Viêm mũi dị ứng ở trẻ em: Biểu hiện và cách điều trị an toàn

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em thường kèm theo các triệu chứng như hắt xì, sổ mũi, ngứa mũi, đặc biệt rất dễ tái phát khi thay đổi thời tiết khiến phụ huynh vô cùng lo lắng. Tình trạng nếu kéo dài có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như bệnh hen suyễn hoặc các vấn đề về thị giác. Vì thế phụ huynh cần nhanh chóng đưa bé đi điều trị đồng thời thay đổi một lối sống lành mạnh hơn để phòng tránh các biến chứng này. 

Bệnh viêm mũi dị ứng ở trẻ em là gì?

Viêm mũi dị ứng thực chất là một phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm ngăn chặn sự xâm nhập của các dị nguyên lạ vào cơ thể thông qua đường hô hấp. Quá trình phản xạ này khiến cơ thể cơ thể phóng ra chất histamin dạng tự do. Đây là chất có sẵn trong cơ thể để kích ứng mũi gây viêm nhằm chống lại các dị nguyên nhưng sự sản sinh quá mức của chất này lại gây dị ứng viêm nhiễm cùng các triệu chứng bất thường của cơ thể như chảy nước mắt, nghẹt mũi, ho…

Bệnh viêm mũi dị ứng có thể xảy ra ở mọi đối tượng, độ tuổi những xảy ra nhiều nhất ở trẻ em do hệ miễn dịch còn suy yếu, chưa hoàn thiện nên dễ bị kích ứng hơn. Tỷ lệ trẻ em mắc viêm mũi dị ứng chiếm đến 40% trong tất cả các ca bệnh, trong đó trẻ dưới 6 chiếm khoảng 75 – 80%.  Tình trạng này kéo dài làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống tinh thần và sự phát triển của bé.

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em cũng có hai loại chính đó là

• Viêm mũi dị ứng theo mùa: Bệnh thường chỉ xuất hiện vào một thời điểm trong năm theo một chu kỳ nhất định. Thường viêm mũi dị ứng ở trẻ em sẽ xuất hiện vào thời điểm giao mùa trong năm như mùa xuân, mùa nắng, mùa mưa…
• Viêm mũi dị ứng quanh năm:  Bệnh có thể xuất hiện bất cứ thời điểm nào, có có tính chu kỳ và có thể bộc phát dù chỉ gặp phải một dị nguyên rất nhỏ. Các triệu chứng của viêm mũi dị ứng cũng thường xuyên tái phát khiến người bé vô cùng mệt mỏi.

Biểu hiện của viêm mũi dị ứng ở trẻ em

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em có các biểu hiện khá giống với các bệnh lý đường hô hấp khác, vì thế khiến không ít phụ huynh lầm lẫn và chủ quan không đưa bé đi điều trị. Tuy nhiên bệnh kéo dài có thể biến chứng sang các bệnh nguy hiểm khác nên phụ huynh cần sớm phát hiện để tránh các nguy cơ này.

Biểu hiện của viêm mũi ở trẻ em bao gồm

• Ngứa mũi, khó chịu, luôn có cảm giác muốn hắt xì, đặc biệt hắt xì nhiều vào sáng sớm và tối muộn.
• Chảy nước mũi nhiều lần, nước mũi lỏng có màu trắng trong hoặc đục.
• Trẻ bị nghẹt mũi, khó thở, thở khó khè, đặc biệt về đêm có thể xảy ra tình trạng ngưng thở khi ngủ.
• Trẻ bị đau họng, ngứa rát cổ họng, đau đầu kèm theo nhức mắt, ù tai
• Bé chán ăn, không hứng thú ăn uống. Trẻ sơ sinh quấy khóc về đêm không chịu ngủ.
• Trẻ có thể bị chảy máu cam nếu bệnh trở nặng.

Đặc biệt với những trẻ bị viêm mũi dị ứng quanh năm, tình trạng này tái phát nhiều lần sẽ có những biểu hiện đặc trưng như thói quen khịt mũi, thở bằng miệng… khiến trẻ vô cùng mệt mỏi, sức giảm suy yếu, chậm phát triển hơn hẳn so với lứa tuổi.

Nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng ở trẻ em

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em là một bệnh lý về hô hấp, vì thế các nguyên nhân gây bệnh chủ yếu liên quan đến đường hô hấp. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh này, đôi khi chỉ là những tác nhân rất nhỏ những nếu phụ huynh chủ quan thì vẫn hoàn toàn có thể khiến trẻ mắc viêm mũi dị ứng má không hề hay biết.

