Viêm khớp cùng chậu là gì? Nguy hiểm không? Cách điều trị

Viêm khớp cùng chậu là tình trạng khớp cùng chậu bị tổn thương, sưng viêm và đau nhức. Bệnh lý này có triệu chứng nghèo nàn, tiến triển chậm nhưng dai dẳng. Nếu không kịp thời điều trị, bệnh nhân có thể phải đối mặt với biến chứng dính khớp, teo cơ mông, đùi, tổn thương dây thần kinh tọa và tàn phế.

Viêm khớp cùng chậu là gì?

Viêm khớp cùng chậu là tình trạng khớp cùng chậu (khớp nối giữa hai xương cánh chậu và đốt sống thắt lưng cuối cùng) bị sưng viêm và tổn thương. Nguyên nhân gây ra bệnh lý này tương đối đa dạng, trong đó phổ biến nhất là do ảnh hưởng của các bệnh xương khớp, khởi phát sau nhiễm trùng đường tiêu hóa, sinh dục, tiết niệu và hệ quả của quá trình mang thai – sinh nở.

Viêm khớp cùng chậu là bệnh xương khớp mãn tính, có tiến triển chậm nhưng dai dẳng. Nếu kịp thời điều trị, bệnh có thể được kiểm soát. Tuy nhiên trong trường hợp chủ quan, tổn thương ở khớp cùng chậu có xu hướng tiến triển dần theo thời gian, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động và chất lượng cuộc sống.

Khác với các bệnh xương khớp mãn tính, viêm khớp cùng chậu có thể khởi phát sớm trong độ tuổi sinh nở. Tổn thương ở khớp cùng chậu có thể không gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và ít ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt. Tuy nhiên nếu không điều trị dứt điểm, bệnh có xu hướng tiến triển nặng dần theo thời gian và gây ra nhiều khó khăn trong quá trình điều trị về sau.

Triệu chứng của bệnh viêm khớp cùng chậu

Khớp cùng chậu là vị trí nối giữa đốt sống thắt lưng và xương cánh chậu. Tổn thương ở khớp có thể gây ra các triệu chứng sau:

• Cơn đau khởi phát ở vùng thắt lưng và mông, sau đó lan dần xuống toàn bộ phần mông. Mức độ đau âm ỉ, đau nhẹ nhưng dai dẳng và kéo dài trong nhiều tháng.
• Một số trường hợp có thể bị đau dữ dội – nhất là khi xoay người đột ngột, mang vác nặng hoặc khi đang mang thai. Cơn đau khởi phát từng cơn khiến cơ thể mệt mỏi và khó khăn khi vận động.
• Viêm khớp cùng chậu kéo dài có thể gây ra các triệu chứng thứ phát như teo cơ mông, đùi, đau dọc theo dây thần kinh tọa
• Vùng da bao xung quanh khớp có thể bị phù nề, viêm đỏ và nóng hơn so với những vùng da xung quanh

Có thể thấy, viêm khớp cùng chậu có số lượng triệu chứng khá hạn chế và không điển hình. Ngoài những triệu chứng trên, bệnh có thể đi kèm với một số triệu chứng ở đường tiết niệu và phụ khoa (do nhiễm trùng tiết niệu, phụ khoa lan rộng, dẫn đến viêm nhiễm khớp cùng chậu).

Vì vậy trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể gặp phải các triệu chứng như:

• Đau khi tiểu tiện
• Tiểu ra máu
• Đau khi giao hợp
• Âm đạo tiết dịch bất thường, dịch có mùi hôi hoặc chảy máu âm đạo không trong kỳ kinh
• Cơ thể mệt mỏi, sốt
• Buồn nôn, nôn mửa

Nếu không đi kèm với các triệu chứng do nhiễm trùng đường tiết niệu và phụ khoa, viêm khớp cùng chậu dễ bị nhầm lẫn với thoái hóa đốt sống thắt lưng, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp háng và đau dây thần kinh tọa.

