Gai đôi cột sống s1: Triệu chứng, chẩn đoán, điều trị

Gai đôi cột sống S1 là một dạng khuyết tật bẩm sinh xuất hiện ngay từ giai đoạn sơ sinh có thể kéo dài đến khi trưởng thành gây ra rất nhiều nguy hiểm tiềm ẩn làm ảnh hưởng đến sức khỏe và trí não người bệnh. Phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp phòng tránh những biến chứng nguy hiểm đến sự phát triển bình thường của trẻ.

Gai đôi cột sống s1 là gì?

Gai đôi cột sống S1 có tên chính xác là  Spina Bifida – có nghĩa là cột sống bị tách đôi ra. Đây là một dạng khuyết tật bẩm sinh trên cột sống rất hiếm gặp được đặc trưng bằng việc cột sống và màng quanh tủy sống không được đóng kín hoàn toàn, làm lộ ra các tủy sống, sau đó dần hình thành các gai xương. Thường bệnh lý này xảy ra trên vị trí S1, L5 và S2.

Các thống kê cho thấy, cứ 1000 trẻ thì có đến 2 trẻ có thể mắc chứng gai đôi cột sống S1. Thực tế bệnh này khá giống gai cột sống thông thường, tuy nhiên do nó có thể bắt đầu từ giai đoạn sơ sinh và có tiến triển tiềm ẩn, rất khó phát hiện khiến rất nhiều biến chứng nguy hiểm sẽ bộc phát sau đó gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Dù bệnh bắt đầu từ thời điểm sơ sinh nhưng bắt đầu từ 20 tuổi nó mới bắt đầu bộc phát triệu chứng. Ngoài ra chỉ khi chụp X Quang người bệnh mới có thể phát hiện bệnh sớm, lúc này các gai cột sống đã hình thành nhiều hơn gây phá hủy tổn thương rất nhiều trên hệ thống sụn khớp.

Gai đôi cột sống S1 thường được chia thành các dạng như sau

Gai đôi cột sống ẩn (Spina bifida occulta)

Đây là một trong những dạng nhẹ nhất của gai đôi cột sống S1 với các triệu chứng không xuất hiện lâm sàng. Hàu hét chức năng thần kinh và xương cột sống vẫn hoạt động như bình thường nên người bệnh rất khó phát hiện.

Người bệnh chỉ có thể phát hiện khi chụp X quang hay MRI trong khi khám tổng quát hay các bệnh lý nào đó. Tuy nhiên dạng bệnh này có tiên lượng khá tốt, do ở dạng ẩn nên đa số không gây ra bất cứ khiếm khuyết nào, có thể điều trị nếu phát hiện sớm.

Gai cột sống có nang (Myelomeningocele)

Đây là một trong những dạng gai đôi cột sống vô cùng nguy hiểm, theo đó các túi dịch của tủy sống đã bị tràn ra qua lỗ hở trên lưng bé gây đau nhức trầm trọng. Do vậy nó còn được gọi là gai cột sống dạng hở và tạo thành các túi nhỏ sau lưng để chứa các dịch tràn này.

Tổn thương tại đây là một khối mô thần kinh dạng dĩa dẹt, chrer tủy sống, không có thoát vị và không có màng bao quanh. Bệnh có nguy cơ nhiễm trùng viêm nhiễm tại các túi dịch này rất cao, trong trường hợp xấu không được điều trị kịp thời còn có thể làm tê liệt các cơ quan lân cận.

Thoát vị màng não (Meningocele)

Xung quanh tủy sống có một lớp màng não bao bọc quanh, chỉ chứa dịch não tủy để bảo vệ cơ quan này tránh khỏi một số tổn thương nguy hiểm. Các tổn thương tại đây khá phức tạp, tuy nhiên khá hiếm gặp nhưng tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm, thậm chí có thể ảnh hưởng đến não bộ nếu không được điều trị  nhanh chóng.

Phần tủy sống và các rễ thần kinh dạng này chưa bị tổn thương và nằm tại vị trí bên trong kênh ống sống như bình thường, placode nằm dưới bề mặt da. Đồng thời người bệnh có thể xảy ra một số bất thường tại đầu (lemon sign và banana sign), ngoài ra có thể tăng nồng độ AFP trong dịch ối và máu trong thời điểm còn là thai nhi.