Các nguyên nhân chủ yếu gây bệnh viêm mũi dị ứng ở trẻ em bao gồm

• Chất gây dị ứng trong nhà: Bụi bẩn, nấm mốc, lông chó mèo đều có thể là tác nhân gây nên viêm mũi dị ứng. Các chất này có kích thước rất nhỏ, thậm chí nếu không để ý kỹ không thể thấy được nên dễ dàng xâm nhập vào niêm mạc mũi và kích thích gây nên các phản ứng dị ứng. Bên cạnh đó trong lúc bé vui chơi hoạt động có thể đưa tay chạm vào các chất này rồi đưa lên mũi miệng cũng làm tăng nguy cơ  mắc bệnh này hơn.
• Các chất gây dị ứng trong không khí: Khói xe, phấn hoa, hay một số chất dị ứng có trong không khí cũng là các dị nguyên rất nhỏ có thể xâm nhập vào hệ hô hấp mà bé không hay biết và gây nên các phản ứng dị ứng như hắt xì, sổ mũi..
• Chất gây dị ứng ở công nghiệp: Những trẻ thường xuyên hít phải không khí ô nhiễm hay các chất độc hại cũng có nguy cơ bị viêm mũi dị ứng. Thường tình trạng này xảy ra với trẻ ở gần các khu công nghiệp thường thải khó qua ống khí.
• Ảnh hưởng của thời tiết: Sự thay đổi đột ngột của thời tiết, nhất là vào những ngày trời lạnh khiến cơ thể không kịp thích ứng cũng có thể gây ra viêm mũi dị ứng ở trẻ. Đây cũng là nguyên nhân chủ yếu  gây nên các bệnh về đường hô hấp khác ở trẻ nhỏ, đặc biệt là khi trời lạnh.
• Yếu tố di truyền: Các nghiên cứu cho thấy nếu trong gia đình nếu bố hoặc mẹ có tiền sử mắc các bệnh về hô hấp thì con khi sinh ra sẽ có nguy cơ bị viêm mũi dị ứng rất cao.

Với các bé bị viêm mũi dị ứng theo mùa các yếu tố như thời tiết thay đổi rất dễ khiến bệnh tái phát. Đặc biệt với những người có cơ địa dễ dị ứng thì khi gặp khi hậu nóng ẩm hay phấn hoa thì càng dễ xảy ra các triệu chứng hắt xì, sổ mũi kéo dài hơn.

Trong khi đó, với những trẻ vị viêm mũi dị ứng quanh năm, chỉ cần một tác nhân nhỏ cũng có thể khiến bệnh bộc phát. Có thể chỉ đơn giản là bụi nhà hay lông chó mèo. Bệnh khiến niêm mạc mũi của bé bị phù nề, chảy nước mũi liên tục. Chỉ càn tránh xa các dị nguyên có thể gây kích ứng thì các triệu chứng này cũng dần thuyên giảm.

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em có nguy hiểm không?

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em tuy không ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng nhưng lại làm sức khỏe suy giảm từ từ. Ngay trước mắt, viêm mũi dị ứng khiến bé cứ ho liên tục dai dẳng, chảy nước mũi làm bé nghẹt thở, đặc biệt khó ngủ về đêm. Thiếu ngủ, cơ thể uể oải, bé ăn không ngon khiến cơ thể mệt mỏi không còn sức sống. Bé trở nên chậm chạp, không muốn nô đùa, thậm chí có thể kém phát triển hơn các bạn cùng trang lứa về chiều cao.

Bên cạnh đó, viêm mũi dị ứng là căn bệnh không hề dễ chữa. Điều trị bệnh không dứt điểm để tái phát nhiều lần còn là nguyên nhân gây ra các biến chứng nguy hiểm khác như

• Bệnh về đường hô hấp: Sự tổn thương nặng ở vùng niêm mạc mũi khiến cơ quan này rất dễ bị các vi khuẩn, virus có hại xâm nhập và cư trú lại gây các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp như viêm họng, viêm thanh quản, viêm amidan ở trẻ em… Viêm mũi dị ứng làm các dịch viêm tắc lại ở xoang còn là nguyên nhân gây viêm xoang mãn tính ở trẻ nhỏ.
• Bệnh hen suyễn: Các tác nhân gây Viêm mũi dị ứng đồng thời cũng có thể gây nên bệnh hen suyễn khiến trẻ có thể mắc cả hai bệnh. Nguy hiểm hơn hen suyễn mới chỉ có thuốc hỗ trợ điều trị chứ chưa thể điều trị dứt điểm bệnh nên vô cùng nguy hiểm. Nếu bệnh biến chứng sang hen suyễn cấp, mãn tính có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng của trẻ.
• Tổn thương thị giác: Mũi và mắt là hai cơ quan có vị trí rất gần nhau, vì vậy các tổn thương ở mũi có thể lân lan và làm ảnh hưởng tới mắt gây ra các triệu chứng như ngứa mắt, đỏ mắt hay chảy nước mắt khi ho,… thậm chí viêm mũi dị ứng nặng còn có thể làm tổn thương vùng viêm kết mạc.

