Gai cột sống L4 L5 và những thông tin cần biết

Gai cột sống L4 L5 là dạng thoái hóa cột sống tương đối phổ biến. Bệnh lý xương khớp này thường bắt nguồn từ thói quen lao động nặng nhọc và sinh hoạt sai tư thế. Vậy bệnh gai cột sống L4, L5 là gì? Đâu là nguyên nhân hình thành? Phương pháp điều trị và biện pháp phòng bệnh như thế nào? Hãy cùng Vimed tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Bệnh gai cột sống L4, L5 là gì?

Với tổng số 33 đốt xương sống, cột sống của con người bao gồm: 7 đốt sống cổ (C1 – C7), 12 đốt sống lưng (D1 – D12), 5 đốt sống thắt lưng (L1 – L5), 5 đốt sống hông (S1 – S5) cùng 4 đốt sống cụt. Những đốt sống này có khả năng liên kết chặt chẽ với nhau, hình thành hệ xương vững chắc nhằm nâng đỡ phần thân trên một cách toàn diện. 

Trong đó, đốt sống L4 và L5 nằm tại vị trí thấp nhất của vùng cột sống thắt lưng, giúp cơ thể dễ dàng chuyển động theo nhiều hướng khác nhau, đồng thời chịu đựng mọi áp lực của toàn bộ cơ thể. Vì vậy, theo thời gian, hai đốt sống này rất dễ bị gai hóa hoặc thoái hóa. 

Gai cột sống L4 L5 là tình trạng đốt sống, dây chằng hoặc đĩa sụn của đốt sống L4, L5 mọc ra các gai xương. Sau một thời gian dài bị tổn thương và chịu nhiều áp lực, những đĩa đệm giữa 2 đốt sống này từ từ mất nước, xẹp đi và suy giảm mức độ đàn hồi. Do đó, mỗi khi bệnh nhân cử động, hai đốt sống L4 và L5 sẽ trực tiếp tiếp xúc với nhau, dẫn đến hiện tượng mài mòn vì cọ sát.

Lúc này, các tế bào xương sẽ tự động điều chỉnh cũng như tu bổ cột sống bằng cách “triệu tập” canxi đến đốt sống đang tổn thương. Tuy nhiên, sự lắng đọng canxi quá mức ở những vị trí tương ứng đã hình thành bệnh gai cột sống. 

Hai bên cạnh cột sống và mặt trước – mặt sau đốt sống cổ hoặc đốt sống thắt lưng, chính là những điểm dễ xuất hiện bệnh lý nhất. Các gai cột sống này sẽ tác động lên dây chằng, mô mềm hoặc chèn ép các rễ dây thần kinh, từ đó gây ra cảm giác đau đớn khó chịu, đồng thời giới hạn khả năng hoạt động của khớp nói riêng và toàn bộ hệ thống cột sống nói chung.

Nguyên nhân gây ra bệnh gai cột sống L4 L5

Nguyên nhân hình thành hình thành các gai xương ở đốt sống L4, L5 chủ yếu bắt nguồn từ quá trình lão hóa, chế độ ăn uống không lành mạnh và thói quen sinh hoạt sai tư thế. Thời gian trôi qua, sụn khớp bị thoái hóa, bào mòn và hư tổn nặng nề, các đầu xương xung quanh bắt đầu lồi lõm. 

Khi đó, cơ thể tiến hành tự “sửa chữa” bằng cách tích tụ canxi để “san lấp” những vị trí lồi lõm. Tuy nhiên, nếu quá trình chữa lành này không diễn ra suôn sẻ, thuận lợi thì các gai xương cột sống sẽ hình thành và gây bệnh. Các chuyên gia cho biết, những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bệnh gai cột sống L4 L5 bao gồm:

• Tuổi tác: Khi chúng ta ngày càng lớn tuổi, quá trình lão hóa sẽ diễn ra nhanh chóng. Điều này khiến hệ thống cơ – xương – khớp suy giảm sức mạnh và không còn linh hoạt, chắc khỏe như xưa.
• Chấn thương: Nếu bị chấn thương, vùng xương khớp cột sống tương ứng của bạn phải chịu ít nhiều tổn thương. Về bản chất, các tổn thương này không tạo thành gai cột sống. Chính quá trình tự chữa lành tổn thương của cơ thể mới là tác nhân dẫn đến vấn đề này.
• Thoái hóa cột sống: Đây là thuật ngữ y khoa mô tả sự biến đổi về cấu trúc và chức năng của mô sụn, đĩa đệm hay dây chằng. Sự suy yếu của các mô mềm trên đã tạo điều kiện thuận lợi để gai xương hình thành và phát triển.
• Tính chất công việc: Những người thường xuyên lao động nặng nhọc, sinh hoạt – làm việc sai tư thế (đứng lâu, ngồi nhiều, hay khom lưng, cúi người đột ngột…) rất dễ mắc phải chứng bệnh này.
• Chế độ dinh dưỡng không cân bằng, hợp lý: Nếu bạn không chủ động cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể thì cột sống rất dễ suy yếu và thoái hóa. Mặt khác, tình trạng thừa cân – béo phì cũng có thể khiến cột sống đối mặt với áp lực nặng nề, từ đó đẩy nhanh quá trình thoái hóa cột sống. 