Nếu thoát vị màng não nhanh chóng sẽ làm dịch não tủy vàng bị dư thừa tràn vào bên trong lỗ đốt sống và có thể làm bàng quang bị tê liệt hoàn toàn. Do đó người bệnh có nguy cơ rối loạn chức năng đường ruột cùng rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác.

Nguyên nhân gai đôi cột sống S1

Hiện tại chưa thể xác định rõ nguyên nhân gây ra gai cột sống S1, tuy nhiên các bác sĩ phân tích nó có thể liên quan đến các yếu tố chăm sóc sức khỏe của mẹ trong thời kỳ mang thai. Ống thần kinh sẽ bắt đầu được hình thành vào ngày thứ 28 của thai kỳ, nếu lúc này có bất cứ triệu chứng bất thường nào tác động sẽ gây ra các khuyến khuyết tại cột sống và tủy sống.

Một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm

• Không bổ sung đủ vitamin B9: Mẹ bầu cần phải bổ sung rất nhiều chất để hỗ trợ sự hình thành và phát triển của con đặc biệt là Vitamin B9 để hình thành dây thần kinh và một số cơ quan khác. Thiếu vitamin B9 chính là nguyên nhân chính dẫn đến dị tật tại ống thần kinh của trẻ sơ sinh khi mang thai.
• Sử dụng thuốc động kinh trong thời gian thai kỳ: Khi  mang thai việc dùng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và trí não của trẻ, trong đó các loại thuốc động kinh có thể cản trở quá trình hấp thu vitamin B9 và gây ra các bệnh lý khuyến khuyết như gai cột sống S1.
• Giới tính: Thống kê cho thấy trẻ có giới tính nam thường có nguy cơ mắc bệnh hơn trẻ có giới tính nữ.
• Tăng đường huyết: Mẹ bầu có lượng đường huyết cao bất thường có thể gây ảnh hưởng đến việc hình thành các cơ quan và hệ thống xương khớp của thai nhi. Nếu tình trạng này kéo dài quá lâu có thể gây ra các dị tật bất thường ở ống thần kinh cho trẻ sơ sinh
• Sốt ác tính trong thời gian mang thai: Mẹ bị ốm sốt, đặc biệt là các cơn sốt ác tính khiến thân nhiệt tăng cao bất thường cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện các dị tật bấm sinh ở trẻ nhỏ.
• Di truyền: Các nghiên cứu cũng cho thấy trẻ có cha hoặc mẹ bị gai cột sống hay một số bệnh lý về xương khớp liên quan cũng có nguy cơ mắc bệnh này khác cao.

Như vậy có thể thấy các yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh đều liên quan đến quá trình chăm sóc sức khỏe của phụ nữ mang thai. Do đó mẹ bầu cần cực kỳ chú trọng trong giai đoạn này để hạn chế nguy cơ mắc gai đôi cột sống S1 cũng như rất nhiều bệnh lý khác.

Triệu chứng gai đôi cột sống S1

Như đã nói, hầu hết bệnh rất ít các triệu chứng lâm sàng trong giai đoạn sớm, thậm chí với gai đôi cột sống ẩn còn hầu như không gây ra triệu chứng nào. Do đó mà rất nhiều người không thể phát hiện bệnh sớm dẫn đến những biến chứng nguy hiểm rất khó để điều trị.

Bệnh có thể kéo dài đến khi trưởng thành mới bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như sau

