Khớp gối kêu lục cục và đau là bệnh gì? Cách chữa

Khớp gối kêu lục cục và đau thường là biểu hiện của chứng khô khớp hoặc thoái hóa khớp gối. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể là hệ quả do chấn thương, thói quen lười vận động, vận động quá mức hoặc do cấu tạo khớp gối bất thường.

Đầu gối kêu lục cục và đau là bị gì?

Khớp gối có chức năng nâng đỡ cơ thể và đảm nhiệm vai trò đi lại, vận động. Khớp có cấu tạo từ xương lồi cầu đùi, xương bánh chè, mâm chày, sụn bọc và dây chằng. Các cơ quan này tạo thành cấu trúc vững chắc giúp khớp dễ dàng cử động, co duỗi và đi lại.

So với các khớp khác, khớp gối có tần suất vận động thường xuyên hơn và phải chịu tải trọng lớn từ trọng lượng cơ thể cùng với các hoạt động thể chất. Chính vì vậy, đây là vị trí khớp có nguy cơ thoái hóa và tổn thương cao.

Theo thời gian, các cơ quan cấu tạo nên ổ khớp có xu hướng suy yếu và giảm chức năng dẫn đến tình trạng ổ khớp lỏng lẻo, dễ bị đau nhức và giảm khả năng vận động. Trong đó, tình trạng khớp gối kêu lục cục và đau nhức là biểu hiện cho thấy ổ khớp đang bị tổn thương. Theo các chuyên gia, tình trạng này có thể bắt nguồn từ thói quen sinh hoạt, chấn thương hoặc cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh xương khớp.

Các nguyên nhân phổ biến khiến khớp gối kêu lục cục và đau nhức:

1. Khô khớp gối

Màng bao hoạt dịch là cơ quan sản xuất dịch nhờn, có tác dụng bôi trơn các đầu sụn bao bọc xương bánh chè và xương lồi cầu đùi. Lượng dịch nhờn được tiết ra khi cử động và đi lại nhằm giảm ma sát lên mô sụn, đồng thời giúp khớp vận động nhẹ nhàng và trơn tru.

Tuy nhiên theo thời gian, chức năng của màng hoạt dịch có xu hướng suy giảm dần khiến dịch khớp giảm đi đáng kể. Tình trạng này khiến cho khớp gối bị khô, dễ đau nhức và phát ra âm thanh khi vận động. Ngoài ảnh hưởng của quá trình thoái hóa, khô khớp gối còn có thể xảy ra do thói quen lười vận động và thiếu hụt vi chất dinh dưỡng.

Nếu không khắc phục sớm, ma sát giữa mô sụn có thể tăng lên đáng kể dẫn đến hiện tượng mòn sụn khớp, mô sụn nứt rách và tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối.

2. Thoái hóa khớp gối

Khớp gối kêu lục cục và đau nhức là triệu chứng của bệnh thoái hóa khớp gối. Bệnh lý này thường xảy ra ở người 50 tuổi trở lên. Nguyên nhân chủ yếu gây thoái hóa khớp gối là do ảnh hưởng của quá trình lão hóa cộng với những yếu tố tác động như chấn thương, lao động nặng nhọc, sinh hoạt, ăn uống thiếu khoa học,…

Thoái hóa khớp xảy ra khi quá trình hủy hoại mô sụn diễn ra nhanh hơn so với tốc độ phục hồi và tái tạo. Dẫn đến tình trạng sụn khớp bị bào mòn, xơ hóa, kém dẻo dai và đàn hồi. Do đó khi cử động, hai đầu sụn có thể ma sát mạnh vào nhau gây ra âm thanh “lục cục” và khiến ổ khớp đau nhức, sưng đỏ.

3. Chấn thương khớp gối

Khớp gối là một trong những vị trí khớp dễ bị chấn thương trong quá trình sinh hoạt, lao động, chơi thể thao,… Khi có tác động cơ học mạnh, cấu trúc ổ khớp có thể bị mất cân bằng dẫn đến hiện tượng khớp đau nhức và phát ra âm thành “lục cục” khi co duỗi.