Dấu hiệu nhận biết của bệnh gai cột sống L4 L5

Khác với bệnh thoái hóa cột sống và thoát vị đĩa đệm, bệnh gai cột sống nói chung và gai cột sống L4, L5 nói riêng không có nhiều biểu hiện rõ ràng, nhất là trong giai đoạn vừa khởi phát. Đến khi các gai xương mọc dài và chèn ép lên mô cơ, dây chằng và rễ dây thần kinh thì bệnh nhân mới cảm thấy đau đớn.

Ba triệu chứng điển hình của bệnh lý này bao gồm:

• Đau nhức ở vùng thắt lưng: Thông thường, những cơn đau nhức xuất hiện với nhiều mức độ khác nhau. Khi gai xương mới mọc ra, các cơn đau sẽ âm ỉ kéo dài trong nhiều ngày. Nếu gai xương nhô cao, độc giả sẽ cảm thấy quặn thắt, đau nhức vùng lưng, khó xoay người hoặc cúi người.
• Đau dây thần kinh và đau vùng hông: Khi tiến triển đến một mức độ nhất định, bệnh gai cột sống L4 L5 sẽ tạo nên áp lực lớn lên mô cơ, dây chằng cùng các rễ dây thần kinh. Từ vùng thắt lưng, cơn đau lan rộng xuống hông, mông, đùi, đầu gối đến tận gót chân. Triệu chứng này thường xuất hiện vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối. Mức độ đau nhức sẽ tăng dần theo thời gian. Bất cứ khi nào vận động mạnh, lao động quá sức, hắt hơi, ho, thay đổi tư thế hay leo cầu thang, độc giả sẽ cảm thấy đau nhức khó chịu.
• Di chuyển khó khăn: Bệnh gai cột sống L4, L5 khiến bệnh nhân đi lại khó khăn. Đối với các trường hợp nặng, cơn đau thường diễn ra bất ngờ, đột ngột, buộc họ phải nằm yên một chỗ trong vòng vài ngày.

Ngoài ra, người bệnh gai cột sống L4 L5 có thể phải đối mặt với triệu chứng đau rát như bị châm chích, kiến bò từ thắt lưng đến tận gót chân và co cứng khớp chân. Nếu bệnh tình trở nặng, người bệnh có thể bị mất cảm giác dưới chân, tiểu tiện – đại tiện không tự chủ, thậm chí bị tê liệt tạm thời. 

Phương pháp điều trị gai cột sống L4 L5

Hiện nay, bệnh lý này có nhiều hình thức điều trị khác nhau tùy thuộc vào tình trạng thoái hóa. Ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường, hãy chủ động thăm khám bác sĩ chuyên khoa để tìm hiểu nguyên nhân và biết cách xử lý vấn đề xương khớp này.

Phương pháp Tây y

Sử dụng thuốc Tây và phẫu thuật cột sống là hai cách chữa bệnh gai cột sống L4 L5 nhanh chóng, hiệu quả nhưng có thể dẫn đến một số biến chứng hoặc tác dụng không mong muốn. Trong khi đó, vật lý trị liệu là giải pháp an toàn, đơn giản và yêu cầu bệnh nhân kiên trì theo đuổi trong một khoảng thời gian dài.

Sử dụng thuốc Tây

Đây là sự lựa chọn đầu tiên của nhiều người bệnh. Tuy nhiên, thuốc Tây chỉ có thể cải thiện triệu chứng, xoa dịu cơn đau tạm thời chứ không thể hồi phục cấu trúc tự nhiên của phần cột sống bị thoái hóa, tổn thương.