• Xuất hiện vùng da bị lún: Do gai cột sống hình thành sưng to lên làm xuất hiện những vùng da trên cột sống có dấu hiệu như bị lún xuống hay giống như các vết bớt nhỏ. Thường triệu chứng này sẽ xuất hiện ở những người bị gai đôi cột sống ẩn.
• Đau ở vùng thắt lưng cùng: Đây là một trong những triệu chứng khá đặc trưng của bệnh gai cột sống đôi. Cơn đau có dấu hiệu trầm trọng hơn khi ấn nhẹ xuống cột sống, đôi khi có thể làm xuống hai chân hoặc ngược lên cánh tay khiến người bệnh vô cùng mệt mỏi, ảnh hưởng đến chức năng vận động.
• Cơn đau lan sang các điểm xung quanh: Nếu bệnh sang những giai đoạn càng về sau, cơn đau càng xuất hiện ở nhiều vị trí hơn như thắt lưng, xương chậu hay các cơ quan xương khớp lận cận khác như tay, chân, cẳng chân và cả bàn chân..
• Vận động khó khăn: Cơn đau trầm trọng trên nhiều vị trí sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới chức năng vận động. Người bệnh có xu hướng tê cứng bắp chân và vùng cột sống khiến việc đi lại di chuyển có thể gặp rất nhiều khó khăn.
• Cơ thể mất đường cong sinh lý: do gai cột sống xuất hiện khiến cột sống có thể bị vẹo, hai bên hông không bằng nhau, bàn chân cũng có hình dạng bất thường. Tình trạng này có thể khiến người bệnh có xu hướng cong lệch xương sống và rất khó để điều trị sau đó.
• Tê bì chân tay: Bệnh càng phát hiện muộn càng khiến các gai cột sống phát triển lớn hơn, chèn ép lên các rễ thần kinh khiến người bệnh thường xuyên bị cứng cơ, tê bì chân tay rất khó có thể cử động linh hoạt bình thường. Tình trạng này có xu hướng trầm trọng hơn khi mới ngủ dậy hay nằm ngồi trong một tư thế quá lâu.
• Rối loạn đại tiện và tiểu tiện: Ống tủy bị thu hẹp chính là nguyên nhân khiến người bệnh mất kiểm soát trong việc đại tiện hoặc tiểu tiện. Ngoài ra, thoát vị màng não còn có thể làm bàng quang bị tê liệt hoàn toàn, không chỉ ảnh hưởng tới vấn đề tiểu tiện mà còn gây ra nhiều bất tiện trong các nhu cầu sinh lý khác.

Hầu hết các triệu chứng trên đây đều bắt đầu trong giai đoạn trưởng thành hoặc với những dạng gai đôi cột sống mở và thoát vị màng não. Do đó nó tiền ẩn rất nhiều nguy hiểm mà người bệnh không được chủ quan và điều trị nhanh chóng để có thể xử lý kịp thời.

Biến chứng gai đôi cột sống S1.

Gai đôi cột sống S1 nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến việc vận động đi lại, liên quan trực tiếp đến sự phát triển về thể chất và trí não của trẻ nhỏ. Do đó cần phát hiện và điều trị bệnh càng sớm càng tốt.

Nhìn chung bệnh đều gây ra những cơn đau nhức hay khó khăn trong vận động khiến sức khỏe người bệnh suy giảm nhanh chóng. Ngoài ra những biến chứng có thể xảy ra nếu không phát hiện bệnh sớm bao gồm

• Thoát vị đĩa đệm L5- S1: cột sống bị tách đôi hay có kẽ hở sẽ tạo điều kiện cho các đĩa đệm tại đây thoát ra khỏi vị trí ban đầu làm các nhân nhầy cũng nhanh chóng thoát ra và chèn ép lên các rễ thần kinh gây đau nhức. Nếu không điều trị đúng cacshkipj thời có thể làm tê liệt cột sống vĩnh viễn.
• Đau dây thần kinh liên sườn: được đặc trưng bởi các triệu chứng đau tức ngực, đau ở 1 hoặc hai bên sườn khiến người bệnh vô cùng khó chịu. Cơn đau có xu hướng tăng bệnh khi người bệnh hắt hơi hay vận động mạnh, sai tư thế.
• Đau thần kinh tọa: Các gai cột sống có thể phát triển hơn làm chèn ép các dây thần kinh tọa gây đau nhức trầm trọng tại đây, có thể xuất phát từ lưng sau đó lan xuống đùi và cẳng chân, bàn chân..
• Nhiễm trùng tủy sống: Việc xuất hiện các túi chứa dịch phía sau lưng chính là điều kiện giúp các virus, vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng tại đây.
• Viêm màng não: Trong trường hợp các vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng tủy sống có thể di chuyển lên não và gây ra các bệnh vô cùng nguy hiểm tại đây.
• Các biến chứng khác: cong vẹo cột sống, rối loạn tiêu hóa, mất dần khả năng vận động, rối loạn nhịp thở, rối loạn cảm giác…

Chẩn đoán gai đôi cột sống S1

Do không thể nhận biết chính xác bệnh qua các triệu chứng lâm sàng, đồng thời bệnh thường có những biểu hiện khá rộng một số bệnh lý xương khớp khác có liên quan nên người bệnh cần phải đi làm một số xét nghiệm để có kết quả chính xác nhất.