Nguyên nhân gây viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu là tình trạng khớp cùng chậu bị sưng viêm và tổn thương. Tình trạng này có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân sau:

• Di truyền: Viêm khớp cùng chậu là một trong những bệnh lý xương khớp đã được chứng minh có tính chất gia đình. Nghiên cứu cho thấy, hầu hết bệnh nhân mắc bệnh lý này đều có kháng nguyên HLA B27.
• Viêm nhiễm tiêu hóa, phụ khoa và tiết niệu: Viêm nhiễm đường tiêu hóa, tiết niệu và phụ khoa có thể lan tỏa rộng, dẫn đến tình trạng vi khuẩn tấn công và gây viêm khớp cùng chậu. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh lý này. Nếu xảy ra do viêm nhiễm, bệnh không chỉ gây đau nhức xương khớp mà còn đi kèm với các biểu hiện toàn thân.
• Ảnh hưởng của các bệnh viêm khớp: Viêm khớp cùng chậu cũng có thể chỉ là biểu hiện của một số bệnh viêm khớp thường gặp như viêm khớp vảy nến, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp phản ứng, tổn thương khớp do lupus ban đỏ,… Nếu do các bệnh lý này, số lượng khớp bị tổn thương thường nhiều hơn 1.
• Mang thai, sinh nở: Sự giãn nở quá mức của tử cung và xương chậu trong thời gian mang thai có thể gây chèn ép khớp cùng chậu. Tình trạng này dẫn đến hiện tượng viêm và đau nhức khớp. Đây là nguyên nhân lý giải vì sao bệnh lý này khởi phát chủ yếu trong độ tuổi sinh sản.
• Chấn thương: Viêm khớp cùng chậu cũng có thể là hệ quả do chấn thương trong quá trình sinh hoạt, lao động, tham gia giao thông,… Tác động cơ học khiến khớp cùng chậu bị tổn thương, sưng viêm và đau nhức. Viêm khớp cùng chậu do chấn thương có thể điều trị hoàn toàn nếu can thiệp sớm. Ngược lại tình trạng chủ quan có thể khiến tổn thương ở khớp tiến triển nặng, dẫn đến hiện tượng dính khớp và hạn chế khả năng vận động.

Ngoài những nguyên nhân trên, bệnh viêm khớp cùng chậu cũng có thể khởi phát khi có những yếu tố thuận lợi như:

• Dị tật bẩm sinh (chiều dài hai chân không bằng nhau, vẹo lệch cột sống,…)
• Can thiệp phẫu thuật khớp háng, phẫu thuật xương cánh chậu không vô trùng tuyệt đối hoặc phẫu thuật không đúng kỹ thuật đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp cùng chậu.
• Chế độ sinh hoạt thiếu khoa học
• Tăng cân quá nhanh – đặc biệt là trong thời gian mang thai
• Bị loãng xương
• Thừa cân – béo phì

Viêm khớp cùng chậu có nguy hiểm không?

Viêm khớp cùng chậu là bệnh xương khớp khá phổ biến ở người trong độ tuổi sinh sản và người cao tuổi. Bệnh xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng đều ảnh hưởng đến khả năng vận động, hiệu suất lao động và chất lượng cuộc sống.

Trong trường hợp khởi phát do mang thai, chấn thương và viêm nhiễm thứ phát sau nhiễm trùng đường tiết niệu, tiêu hóa và phụ khoa, bệnh hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm. Ngược lại, viêm khớp cùng chậu do ảnh hưởng của các bệnh viêm khớp mãn tính gần như không thể điều trị hoàn toàn. Tuy nhiên, việc chủ động điều trị sớm có thể kiểm soát triệu chứng, bảo toàn chức năng vận động và hạn chế các biến chứng của bệnh.

Nếu không can thiệp điều trị, viêm khớp cùng chậu có thể gây ra các biến chứng sau:

• Giảm khả năng vận động
• Tổn thương dây thần kinh tọa
• Teo cơ mông, đùi
• Tăng nguy cơ bị viêm cột sống dính khớp
• Tăng nguy cơ đẻ mổ nếu khởi phát trong thời gian mang thai
• Làm giảm chất lượng cuộc sống

Ngoài những biến chứng kể trên, viêm khớp cùng chậu do các bệnh viêm nhiễm đường tiêu hóa, tiết niệu và phụ khoa còn có thể gây ra các biến chứng khác như nhiễm khuẩn huyết, tích mủ vòi trứng, tắc vòi trứng, tổn thương thận,… Do đó, việc chủ động thăm khám và điều trị sớm là vô cùng cần thiết.

