Đau thượng vị lan ra sau lưng: Nguyên nhân và cách xử lý

Đau thượng vị lan ra sau lưng thường là hệ quả do chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tình trạng này có thể là dấu hiệu của các bệnh lý đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản, tắc ống dẫn mật, ung thư dạ dày. Do đó, trước khi áp dụng các biện pháp điều trị và chăm sóc cần quan sát các biểu hiện đi kèm giúp xác định nguyên nhân chính xác gây khởi phát triệu chứng.

Nguyên nhân dẫn đến đau thượng vị lan ra sau lưng

Đau thượng vị hay đau dạ dày là cơn đau khởi phát ở trên rốn và ngay dưới vùng ức. Đa số các trường hợp bị đau thượng vị thường do chế độ sinh hoạt, ăn uống không khoa học hoặc triệu chứng cũng có thể xuất hiện do rối loạn hoặc chấn thương các cơ quan tiêu hóa như thực quản, dạ dày, ruột non, ống dẫn mật,…

Thông thường, đau vùng thượng vị chỉ tập trung ở trên rốn kèm theo các biểu hiện như đầy bụng, buồn nôn, ợ hơi, khó tiêu, nôn trớ thức ăn. Tuy nhiên, trong vài trường hợp cơn đau thượng vị có thể lan rộng ra sau lưng khiến người bệnh đau nhức, khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Dưới đây là một số nguyên nhân có thể gây ra đau thượng vị lan ra sau lưng:

1. Viêm loét dạ dày tá tràng

Tình trạng đau thượng vị lan ra sau lưng có thể là dấu hiệu bệnh viêm loét dạ dày tá tràng. Ở giai đoạn khởi phát viêm, bệnh lý thường gây ra các cơn đau sau khi ăn no hoặc bụng trạng thái đói. Cơn đau thượng sẽ có xu hướng thuyên giảm sau khi có thời gian nghỉ ngơi.

Tuy nhiên, các ổ viêm dạ dày nếu không được khắc phục kịp thời sẽ dẫn đến loét. Lúc này cơn đau sẽ xuất hiện đột ngột, không được dự báo trước, mức độ đau cũng sẽ trở nên nặng nề hơn và có xu hướng lan rộng ra sau lưng.

Ngoài triệu chứng đau vùng thượng vị lan ra sau lưng thì viêm loét dạ dày tá tràng còn có thể gây khó tiêu, buồn nôn và nôn mửa, chướng bụng, ợ hơi, tiêu chảy, đi ngoài, sụt cân, cơ thể mệt mỏi, suy nhược,…

2. Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những bệnh lý đường tiêu hóa trên thường gặp. Các triệu chứng bệnh khởi phát khi cơ vòng ở thực quản dưới bị suy yếu, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho acid dịch vị trào lên thực quản, thanh quản thậm chí là khoang miệng.

Thông thường, trào ngược dạ dày thực quản điển hình bởi các triệu chứng đau dạ dày, nóng rát vùng thượng vị, trớ thức ăn, ợ chua, ợ nóng, ợ hơi, khó tiêu, đầy bụng,… Tuy nhiên, trong một số trường hợp tình trạng tăng tiết acid dạ dày liên tục có thể dẫn đến cơn đau thượng vị lan ra sau lưng.

Bên cạnh đó, người bị trào ngược dạ dày thực quản còn gặp phải tình trạng đắng miệng, ăn uống kém, hôi miệng, khàn giọng, tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp trên và bệnh nha khoa.

3. Viêm thực quản

Tình trạng viêm thực quản thường là biến chứng của trào ngược dạ dày thực quản hoặc là hệ quả của thói quen hút thuốc lá hay tác dụng phụ của thuốc điều trị. Viêm thực quản điển hình bởi triệu chứng nóng rát và đau vùng thượng vị kéo dài đến cổ họng.

Đối với các trường hợp lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá thường xuyên, căng thẳng thần kinh,… Cơn đau thượng vị sẽ có xu hướng nặng nề hơn, kéo dài dai dẳng âm ỉ. Do đó, một số trường hợp, cơn đau thượng vị lan rộng ra sau lưng có thể là triệu chứng bệnh viêm thực quản.

4. Xuất huyết tiêu hóa trên

Triệu chứng đau thượng vị lan ra sau lưng có thể là dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa trên. Tình trạng này xuất hiện khi vùng niêm mạc dạ dày, ruột non, thực quản bị lở loét nặng, dẫn đến tĩnh mạch bị vỡ và gây chảy máu. Đây có thể là biến chứng của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng, ung thư dạ dày, viêm thực quản, hoặc tác dụng phụ của nhóm thuốc chống viêm không steroid.

Không giống với một số bệnh lý đường tiêu hóa thông thường, đau thượng vị do xuất huyết tiêu hóa trên thường có mức độ nặng nề, khởi phát đột ngột và có thể lan rộng sang các khu vực lân cận. Ngoài ra, người bị xuất huyết tiêu hóa trên có thể có biểu hiện nôn mửa liên tục, dịch nôn thường có màu cà phê hoặc máu tươi, chướng bụng, cứng bụng, đại tiện phân đen,…

Xuất huyết tiêu hóa trên là bệnh lý có mức độ nguy hiểm cao, nếu không được tiến hành điều trị kịp thời có thể đối mặt với tình trạng tụt huyết áp, thậm chí gây tử vong. Do đó, khi nhận thấy các biểu hiện xuất huyết đường tiêu hóa trên bạn nên nhanh chóng đến bệnh viện để được khám và khắc phục kịp thời.