Với những chấn thương nhẹ, tình trạng này có thể thuyên giảm sau khoảng vài ngày mà không cần can thiệp điều trị. Tuy nhiên nếu khớp gối bị chấn thương nặng, bạn cần tiến hành điều trị y tế và tập vật lý trị liệu để giảm đau nhức và phục hồi chức năng vận động.

4. Vận động quá mức hoặc lười vận động

Tình trạng khớp gối kêu lục cục và đau nhức còn có thể là hệ quả do thói quen lười vận động hoặc vận động quá mức. Lười vận động khiến ổ khớp thiếu dịch nhờn, dẫn đến tình trạng khô khớp, đầu sụn va chạm mạnh và phát ra âm thanh khi cử động. Trong khi đó, vận động quá mức kích thích phản ứng viêm ở mô mềm bao xung quanh khớp gối khiến khớp đau nhức, sưng đỏ và phát ra âm thành khi co duỗi.

Thông thường, tình trạng khớp gối đau và kêu lục cục do thói quen lười vận động hoặc vận động có thể thuyên giảm sau một khoảng thời gian ngắn mà không cần điều trị y tế. Tuy nhiên, nếu thường xuyên duy trì các thói quen này, ổ khớp có thể bị tổn thương và tăng tốc độ thoái hóa.

5. Thiếu hụt canxi

Canxi là khoáng chất quan trọng có vai trò hình thành mô xương. Thiếu hụt canxi khiến xương khớp suy yếu, dễ đau nhức và tổn thương. Vì vậy trong một số trường hợp, khớp gối kêu lục cục và đau có thể bắt nguồn từ tình trạng thiếu canxi. Tình trạng này thường xảy ra ở phụ nữ sau sinh, phụ nữ tiền mãn kinh và sau mãn kinh.

6. Cấu tạo khớp gối bất thường

Khớp gối phát ra âm thanh khi cử động và đau nhức có thể là biểu hiện do cấu tạo ổ khớp bất thường. Dị tật khớp gối khiến cho ổ khớp trở nên lỏng lẻo, 2 đầu sụn va chạm mạnh khi cử động dẫn đến tình trạng khớp sưng đau và phát ra tiếng “lục cục”.

Một số dị tật khớp gối bất thường có thể khiến ổ khớp đau nhức và phát ra âm thanh khi đi lại:

• Trật bánh chè bẩm sinh
• Chân chữ X
• Chân vòng kiềng
• Dị tật không có dây chằng chéo khớp gối
• Sụn chêm hình đĩa

7. Một số nguyên nhân khác

Khớp gối đau nhức và phát ra âm thanh khi vận động còn có thể xảy ra do một số nguyên nhân như:

• Lạm dụng rượu bia
• Hút thuốc lá
• Chế độ ăn uống không lành mạnh
• Thừa cân – béo phì
• Thói quen mang giày cao gót thường xuyên

Đầu gối kêu lục cục, đau nhức có nguy hiểm không?

Đầu gối kêu lục cục và đau nhức là biểu hiện cho thấy ổ khớp đang bị tổn thương. Nếu không tiến hành khắc phục và điều trị, khớp gối có thể bị thoái hóa nặng, dẫn đến tình trạng biến dạng khớp và giảm chức năng vận động. Mặc dù không đe dọa trực tiếp đến sức khỏe nhưng tình trạng này tác động không nhỏ đến chất lượng cuộc sống, hiệu suất lao động và tâm lý của bệnh nhân.

Hơn nữa, đa phần các bệnh xương khớp mãn tính đều không thể điều trị hoàn toàn và có tiến triển nặng dần theo thời gian. Nếu không khắc phục sớm, nguy cơ phải can thiệp phẫu thuật là rất cao. Chính vì vậy, ngay khi khớp gối phát ra âm thanh bất thường đi kèm với hiện tượng đau nhức và tê bì, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Trong trường hợp đầu gối đau và kêu lục cục xảy ra do các thói quen xấu, nên chủ động khắc phục thói quen, xây dựng lối sống lành mạnh và khoa học để cải thiện sức khỏe và duy trì hệ thống xương khớp dẻo dai. Hơn nữa, lối sống khoa học còn giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh xương khớp khác như đau mỏi vai gáy, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa khớp háng,…