Như vậy có thể thấy viêm mũi dị ứng là căn bệnh vô cùng nguy hiểm với trẻ nhỏ, vì thế cần phụ huynh cần chú ý phát hiện và điều trị bệnh càng sớm càng tốt để không làm ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ.

Cách điều trị viêm mũi dị ứng an toàn.

Điều trị viêm mũi dị ứng ở trẻ em không khó nhưng nếu muốn dứt điểm bệnh thì cần phải có sự kiên trì kết hợp các yếu tố như dùng thuốc, các phương pháp tại nhà cùng việc thay đổi một lối sống học lành mạnh cho bé. Có như thế thì mới có thể kiểm soát tình trạng dị ứng đồng thời loại bỏ nó một cách nhanh chóng nhất. Ngoài ra, điều trị viêm mũi dị ứng còn phù thuộc vào từng cơ địa và nguyên nhân gây bệnh để có hướng chữa bệnh phù hợp nhất.

Phụ huynh có thể tham khảo các cách điều trị viêm mũi dị ứng an toàn cho trẻ nhỏ dưới đây

Dùng thuốc Tây Y

Dùng thuốc Tây y là cách để làm giảm nhẹ các triệu chứng viêm mũi dị ứng nhanh chóng nhất. Chủ yếu bác sĩ sẽ kê một số loại thuốc kháng sinh, chống viêm để làm giảm tình trạng viêm nhiễm ở niêm mạc mũi, nhờ đó hạn chế được các triệu chứng hắt xì, sổ mũi cho trẻ.

Các loại Tây thường được chỉ định dùng cho trẻ nhỏ như

• Thuốc kháng histamin ( thuốc chống dị ứng): Viêm mũi dị ứng là do sự sản sinh ra quá nhiều histamin, vì vậy dùng loại thuốc này sẽ giúp làm giảm các triệu chứng do histamin gây ra như hắt xì, sổ mũi, đau đầu. Các loại thuốc thường được chỉ định như: Clorpheniramin, Fexofenadine,…Thuốc có cả dạng uống và dạng xịt hoặc tiêm trong một số trường hợp cần thiết.
• Thuốc chống viêm: có tác dụng chống viêm nhiễm, ức chế sự sinh sản và lây lan của các vi khuẩn đồng thời giảm viêm nhiễm ở niêm mạc mũi. Loại thuốc này thường chỉ được cho trẻ dùng trong thời gian ngắn để tránh gây ra các tác dụng phụ. Các loại thuốc phổ biến thường được chỉ định gồm: Rhinocort, Flixonase,  Pivalone,…
• Thuốc kháng sinh: Với những trường hợp bé bị viêm nhiễm nặng có thể lây lan gây ra các biến chứng nguy hiểm khác sẽ được chỉ định một số loại kháng sinh để ngăn ngừa bội nhiễm, nhiễm trùng. Một số loại thuốc được chỉ định dùng như Amoxicillin, Cefuroxim,…
• Thuốc xịt mũi: Dùng thuốc xịt mũi sẽ giúp giảm các triệu chứng nghẹt mũi, khó thở cho trẻ đồng thời loại bỏ các dị nguyên đang tồn tại trong mũi. Một số loại thuốc thường được dùng như Nasonex 0.05%, Avamys, Otrivin 0.05%…

Tuy nhiên phụ huynh cần chú ý rằng việc dùng thuốc và một số loại xịt mũi cần có sự chỉ định của bác sĩ để tránh gây ra các tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Thường việc dùng thuốc chỉ dùng cho những trẻ từ 2 tuổi trở nên. Các loại xịt mũi cùng tương tự. Hầu như chỉ có một số ít thuốc xịt mũi trị viêm mũi dị ứng cho trẻ sơ sinh như Thuốc xịt mũi Xisat, Otrivin mà thôi.

Vì thế phụ huynh không nên tự ý chẩn đoán và dùng thuốc Tây vô tội vạ cho bé vì có thể khiến bé bị sốc phản vệ nếu không hợp thuốc và tử vong.