Bệnh nhân cần dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa về thời gian và liều lượng. Nếu dừng thuốc đột ngột, các cơn đau nhức sẽ trở nên nghiêm trọng và dữ dội hơn. Ngược lại, nếu lạm dụng thuốc, bạn dễ gặp phải nhiều tác dụng phụ nguy hiểm như: tổn thương gan thận, suy tim, viêm loét dạ dày…  

Những loại thuốc điều trị gai cột sống L4 L5 phổ biến nhất là: paracetamol, glucosamine, diclofenac, collagen type II…

Vật lý trị liệu

Theo các chuyên gia thần kinh cột sống, khoảng 95% bệnh nhân gai cột sống L4 L5 có thể chữa khỏi bệnh lý bằng cách kiên trì tập luyện vật lý trị liệu. Đây là phương pháp bảo tồn không xâm lấn an toàn, hiệu quả đã được ứng dụng rộng rãi ở các nước phát triển.

Thông qua thao tác nắn chỉnh nhẹ nhàng, bác sĩ chuyên khoa sẽ từ từ điều chỉnh cấu trúc phần cột sống sai lệch, giải phóng áp lực, đồng thời kích thích cơ chế chữa lành tự nhiên. Liệu trình vật lý trị liệu phù hợp với mọi đối tượng, trong đó có trẻ em, người già và phụ nữ mang thai.

Nhằm hạn chế tối đa áp lực chèn ép lên đốt sống hư tổn, bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân sử dụng những thiết bị hỗ trợ tiên tiến như: sóng xung kích shockwave, máy kéo giãn giảm áp cột sống DTS, tia laser cường độ cao thế hệ mới, máy vận động trị liệu phục hồi chức năng ATM2, thiết bị giảm áp Vertetrac… Ngoài ra, khi bị cơn đau làm phiền, bạn có thể chườm nóng tại các vị trí đau nhức.

Phẫu thuật cột sống

Tuy tình trạng gai cột sống không ảnh hưởng lớn tới sức khỏe tổng thể, không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không chủ động chữa bệnh kịp thời, độc giả có thể bị liệt bán thân. Phẫu thuật cột sống là phương pháp can thiệp chỉ được áp dụng đối với các trường hợp nặng, khi bệnh nhân bị đau nhức nặng nề, tê bì chân tay và rối loạn tiểu tiện, đại tiện.

Phương pháp Đông y

Đông y là phương pháp chữa bệnh gai cột sống hiệu quả, an toàn dành cho các bệnh nhân mắc thể nhẹ. 

• Châm cứu: Đây là kỹ thuật giảm đau nhức và hồi phục chức năng cột sống mà nhiều người bệnh tin tưởng áp dụng. Thế nhưng, cách làm này không thể ngăn chặn hiện tượng sưng viêm cũng như quá trình bào mòn gai xương. Điện châm, thủy châm và cứu ngải là ba liệu trình châm cứu phổ biến nhất hiện nay.
• Xoa bóp, bấm huyệt: Phương pháp này kích thích khí huyết lưu thông, hỗ trợ hoạt động của hệ thần kinh, đồng thời giảm đau nhức, tê bì đáng kể.
• Dùng thuốc Nam: Các bài thuốc dân gian có ưu điểm lành tính, hiệu quả, không gây tác dụng phụ, vừa góp phần kiểm soát triệu chứng vừa bổ sức khỏe. Ngải cứu, lá lốt, đinh lăng, chìa vôi, từ bi, ngải cứu, xấu hổ, phèn đen, lá cẩm, hoa cúc… chính là những vị thuốc Nam quen thuộc mà các bệnh nhân gai cột sống không thể bỏ qua. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là công dụng điều trị bệnh lý chưa thực sự rõ rệt, nhanh chóng và vẫn còn phụ thuộc khá nhiều vào cơ địa mỗi người.

Làm thế nào để phòng ngừa bệnh gai cột sống L4 L5?

Tương tự các vấn đề xương khớp khác, bệnh gai cột sống L4 L5 có thể được phòng ngừa bằng cách:

• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân bằng, khoa học: Thực đơn ăn uống dồi dào dưỡng chất với các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin, canxi và khoáng chất sẽ giúp hệ thống cơ – xương – khớp của bạn luôn dẻo dai, chắc khỏe.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Trọng lượng lý tưởng và cơ thể cân đối có thể góp phần giảm thiểu áp lực tác động lên cột sống.
• Điều chỉnh tư thế sinh hoạt, làm việc: Hãy luôn giữ lưng thẳng trong mọi hoạt động, tránh ngồi lâu, nằm nhiều, khom lưng, vẹo cổ…

Gai cột sống L4 L5 là vấn đề xương khớp thường gặp. Bệnh lý có xu hướng phát triển mạn tính, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của mỗi người bệnh. Với những thông tin hữu ích từ bài viết, hy vọng độc giả có thể hiểu rõ nguyên nhân sinh bệnh cũng như nắm chắc phương pháp điều trị và biện pháp phòng ngừa căn bệnh này.