Cách khắc phục khớp gối kêu lục cục và đau nhức

Điều trị tình trạng đầu gối kêu lục cục và đau nhức phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân cụ thể. Nếu xảy ra do thói quen xấu hoặc do chấn thương nhẹ, bạn hoàn toàn có thể cải thiện bằng một số mẹo chữa tại nhà. Tuy nhiên trong trường hợp xảy ra do nguyên nhân bệnh lý, cần tiến hành thăm khám và can thiệp các biện pháp y tế kịp thời. Bởi các mẹo chữa tại nhà thường không mang lại hiệu quả đối với trường hợp này.

Dưới đây là một số biện pháp khắc phục tình trạng khớp gối kêu lục cục và đau nhức:

1. Thăm khám và điều trị y tế

Không giống với đau nhức khớp gối đơn thuần, tình trạng khớp đau đi kèm với hiện tượng phát ra âm thanh “lục cục” thường là biểu hiện của các bệnh lý xương khớp. Nếu tình trạng này có xu hướng kéo dài và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị.

Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, khai thác tiền sử bệnh lý và yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng như X-Quang, MRI, siêu âm khớp, nội soi khớp,… để đưa ra chẩn đoán, đánh giá mức độ tổn thương khớp và định hướng phương án điều trị phù hợp nhất.

Hiện nay, hầu hết các bệnh xương khớp mãn tính đều chưa thể điều trị hoàn toàn. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc và áp dụng vật lý trị liệu có thể kiểm soát cơn đau, phục hồi chức năng của ổ khớp và làm chậm tiến triển của bệnh. Do đó nếu tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tình trạng khớp gối đau và phát ra âm thanh lục cục.

Trong trường hợp xảy ra do dị tật ở khớp gối, bác sĩ có thể yêu cầu phẫu thuật chỉnh hình để ổn định cấu trúc khớp, cải thiện khả năng vận động và làm giảm tình trạng đau nhức khi co duỗi, đi lại. Tuy nhiên nếu dị tật khớp gối có mức độ nhẹ, bạn có thể tập vật lý trị liệu để chỉnh hình khớp gối mà không cần phải can thiệp phẫu thuật.

2. Áp dụng mẹo giảm đau tại nhà

Trong trường hợp khớp gối bị đau nhức và phát ra tiếng kêu lục cục do vận động quá mức, bạn có thể áp dụng một số biện pháp giảm đau tại nhà như:

• Chườm lạnh: Chườm lạnh là biện pháp giảm sưng đau đơn giản và an toàn. Đặt khăn mát hoặc túi lạnh lên đầu gối từ 15 – 20 phút có thể làm dịu cảm giác nóng rát, giảm sưng đỏ và đau nhức rõ rệt. Ngoài ra, biện pháp này cũng mang lại hiệu quả trong trường hợp khớp gối bị chấn thương nhẹ (bầm tím, bong gân,…).
• Massage: Massage khớp gối là một trong những biện pháp giảm đau được áp dụng phổ biến. Để tăng hiệu quả, bạn có thể massage cùng với tinh dầu nóng (dầu khuynh diệp, dầu gừng,…). Nhiệt độ ấm từ tinh dầu cùng với tác động từ bàn tay, ngón tay giúp thúc đẩy tuần hoàn máu, giảm đau nhức và tê bì rõ rệt.
• Nghỉ ngơi: Trong trường hợp khớp gối kêu lục cục và đau nhức do vận động quá mức, bạn nên nghỉ ngơi từ 1 – 2 ngày để ổ khớp có thời gian phục hồi. Chỉ sau khoảng vài ngày, tình trạng đau nhức sẽ được cải thiện đáng kể.

3. Cải thiện bằng chế độ dinh dưỡng

Như đã đề cập, khớp gối có thể bị khô, phát ra âm thanh khi cử động và đi lại do thiếu hụt vi chất dinh dưỡng. Vì vậy, bạn có thể cải thiện các triệu chứng khó chịu và tăng cường sức khỏe xương khớp bằng cách xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học.