Chẩn đoán bệnh viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu gây ra các triệu chứng không điển hình và dễ bị nhầm lẫn với thoái hóa cột sống lưng, đau thần kinh tọa,… Do đó trước khi can thiệp các biện pháp điều trị, bệnh nhân nên tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán bệnh lý, đánh giá mức độ tổn thương khớp, từ đó đưa ra phương án điều trị phù hợp nhất.

Chẩn đoán viêm khớp cùng chậu bao gồm các bước sau:

• Thăm khám lâm sàng: Sau khi khai thác các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải cùng với tiền sử gia đình, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số động tác để đánh giá biên độ vận động và xem phản ứng của xương chậu khi có tác động cơ học (bác sĩ thường ấn mạnh vào xương cánh chậu khi thăm khám).
• Chụp X-Quang: Chụp X-Quang là xét nghiệm hình ảnh có giá trị nhất trong chẩn đoán các bệnh xương khớp. Hình ảnh từ xét nghiệm này cho phép bác sĩ quan sát biểu hiện của khớp cùng chậu, phát hiện biến chứng dính khớp và tình trạng viêm ở các vị trí lân cận như khớp mu, gai xương chậu, khớp háng, cột sống thắt lưng,…
• Chụp MRI: Nếu nghi ngờ viêm khớp cùng chậu thực chất là biểu hiện của viêm cột sống dính khớp, bác sĩ có thể chỉ định chụp MRI. MRI cho phép bác sĩ quan sát rõ cấu trúc xương, các điểm bám tận và dây chằng phía sau khoang khớp. Kỹ thuật này có thể chẩn đoán được viêm cột sống dính khớp cả ở giai đoạn sớm và giai đoạn tiến triển.
• Tiêm thuốc giảm đau: Tiêm thuốc giảm đau (Lidocain) vào khớp cùng chậu dưới sự hỗ trợ của kỹ thuật X-Quang là một trong những phương pháp chẩn đoán viêm khớp cùng chậu. Nếu cơn đau khởi phát do bệnh lý này, việc tiêm Lidocain có thể làm dịu cơn đau nhanh chóng. Ngược lại trong trường hợp cơn đau không thuyên giảm, bác sĩ phải cân nhắc một số khả năng khác có thể xảy ra.
• Xét nghiệm nước tiểu, máu: Trong trường hợp nghi ngờ viêm khớp cùng chậu xảy ra do viêm nhiễm ở đường tiết niệu, tiêu hóa và phụ khoa, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu, nước tiểu và xét nghiệm một số bệnh phẩm khác. Sau đó, bệnh phẩm được nuôi cấy để xác định chủng vi khuẩn gây bệnh và lên phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Sau khi có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị dành riêng cho từng bệnh nhân. Bệnh có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau nên việc tự ý điều trị tại nhà thường không mang lại hiệu quả. Các phương pháp tại nhà hầu như chỉ giúp kiểm soát triệu chứng và hoàn toàn không tác động đến căn nguyên của bệnh. Lạm dụng các phương pháp này quá mức có thể khiến tổn thương ở khớp cùng chậu tiến triển nặng và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Các phương pháp điều trị bệnh viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu do chấn thương và nhiễm trùng có thể điều trị hoàn toàn nếu can thiệp sớm. Đối với tổn thương khớp cùng chậu mãn tính, điều trị sớm có thể ngăn chặn tiến triển, dự phòng biến chứng và hỗ trợ bệnh nhân duy trì chất lượng cuộc sống.

Dưới đây là một số phương pháp điều trị viêm khớp cùng chậu phổ biến nhất:

1. Sử dụng thuốc trị viêm khớp cùng chậu

Dùng thuốc được chỉ định trong giai đoạn tiến triển của bệnh – nhất là khi bệnh gây đau nhức nhiều. Ngoài tác dụng cải thiện triệu chứng, một số loại thuốc còn giúp điều trị dứt điểm nguyên nhân gây bệnh (nhiễm trùng) hoặc làm chậm tiến triển của bệnh.