Điều trị viêm mũi dị ứng tại nhà

Việc điều trị viêm mũi dị ứng cho trẻ tại nhà cũng không hề khó. mẹ có thể tận dụng các loại thảo dược tự nhiên để laoị bỏ các triệu chứng hắt xì sổ mũi cho trẻ, vừa an toàn vừa mang lại hiệu quả cao.

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý

Với trẻ sơ sinh nếu chưa dùng được các loại thuốc xịt mũi thì dùng nước muối sinh lý để rửa mũi chính là lựa chọn vô cùng chính xác. Rửa mũi sẽ giúp đường thở được thông thoáng, bé dễ thở hơn. Đồng thời nước muối sinh lý còn có tác dụng kháng khuẩn chống viêm rất tốt giúp loại bỏ các vi khuẩn có hại trong niêm mạc mũi hiệu quả.

Mẹ có thể thấm nước muối sinh lý vào tăm bông để vệ sinh mũi cho trẻ (nếu bé còn nhỏ chưa thể thực hiện) hoặc nhỏ trực tiếp vào mũi cho bé cũng được. Ngày thực hiện 3 – 4 lần sẽ thấy các triệu chứng nghẹt mũi, hắt xì của bé được cải thiện hơn rất nhiều. Nếu bé trên 3 tháng tuổi, phụ huynh có có thể dùng dung dịch nước biển xịt sâu để vệ sinh mũi cho trẻ cũng cho hiệu quả rất tốt.

Xông hơi tinh dầu

Xông hơi tinh dầu cũng là cách rất tốt để làm giảm các triệu chứng nghẹt mũi, nhức đầu do viêm mũi dị ứng gây ra. Mẹ có thể cho một ít tinh dầu vào khăn sữa cho bé hít trực tiếp sẽ làm thông thoáng đường mũi, giảm nhức đầu nhanh chóng. Các loại tinh dầu phụ huynh nên cho bé dùng như tinh dầu tràm, tinh dầu bạc hà hay tinh dầu sả.

Một cách khác phụ huynh có thể cho tinh dầu vào máy dưỡng ẩm đặt nơi bé ngủ hoặc vui chơi, nhất là trong các phòng dùng máy lạnh cũng đem đến tác dụng cao trong việc làm giảm giảm nghẹt mũi, dưỡng ẩm hiệu quả cho trẻ nhỏ.

Dùng ngải cứu

Cây ngải cứu có mùi thơm nồng, vị đắng, tính ấm có khả năng đào thải độc tố rất tốt. Trong tinh dầu được chiết xuất từ ngải cứu có chứa rất nhiều hoạt chất kháng khuẩn có tác dụng giảm đau, tiêu viêm, sát khuẩn hiệu quả và rất an toàn. Vì thế mẹ có thể tận dụng loại thảo dược này để điều trị viêm mũi dị ứng cho trẻ.

Phụ huynh có thể nấu lá ngải cứu xông hơi, lây nước uống đều giúp làm giảm các triệu chứng ho, hắt xì hay sổ mũi. Ngải cứu chiên trứng hay hầm gà đều là các món ăn bổ dưỡng giúp bổ sung dưỡng chất và tăng sức đề kháng cho bé mà mẹ nên thực hiện.

Dùng tỏi

Trong tỏi chứa hàm lượng lớn acillin, alucogen và fitonxit – đây đều là các chất kháng sinh tự nhiên có tác dụng cực mạnh trong việc kháng viêm, chống phù nề đồng thời loại bỏ các vi khuẩn, virus có hại nhanh chóng. Với trẻ nhỏ nếu không thể dùng các loại thuốc kháng sinh thì hoàn toàn có thể dùng tỏi thay thế để lọai bỏ các triệu chứng khó chịu do viêm mũi dị ứng gây ra.

Mẹ có thể dùng vài tép tỏi, ép lấy nước cốt rồi hòa cũng một xíu mật ong để nhỏ mũi cho trẻ. Ngoài ra, bổ sung tỏi vào trong các món ăn của trẻ cũng là cách đơn giản để tăng cường đề kháng tự nhiên an toàn mà hiệu nghiệm.

Việc dùng các bài thuốc dân gian này chỉ phù hợp cho những trường hợp viêm mũi dị ứng ở trẻ nhỏ trong giai đoạn đầu, bệnh còn nhẹ. Nếu thực hiện liên tục các bài thuốc này trong 3-5 ngày mà không đem lại hiệu quả tốt thì phụ huynh nên tạm dừng và đưa bé đến các bệnh viện uy tín để các bác sĩ chẩn đoán và có phương pháp điều trị phù hợp hơn.

