, hỗ trợ kháng viêm, chống khuẩn hiệu quả, từ đó giúp đẩy lùi các cơn đau nhức âm ỉ hay dữ dội tức thì. Không những vậy, hoa cúc còn là loại thảo dược tốt cho sức khỏe tinh thần, cải thiện tâm trạng hiệu quả.
• Mật ong: Mật ong vốn có tính sát khuẩn và làm lành vết thương nhanh chóng. Để tốt nhất người bệnh có thể kết hợp mật ong cùng với trà xanh, đây là “combo khắc tinh” đối với vi khuẩn HP.
• Lá mơ lông: Theo nghiên cứu, trong lá mơ lông có chứa rất nhiều loại vitamin và khoáng chất có lợi cho hệ tiêu hóa, cũng như tác dụng hỗ trợ cải thiện triệu chứng của bệnh viêm trợt hang vị dạ dày hiệu quả. Đồng thời, trong dân gian còn sử dụng lá mơ lông để khắc phục tức thì chứng đầy bụng, ợ hơi, khó tiêu.
• Uống nước dừa tươi: Trong nước dừa có chứa nhiều chất xơ, vitamin có tác dụng làm giảm nhanh lượng acid bên trong dạ dày, làm dịu các tổn thương và thúc đẩy quá trình tự lành của vết thương.

Chữa viêm trợt hang vị dạ dày bằng phương pháp Đông y

Ngoài những biện pháp vừa kể trên thì nếu bạn muốn tìm một phương pháp an toàn, lành tính, tự nhiên mà không gây tác dụng phụ như các loại thuốc tân dược thì các bài thuốc Đông y là sự chọn lựa không thể bỏ qua. Bản chất của phương pháp Đông y trong chữa trị viêm trợt hang vị dạ dày đó là có khả năng trị tận gốc dứt điểm nguồn căn gây bệnh và ngăn ngừa bệnh tái phát.

Sự kết hợp của các vị thuốc một cách cẩn trọng chính là “chìa khóa” giúp cải thiện triệu chứng và điều trị bệnh tận gốc. Bên cạnh đó, các vị thuốc bao giờ cũng có nhiều tác dụng đi kèm như bổ vị, kiện tì, an thần, tăng cường sức khỏe, cải thiện sức đề kháng…Tùy vào từng trường hợp mắc bệnh nặng hay nhẹ, người già hay trẻ em…mà người thầy thuốc sẽ tiến hành kê toa thuốc phù hợp.

Một số loại thảo dược tự nhiên cũng chính là một số vị thuốc quý được sử dụng nhiều trong các bài thuốc Đông y để trị viêm trợt hang vị dạ dày như:

• Cam thảo
• Ô tặc cốt
• Bạch truật
• Bạch thược
• Tam thất
• Bổ chính sâm
• Sài đất
• Quán chúng
• …

Ưu điểm lớn nhất của những bài thuốc Đông y chính là lành tính, an toàn, không gây tác dụng phụ nhưng nó cũng tồn tại một nhược điểm khiến nhiều người cảm thấy bất tiện nên không chọn áp dụng đó là đem lại kết quả trị bệnh khá lâu, bắt buộc người bệnh phải kiên trì áp dụng thì mới thấy được hiệu quả rõ rệt.

Hướng dẫn cách chăm sóc và ngăn ngừa bệnh viêm trợt hang vị dạ dày

Bên cạnh những cách điều trị bệnh viêm trợt hang vị dạ dày như vừa kể trên thì để đảm bảo có một sức khỏe tổng thể tốt nhất, dạ dày hoạt động bình thường, khỏe mạnh thì tốt nhất bạn nên chú ý thực hiện các giải pháp chăm sóc cơ bản hằng ngày tại nhà. Đây cũng chính là một trong những điều mà bác sĩ sẽ đưa ra trong phác đồ điều trị viêm trợt hang vị dạ dày.

Một số thói quen cũng như lời khuyên bổ ích giúp chăm sóc và ngăn ngừa viêm trợt hang vị dạ dày như sau:

Về thói quen ăn uống

• Tập trung bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, giàu vitamin như trái cây, các loại thực phẩm ít chất béo để giúp dạ dày dễ dàng trung hòa acid dịch vị và còn giúp cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể.
• Dù mắc bệnh hay không mắc bệnh, chúng ta cũng cần tránh ăn những loại thực phẩm có hại cho dạ dày, nhất là khi lớp niêm mạc hang vị đang bị tổn thương như thức ăn nhanh, chiên xào nhiều dầu mỡ, thực phẩm đóng hộp chứa chất bảo quản, chế biến nhiều gia vị, quá nóng, quá cay hay các loại trái cây có tính acid cao, thức ăn quá cứng khó tiêu hóa…
• Tuyệt đối tránh xa các thực phẩm có chứa chất kích thích như rượu, bia, cà phê, nước ngọt có gas…vì sẽ càng khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng.
• Thay vào đó nên uống thật nhiều nước, trung bình mỗi ngày nên uống từ 2 – 2,5 lít nước để giúp trung hòa cân bằng hàm lượng acid dịch vị trong dạ dày, hỗ trợ hoạt động tiêu hóa của dạ dày và ngăn ngừa các tổn thương có thể xảy ra.
• Chia nhỏ các bữa ăn chính trong ngày thành nhiều bữa nhỏ, khoảng 4 – 6 bữa. Thực hiện tốt điều này không chỉ làm giảm bớt áp lực lên dạ dày khi không phải hoạt động quá tải trong một lần mà còn tránh gây thiếu hụt dưỡng chất cho cơ thể.
• Ăn chậm nhai kỹ để giúp thức ăn trước khi xuống dạ dày được nghiền kỹ và sẽ được tiêu hóa dễ dàng hơn, tránh tình trạng thức ăn ứ đọng lại trong hang vị và gây viêm nhiễm.

Về thói quen sinh hoạt hằng ngày

• Giữ cho tinh thần luôn vui vẻ, lạc quan, không quá căng thẳng là cách để làm giảm bớt áp lực lên hệ tiêu hóa, lúc này bạn sẽ không còn cảm thấy đau nhức hay khó chịu ở dạ dày nữa.
• Tránh làm việc quá sức, cân bằng mọi việc trong ngày để dành thời gian nghỉ ngơi và thư giãn. Ngủ đúng giờ, không thức khuya hơn 23 giờ, đảm bảo mỗi đêm ngủ đủ từ 7 – 8 tiếng là được.
• Tăng cường tập luyện thể dục thể thao, vận động vừa sức mỗi ngày khoảng 30 – 45 phút như đi bộ sau khi ăn, tập yoga, bơi lội…để cải thiện sức khỏe, tăng cường sức đề kháng.

Tóm lại, bệnh viêm trợt hang vị dạ dày là một căn bệnh có thể điều trị khỏi dứt điểm ngay từ đầu nếu người bệnh chủ động thăm khám và tiếp nhận điều trị tích cực. Ngược lại, bệnh sẽ gây nhiều biến chứng rất nguy hiểm nếu kéo dài trong thời gian quá lâu như ung thư, xuất huyết đe dọa tính mạng. Vì vậy, hãy ý thức bảo vệ sức khỏe của bản thân bằng những cách như chúng tôi vừa chia sẻ ở trên nhé.