Một số loại thuốc được dùng trong điều trị viêm khớp cùng chậu, bao gồm:

• Kháng sinh – Kháng sinh được dùng trong trường hợp bệnh khởi phát do nhiễm trùng. Dựa vào kết quả nuôi cấy vi khuẩn, bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh Doxycyclin, Amoxicillin, Azithromycin, Metronidazole,… Kháng sinh được dùng liên tục trong vài tuần để diệt ổ vi khuẩn và ngăn ngừa tình trạng tái phát.
• Thuốc giảm đau, chống viêm – Được sử dụng để cải thiện các triệu chứng cơ năng do viêm khớp cùng chậu gây ra. Thông thường, lựa chọn ưu tiên là Paracetamol. Tuy nhiên nếu không có hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) hoặc thuốc giảm đau gây nghiện (opioids).
• Thuốc giãn cơ – Thuốc giãn cơ có tác dụng thư giãn cơ, hạn chế cơn đau do cơ co thắt quá mức. Loại thuốc này còn có thể làm giảm các triệu chứng do tổn thương dây thần kinh tọa ở bệnh nhân bị viêm khớp cùng chậu mãn tính.
• Thuốc sinh học ức chế TNF – Trong trường hợp xảy ra do viêm cột sống dính khớp, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc sinh học ức chế TNF. Tuy nhiên, nhóm thuốc này tiềm ẩn nhiều rủi ro và biến chứng nên chỉ được sử dụng trong trường hợp cần thiết.
• Corticosteroid đường uống và tiêm – Được chỉ định khi viêm khớp cùng chậu gây viêm nhiều và không có đáp ứng với thuốc giảm đau, chống viêm thông thường. Tuy nhiên do có nhiều rủi ro nên thuốc chỉ được sử dụng trong điều trị ngắn hạn. Lạm dụng corticosteroid có thể phá hủy các khớp lớn (khớp háng), gây đục thủy tinh thể, tăng đường huyết và loãng xương.

Dùng thuốc mang lại hiệu quả nhanh chóng nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro và tác dụng không mong muốn. Chính vì vậy, bệnh nhân chỉ nên sử dụng thuốc khi có chỉ định và cần tuân thủ tuyệt đối về liều lượng, thời gian sử dụng.

2. Vật lý trị liệu

Sử dụng thuốc chỉ có thể kiểm soát các triệu chứng lâm sàng và hoàn toàn không có khả năng đẩy lùi bệnh dứt điểm. Vì vậy, tổn thương ở khớp cùng chậu vẫn sẽ tiếp tục phát triển dần theo thời gian và gây cứng khớp, dính khớp.

Để bảo tồn chức năng vận động và tăng hiệu quả của quá trình điều trị, bệnh nhân cần kết hợp dùng thuốc với vật lý trị liệu. Phương pháp này giúp duy trì độ linh hoạt của khớp cùng chậu, ngăn chặn tình trạng dính khớp và giảm thiểu nguy cơ gặp phải các biến chứng nặng nề.

Một số phương pháp vật lý trị liệu được áp dụng cho bệnh nhân viêm khớp cùng chậu:

• Các biện pháp thụ động: Như chườm ấm, thủy trị liệu, điện xung, sử dụng sóng siêu âm, tia hồng ngoại,… có tác dụng giảm đau nhức và phù nề. Bên cạnh đó, tác động từ các phương pháp này còn giúp tăng chuyển hóa dinh dưỡng và phục hồi tổn thương ở khớp.
• Tập vật lý trị liệu: Song song với các kỹ thuật thụ động, bệnh nhân cần tập vật lý trị liệu theo hướng dẫn của bác sĩ. Chương trình luyện tập sẽ được xây dựng tùy theo tình trạng sức khỏe và độ tuổi của từng bệnh nhân. Mục đích của tập vật lý trị liệu là cải thiện chức năng vận động, duy trì độ dẻo dai của khớp cùng chậu và ngăn ngừa hiện tượng dính khớp.

Đối với những bệnh nhân bị viêm khớp cùng chậu do viêm cột sống dính khớp, vật lý trị liệu có thể bao gồm cả các bài tập dành cho phổi vì cơ quan này cũng có thể bị tổn thương do ảnh hưởng của bệnh.

3. Liệu pháp y học tái tạo

Liệu pháp y học tái tạo bao gồm tiêm huyết tương giàu tiểu cầu và liệu pháp tế bào gốc cũng được chỉ định trong điều trị viêm khớp cùng chậu mãn tính. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ mang lại hiệu quả trong giai đoạn sớm, khi khớp chưa xuất hiện các tổn thương không thể hồi phục và chưa có hiện tượng dính khớp.