Chế độ dinh dưỡng giúp cải thiện tình trạng khớp gối đau nhức và phát ra âm thanh “lục cục” khi cử động:

• Bổ sung các loại thực phẩm giúp khớp tăng sản xuất dịch nhờn như cá hồi, cá thu, quả bơ, dầu ô liu, dầu dừa,…
• Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu canxi và vitamin D như sữa bò, sữa hạt, các loại đậu, nấm, cá, hải sản,… để tăng độ chắc khỏe và dẻo dai cho ổ khớp.
• Có thể thêm một số loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa để làm chậm quá trình lão hóa, phục hồi và tái tạo mô sụn như quả anh đào, quả lựu, dâu tây, hạt óc chó, hạt mè,…
• Ngoài ra, cần ăn uống vừa phải, ăn đúng giờ và đủ bữa để cơ thể hấp thu tốt dưỡng chất có trong thực phẩm. Tránh tình trạng ăn uống quá kiêng khem hoặc ăn uống quá mức khiến cơ thể tăng hoặc giảm cân đột ngột.

Chế độ ăn uống có vai trò quan trọng đối với sức khỏe nói chung và hệ thống xương khớp nói riêng. Do đó, bạn nên xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học để phòng ngừa các vấn đề ở khớp gối. Trong trường hợp mắc đồng thời các bệnh nội khoa (cao huyết áp, tiểu đường,…), nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về cách xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp.

4. Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên là biện pháp giúp giảm đau nhức khớp gối và hỗ trợ phòng ngừa các bệnh xương khớp mãn tính như loãng xương, thoái hóa khớp,… Các nghiên cứu cho thấy, tập thể dục đều đặn giúp cơ thể dẻo dai, cải thiện độ chắc khỏe của ổ khớp và hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa. Ngoài ra, hoạt động thể chất còn tăng cường sức đề kháng, kiểm soát cân nặng và giảm căng thẳng thần kinh.

Để đảm bảo lợi ích đối với sức khỏe, bạn nên xây dựng chế độ tập luyện phù hợp với độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Nếu thường xuyên bị đau nhức khớp gối, nên hạn chế chạy bộ, nâng tạ hoặc các bộ môn làm tăng áp lực lên ổ khớp. Thay vào đó, nên bơi lội, tập yoga, đi bộ nhẹ nhàng hoặc đạp xe để cải thiện cơn đau, tăng tốc độ phục hồi và tái tạo mô sụn.

5. Thay đổi thói quen xấu

Thói quen xấu có thể khiến xương khớp suy yếu và thoái hóa nhanh chóng. Do đó để duy trì sức khỏe xương khớp và cải thiện tình trạng đầu gối đau nhức, kêu lục cục,… bạn nên thay đổi các thói quen sau:

• Hạn chế các hoạt động làm tăng áp lực lên khớp gối như đứng sai tư thế, ngồi vắt chéo chân, ngồi xổm hoặc mang vác vật nặng. Các tư thế này đều làm tăng ma sát lên ổ khớp khiến sụn khớp dễ bị bào mòn và đau nhức.
• Tránh mang giày cao gót quá thường xuyên. Thay vào đó, nên mang giày đế bệt để giảm áp lực lên khớp gối và cổ chân.
• Kiểm soát cân nặng là biện pháp hiệu quả giúp giảm áp lực lên khớp gối và khớp háng. Ngoài ra, biện pháp này còn hỗ trợ phòng ngừa các bệnh mãn tính thường gặp như béo phì, gan nhiễm mỡ, cao huyết áp và tiểu đường.
• Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá và chất kích thích. Bên cạnh đó, nên hạn chế tình trạng thức khuya, thiếu ngủ và căng thẳng quá mức.
• Thận trọng khi sinh hoạt, tham gia giao thông và lao động để giảm thiểu nguy cơ chấn thương khớp gối.

Bài viết đã tổng hợp một số nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng khớp gối kêu lục cục và đau nhức. Tuy nhiên, thông tin trên chỉ có giá trị tham khảo. Để tránh tình trạng chẩn đoán sai lệch và áp dụng các biện pháp điều trị không phù hợp, nên chủ động tìm gặp bác sĩ nếu tình trạng có mức độ nghiêm trọng hoặc kéo dài trong nhiều tuần.