Thường bác sĩ sẽ bắt đầu chỉ định làm các xét nghiệm kiểm tra ngay từ khi còn ở trong bụng mẹ để sớm phát hiện các nguy cơ gây bệnh tiềm ẩn nhất. Lúc này mẹ có thể được chỉ định làm các xét nghiệm sau

• Xét nghiệm máu: Thường gai cột sống đôi có liên quan đến protein AFP trong máu, nếu mẹ có chỉ số này cao bất thường thì thai nhi có nguy cơ cao mắc bệnh này hoặc một số dị tật bẩm sinh khác, bác sĩ sẽ nhanh chóng chỉ định một số phương pháp điều trị cải thiện trong giai đoạn này để giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Siêu âm: Việc siêu âm cần được thực hiện thường xuyên để sớm phát hiện các bất thường trong giai đoạn sơ sinh của trẻ, lúc này bác sĩ sẽ dùng sóng âm với tần số cao để làm các hình ảnh của thai nhi được bật ra khỏi mô trong cơ thể của mẹ bầu. Phương pháp này có thể giúp nhận biết các cột sống bị hở hoặc các túi nhô ra khỏi cột sống từ đó giúp mẹ có thể điều trị gai cột sống từ giai đoạn sớm cho trẻ sơ sinh.
• Chọc nước ối: Trong trường hợp nếu xét nghiệm máu thấy có hàm lượng AFP cao, nhưng kết quả siêu âm lại bình thường bịu mẹ bầu có thể được chỉ định chọc nước ối để kiểm tra lại lần nữa.

Trẻ sau khi sinh ra cũng sẽ được tiến hành chụp X quang, CT hay MRI trong trường hợp nghi ngờ trẻ có thể mắc gai cột sống đôi S1 hoặc một số các bệnh lý về xương khớp khác. Do đó mẹ bầu nên chọn những bệnh viện uy tín để khám thai định kỳ nhằm có thể phát hiện bệnh sớm và phòng tránh hiệu quả nhất.

Điều trị gai đôi cột sống s1

Tùy vào từng thời điểm phát hiện và mức độ bệnh, việc điều trị sẽ được chỉ định khác nhau. Nếu phát hiện bệnh sớm bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để ngăn ngừa sớm các biến chứng nguy hiểm khi trưởng thành. Tuy nhiên nếu đến giai đoạn trưởng thành bệnh mới bộc phát bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc, vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật nếu cần thiết.

Phẫu thuật trước khi sinh

Nếu phát hiện bệnh trong giai đoạn khám thai định kỳ, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật sớm từ giai đoạn tuần thứ 26 để ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm khác. Theo đó các bác sĩ sẽ tiến hành mổ tử cung để tiếp cận và thực hiện một số chỉnh sửa với tủy sống của thai nhi để giảm tối đa các khiếm khuyết cũng như các biến chứng nguy hiểm trong giai đoạn phát triển.

Tuy nhiên phương pháp này vẫn có thể tiềm ẩn nhiều nguy hiểm trong giai đoạn phẫu thuật như sinh non, tràn dịch não, tổn thương dây thần kinh.. Do đó việc phẫu thuật cần thực hiện khi mẹ bầu có sức khỏe ổn định, được thực hiện bởi những bác sĩ có chuyên môn tay nghề cao và tại các bệnh viện có đầy đủ các thiết bị y tế hiện đại.

Phẫu thuật sau sinh

Trong trường hợp phát hiện muộn hoặc sức khỏe mẹ bầu không đủ để có thể tiếp nhận phẫu thuật trong giai đoạn trước đó có thể sẽ được chỉ định phẫu thuật sau sinh. Thường phương pháp này sẽ được chỉ định bớt trẻ bị gai cột sống có nang và thoát vị màng não.