Mục đích của các liệu pháp y học tái tạo là phục hồi mô mềm, tăng lưu lượng máu đến khớp tổn thương và làm giảm cơn đau nhanh chóng. Hơn nữa, các phương pháp này cũng đã được chứng minh làm chậm quá trình dính khớp và ngăn ngừa các biến chứng khác.

• Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP): Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu là phương pháp sử dụng máu tự thân đem quay ly tâm và chỉ lấy tiểu cầu để tiêm trực tiếp vào vùng tổn thương. PRP có tác dụng đẩy nhanh tốc độ phục hồi các mô bị tổn thương, từ đó hạn chế cơn đau và làm chậm tiến triển của bệnh.
• Liệu pháp tế bào gốc: Liệu pháp tế bào gốc sử dụng mô mỡ tự thân, sau đó chiết tách lấy tế bào gốc và tiêm trực tiếp vào khu vực bị tổn thương. Các tế bào gốc có tác dụng chữa lành, tái tạo mô, thúc đẩy máu tuần hoàn đến khớp cùng chậu và hỗ trợ giảm đau nhức, cứng khớp.

Mặc dù mang đến nhiều lợi ích nhưng tiêm huyết tương giàu tiểu cầu và liệu pháp tế bào gốc có chi phí khá cao. Hơn nữa, các phương pháp này chỉ mang lại hiệu quả lâm sàng đối với trường hợp bệnh nhẹ và chưa phát sinh biến chứng dính khớp. Vì vậy, bệnh nhân nên thăm khám sớm để có nhiều lựa chọn hơn trong quá trình điều trị.

4. Phẫu thuật

Viêm khớp cùng chậu ít khi phải can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên trong trường hợp xuất hiện biến chứng dính khớp, khớp cùng chậu bị tổn thương nặng và chức năng vận động bị ảnh hưởng nghiêm trọng, bác sĩ có thể yêu cầu can thiệp ngoại khoa.

Phẫu thuật trong điều trị viêm khớp cùng chậu chủ yếu là hợp chất hai đầu xương để cải thiện khả năng vận động, giảm đau nhức và một số triệu chứng đi kèm. Tuy nhiên, phẫu thuật tiềm ẩn nhiều biến chứng như viêm nhiễm, chảy máu kéo dài,… nên chỉ được thực hiện trong trường hợp cần thiết.

Phòng ngừa viêm khớp cùng chậu

Viêm khớp cùng chậu là bệnh xương khớp có thể khởi phát sớm trong độ tuổi sinh sản. Chính vì vậy so với các bệnh xương khớp do thoái hóa, bệnh lý này ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Vì vậy, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh viêm khớp cùng chậu sau:

• Chủ động phòng ngừa và tích cực điều trị các tình trạng viêm nhiễm phụ khoa, tiêu hóa và tiết niệu. Đây là nguyên nhân phổ biến gây viêm khớp cùng chậu ở người trẻ tuổi và người trung niên.
• Phụ nữ mang thai nên xây dựng chế độ ăn uống khoa học để tránh tình trạng tăng cân quá mức. Cân nặng tăng lên đột ngột là yếu tố làm tăng áp lực lên khớp cùng chậu và khiến cơ quan này bị tổn thương, đau nhức.
• Thay đổi các thói quen xấu như ngồi xổm, đứng hoặc ngồi quá lâu, mang vác vật nặng,…
• Tập thể dục thường xuyên là biện pháp phòng ngừa viêm khớp cùng chậu hiệu quả. Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, nên thực hiện các bộ môn nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, bơi lội, yoga,…
• Bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể qua chế độ ăn uống khoa học, tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá và chất kích thích. Bên cạnh đó, cần chú ý kiểm soát cân nặng, hạn chế tối đa tình trạng thừa cân và béo phì.
• Nếu tiền sử gia đình bị viêm khớp cùng chậu, viêm cột sống dính khớp và viêm khớp dạng thấp, nên chủ động thăm khám định kỳ 6 tháng/ lần để kịp thời phát hiện và điều trị sớm khi có các dấu hiệu bất thường.

Viêm khớp cùng chậu có tiến triển nặng dần theo thời gian, gây ảnh hưởng đến chức năng vận động và tăng nguy cơ tàn phế. Do đó, bệnh nhân nên chủ động thăm khám và điều trị ngay sau khi phát hiện các dấu hiệu bất thường.