Dùng thuốc Đông Y

Dùng thuốc Đông Y trong điều trị viêm mũi dị ứng ở trẻ nhỏ cũng là phương pháp cho hiệu quả rất tốt mà phụ huynh nên thử áp dụng. Theo y học cổ truyền, viêm mũi dị ứng hình thành tạng phủ bị rối loạn, phong nhiệt nhiễm khí phế, tạo điều kiện cho tà khí xâm nhập. Để giải quyết tình trạng này bồi bổ cơ thể, thanh nhiệt, giải độc, bổ khí tăng cường chức năng cho các cơ quan nội tạng.

Bài thuốc 1

• Nguyên liệu: Kim ngân hoa 6g, ké đầu ngựa 3g.
• Cách làm: các nguyên liệu đem sắc thành thuốc với 500ml nước để nước cạn còn phân nửa thì tắt bếp. Chia thuốc ra uống trong ngày. Tốt nhất nên cho bé uống trước bữa ăn để cho hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc 2

• Nguyên liệu:  Bạc hà 12g, cúc hoa vàng 6g
• Cách làm: các nguyên liệu đem sắc thành thuốc với 500ml nước trong 20 phút rồi đem cho bé xông mũi trong 3-5 phút. Thuốc để nguội chia ra uống trong ngày.

Các bài thuốc Đông Y hầu như đều lành tính, không gây dị ứng cho bé, tuy nhiên lại có vị khá đắng và khó uống nên trẻ nhỏ thường không thích. Phụ huynh có thể chia thuốc thành từng bữa nhỏ cho bé uống, không ép bé có thể khiến bé sợ uống thuốc.

Ngoài ra việc dùng thuốc cũng cần thông qua sự thăm khám và chỉ định của các thầy thuốc. Phụ huynh không nên tự ý cắt thuốc về cho bé sử dụng có thể không phù hợp với cơ địa cũng như nguyên nhân gây bệnh cho bé.

Chăm sóc và phòng chống viêm mũi dị ứng ở trẻ nhỏ

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em có nguy cơ tái phát rất cao, kể cả khi đã điều trị do sức đề kháng của bé chưa thực sự được hoàn thiện nên một yếu tố dị ứng nhỏ cũng có thể kích thích gây bệnh. Để có thể điều trị dứt điểm và ngăn ngừa viêm mũi dị ứng xuất hiên trở lại bé cần được nâng cao sức đề kháng đồng thời tránh xa các tác nhân gây dị ứng.

Các vấn đề phụ huynh cần chú ý để chăm sóc và chăm sóc trẻ bị viêm mũi dị ứng hiệu quả như

• Luôn mặc ấm cho trẻ trước khi ra đường, nhất là những ngày trời lạnh hay chuyển mùa. Vào những ngày trời nóng hạn chế cho bé chơi ngoài trời quá lâu, nếu bé bị đổ mồ hôi mẹ cần lau mồ hôi ở lưng, cổ phòng tránh cơ thể bị nhiễm lạnh.
• Đeo khẩu trang cho bé trước khi ra ngoài để phòng tránh sự xâm nhập của các dị nguyên cũng như các bệnh có thể lây nhiễm qua đường hô hấp.
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với các dị nguyên có thể gây dị ứng như lông động vật, phấn hoa, bụi bẩn, khói thuốc…
• Đảm bảo môi trường vui chơi trong nhà sạch sẽ, ít bụi bẩn. Thường xuyên giặt giũ chăn màn, đệm, gối cho trẻ.
• Vệ sinh tai, mũi, họng hàng ngày cho bé để ngăn ngừa các vi khuẩn, virus có hại có chỗ trú ngụ.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học lanh mạnh, tăng cường đạm, chất xơ và các vitamin có trong rau củ để nnag cao sức đề kháng cho cơ thể.
• Cho trẻ uống nhiều nước, từ 1-5- 2-5 lít nước mỗi ngày tùy cơ địa, có thể thay thế bằng các loại nước trái cây mỗi ngày

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em không phải là bệnh quá nguy hiểm, nhất là khi có thể phát hiện sớm. Điều trị bệnh cần phải kiên trì từng bước để ngăn ngừa không cho viêm mũi dị ứng tái phát ở trẻ. Ngoài ra, nếu thực hiện các phương pháp điều trị tại nhà nhưng bệnh tình bé không có dấu hiệu thuyên giảm, phụ huynh cần sớm đưa bé đến các bệnh viện uy tín để được chẩn đoán và điều trị sớm nhất, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm khác.