Với trẻ bị thoát vị màng não, bác sĩ sẽ phẫu thuật để điều chỉnh đưa màng não trở lại đúng vị trí cấu trúc ban đầu đồng thời tiến hành đóng kín đốt sống hoàn toàn. Hầu hết phẫu thuật này khá an toàn và có thể điều trị hoàn toàn các biến chứng, ngăn ngừa tái phát nếu thực hiện nhanh chóng trong các giai đoạn bệnh sớm.

Trong trường hợp gai cột sống dạng nang, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật để bảo vệ tủy sống khỏi nguy cơ nhiễm trùng đồng thời cũng ngăn chặn nguy cơ viêm màng não nguy hiểm. Theod dó bác sĩ sẽ tiến hành điều chỉnh để đưa tủy sống, dây thần kinh về đúng vị trí ban đầu bên trong cơ thể và tăng cường bảo vệ bằng mô da.

Việc phẫu thuật này có thể bắt đầu ngay từ giai đoạn sau sinh và cần được thực hiện bởi các bác sĩ có chuyên môn cao để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra khi phẫu thuật.

Điều trị bằng thuốc

Trong trường hợp bệnh chưa quá nguy hiểm hoặc khởi phát trong giai đoạn sau sinh, bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc để giảm đau và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm khác có thể xảy ra.

Một số loại thuốc có thể được chỉ định bao gồm

• Thuốc giảm đau, kháng viêm: Người bệnh có thể được chỉ định các nhóm thuốc như Paracetamol, Ibuflophen,… để có thể kiểm soát cơn đau tại nhà hiệu quả. Tuy là nhóm thuốc không kê đơn nhưng người bệnh vẫn cần có sự chỉ định của bác sĩ mới nên sử dụng. Trong trường hợp đau nặng bác sĩ có thể chỉ định tiêm 1 liều steroid để ức chế cơn đau nhanh chóng, tuy nhiên rất hạn chế sử dụng vì có thể gây ra nhiều tác dụng phụ.
• Thuốc Methylprednisolon: Trong trường hợp các gai cột sống phát triển nhanh chóng làm ảnh hưởng các mô sụn lân cận sẽ được chỉ định tiêm liều Methylprednisolon để cải thiện.
• Thuốc giãn cơ: thường được dùng các nhóm thuốc như Mydocalm, Decontractyl hoặc Myonal,…để giúp thư giãn, hạn chế tình trạng tê cứng chân tay hay tại cột sống.

Việc sử dụng thuốc chỉ được sử dụng trong một thời gian ngắn, không thể sử dụng kéo dài vì sẽ gây ra nhờn thuốc hay gây ra các vấn đề nguy hiểm khác cho cơ quan nội tạng. Do đó người bệnh cần tuyệt đối thực hiện theo đúng toa thuốc của bác sĩ, không tự ý thêm liều hay lạm dụng thuốc sẽ khiến bệnh nguy hiểm hơn rất nhiều.

Vật lý trị liệu

Với gai đôi cột sống bẩm sinh sẽ làm ảnh hưởng rất nhiều đến chức năng vận động và sinh hoạt thường ngày của trẻ nhỏ. Do đó bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số phương pháp vật lý trị liệu để nhanh chóng phục hồi chức năng vận động cho người bệnh.

Một số phương pháp vật lý trị liệu thường được dùng như

• Sử dụng nẹp cổ
• Châm cứu
• Bấm huyệt
• Chườm nóng hoặc lạnh
• Trị liệu thần kinh Chiropractic
• Kéo giãn giảm áp cột sống DTS
• Tia laser cường độ cao thế hệ IV
• Sóng xung kích Shockwave
• Máy vận động trị liệu phục hồi chức năng ATM2

Hầu hết vật lý trị liệu cũng chỉ là phương pháp tạm thời không thể mang tác dụng lâu dài, do đó người bệnh cần chú ý để các vấn đề cải thiện chăm sóc sức khỏe tại nhà để đẩy lùi thời gian bệnh tái phát hiệu quả. Tham khảo thêm cùng bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp.

Phẫu thuật biến chứng

Bệnh nếu đã chuyển sang biến chứng sẽ bắt buộc phẫu thuật để ngăn chặn nguy cơ tê liệt toàn thân hay ảnh hưởng đến trí não cùng rất nhiều vấn đề trong sinh hoạt thường ngày khác. Thường hầu hết với bệnh nhân gai đôi cột sống nặng và thoát vị màng não đều cần phải phẫu thuật để ngăn chặn biến chứng.

Các phương pháp thường được chỉ định bao gồm

• Phẫu thuật tràn dịch não: Nếu liên quan đến thoát vị màng não biến chứng lên tủy cần nhanh chóng phẫu thuật để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm khác có thể xuất hiện.
• Cắt bỏ gai cột sống: Phương pháp này sẽ làm giảm tình trạng chèn ép lên các dây thần kinh gây đau nhức và tê liệt chân tay. Tuy nhiên nếu không chú ý phương pháp chăm sóc sau đó các gai cột sống này vẫn có thể xuất hiện lại do quá trình vôi hóa.

Ngoài ra trong trường hợp bệnh biến chứng lên bàng quang sẽ được chỉ định dùng một số loại thuốc và ống thông nước tiểu hay phẫu thuật ruột để cải thiện các tổn thương tại đây, giúp người bệnh có thể lấy lại khả năng sinh hoạt như bình thường.

Tuy nhiên cần chú ý rằng phẫu thuật chưa thể hoàn toàn loại bỏ bệnh. Người bệnh cần phải kết hợp với các phương pháp vận động, dinh dưỡng, sinh hoạt để ngăn chặn nguy cơ bệnh tái phát hiệu quả nhất.

Phòng tránh gai cột sống đôi S1

Do đây là một dạng bệnh lý bẩm sinh nên việc phòng tránh bệnh cần được bắt đầu từ ngay thời điểm mẹ bắt đầu mang thai. Theo đó mẹ bầu nên chú ý điều chỉnh các chế độ sinh hoạt dinh dưỡng sao cho phù hợp để giữ cơ thể luôn đảm bảo khỏe mạnh nhất, từ đó ngăn ngừa các bệnh lý nguy hiểm khác có thể xuất hiện ở thai nhi.

Theo đó, mẹ bầu cần chú ý các vấn đề sau

• Bổ sung đầy đủ các vitamin và dưỡng chất cần thiết trong quá trình mang thai trong thực phẩm hằng ngày, đặc biệt là canxi, vitamin D, vitamin B..như  rau xanh, ngũ cốc, măng tây, đậu
• Tham khảo thêm bác sĩ để sử dụng một số loại thực phẩm chức năng có chứa vitamin B, nên bắt đầu từ giai đoạn trước khi mang thai và kéo dài đến tháng thứ 3 của thai kỳ
• Nghỉ ngơi nhiều hơn, hạn chế làm việc quá sức
• Bảo vệ sức khỏe, tránh khỏi nguy cơ bị các vi khuẩn, virus xâm nhập trong suốt thời kỳ mang thai
• Tránh mang vác vật nặng quá sức
• Tuyệt đối không sử dụng rượu bia, các chất kích thích và thuốc lá
• Hạn chế sử dụng các loại thuốc, chỉ dùng khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa
• Nếu có ý định mang thai, nên điều trị triệt để các bệnh lý trước đó để tránh nguy cơ nguy hiểm
• Điều chỉnh lượng đường huyết ở mức độ ổn định
• Cần hạn chế đi giày cao gót hay nằm một chỗ liên tục
• Tham gia các bộ môn thể thao phù hợp cho bà bầu như yoga hay thiền
• Thường xuyên đi khám bệnh định kỳ để đảm bảo phát hiện sớm các nguy cơ bệnh tiềm ẩn.

Gai đôi cột sống S1 thường xuất phát bẩm sinh và rất khó điều trị dứt điểm nên cần phát hiện và xử lý càng sớm càng tốt. Do đó mẹ bầu nên chú ý đến việc chăm sóc sức khỏe hơn để hạn chế nguy cơ con mắc bệnh lý nguy hiểm này tối đa nhất.