5. Tắc ống dẫn mật

Hiện tượng tắc ống dẫn mật thường xuất hiện do sỏi mật. Khi ống dẫn mật bị tắc nghẽn có thể dẫn đến khởi phát các triệu chứng như đau thượng bị, da vàng, ngứa ngáy da, đau hạ sườn bên phải và cơn đau có xu hướng lan rộng ra sau lưng. Ngoài ra, khi bị tắc ống dẫn mật còn có thể gây mệt mỏi, chán ăn, đại tiện phân đen, nước tiểu có màu đậm hơn,…

6. Ung thư thực quản, dạ dày

Ung thư thực quản, dạ dày xuất hiện khi các mô ở dạ dày, thực quản biến đổi bất thường, mất kiểm soát. Khi đó, những khối u ác tính ở cơ quan này có thể gây đau nhức vùng thượng vị, mức độ đau có thể dữ dội hoặc âm ỉ. Trường hợp khối u tiến triển, lúc này cơn đau vùng thượng vị có thể lan tỏa ra các khu vực lân cận, trong đó có phía sau lưng.

Ngoài ra, khi bị ung thư dạ dày, người bệnh có thể đối mặt với tình trạng chán ăn, đau thắt ngực, khó thở, cơ thể suy nhược, gầy yếu, sụt cân không kiểm soát. Tuy có mức độ nguy hiểm cao, nhưng ung thư thực quản, dạ dày thường không có dấu hiệu nhận biết rõ ràng. Các triệu chứng chỉ nặng khi các khối u phát triển mạnh về kích thước và di căn đến những cơ quan khác.

7. Các nguyên nhân khác

Ngoài các nguyên nhân thường gặp trên, tình trạng đau thượng vị lan ra sau lưng còn có thể khởi phát bởi một số nguyên nhân khác như:

Ăn quá no: Việc dung nạp một lượng lớn thực phẩm trong bữa ăn có thể làm tăng áp lực lên cơ vòng phía dưới thực quản, thành dạ dày và môn vị. Do đó, khi ăn uống quá no có thể gây chướng bụng, buồn nôn, nôn mửa và đau thượng vị lan rộng ra sau lưng hoặc lan xuống vùng bụng dưới.

Vận động mạnh sau khi ăn: Thói quen vận động ngay sau khi ăn sẽ tăng kích thích dạ dày, từ đó tăng nguy cơ trào ngược acid dạ dày lên thực quản và gây đau vùng thượng vị. Trường hợp vận động mạnh, khi đó cơn đau có thể lan rộng ra sau lưng hoặc bụng dưới.

Thường xuyên ăn khuya: Thói quen này có thể gây hại đến cơ quan tiêu hóa, bao gồm cả dạ dày. Việc ăn khuya thường xuyên có thể gây kích thích đến thực quản, dạ dày và đường ruột hoạt động quá mức dẫn đến rối loạn tiêu hóa. Lúc này cơn đau thượng vị có thể lan ra sau lưng hay lan xuống khu vực giữa bụng.

Phụ nữ mang thai: Tình trạng đau thượng vị lan ra sau lưng cơ thể xuất hiện ở phụ nữ trong 3 tháng cuối thai kỳ, ở giai đoạn này tử cung giãn nở mạnh cũng như thai nhi phát triển gây áp lực lên các cơ quan tiêu hóa. Bên cạnh đó, mẹ bầu ở giai đoạn cuối thai kỳ thường đối mặt với các chứng khó tiêu, đầy bụng, nôn trớ thức ăn.

Đau thượng vị lan ra sau lưng có thể khởi phát do các nguyên nhân, vấn đề sức khỏe khác nhau. Do đó, nếu nhận thấy cơn đau trở nên nghiêm trọng đi kèm với các triệu chứng bất thường, bạn nên chủ động đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Đau thượng vị lan ra sau lưng nguy hiểm không?

Hầu hết các trường hợp đau thượng vị lan ra sau lưng hoặc các cơ quan lân cận thường có mức độ nghiêm trọng, cơn đau khởi phát đột ngột có xu hướng tiến triển dai dẳng.

Trường hợp không được thăm khám và kiểm soát sớm có thể khiến cơn đau trở nên nặng nề, tần suất khởi phát cao ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động ăn uống, chất lượng giấc ngủ, sinh hoạt cũng như hiệu suất làm việc.

Hơn nữa, triệu chứng đau thượng vị lan ra sau lưng còn là biểu hiện nhận biết chức năng tiêu hóa đang bị tổn thương và suy giảm. Tình trạng này nếu không được khắc phục có thể làm giảm khả năng hấp thu dưỡng chất, từ đó dẫn đến cơ thể mệt mỏi, sụt cân, suy nhược.

Các biện pháp xử lý đau thượng vị lan ra sau lưng

Triệu chứng đau dạ dày lan ra sau lưng thường là dấu hiệu của các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Trường hợp nhận thấy các cơn đau có xu hướng tái đi tái lại nhiều lần và có mức độ nghiêm trọng hơn. Lúc này bạn cần áp dụng các biện pháp điều trị và chăm sóc đúng cách. Cụ thể như:

Tiến hành thăm khám và điều trị 

Đối với các trường hợp đau thượng vị lan ra sau lưng, bác sĩ sẽ trực tiếp thăm khám, chẩn đoán nhằm xác định nguyên nhân chính xác gây khởi phát triệu chứng. Từ đó sẽ chỉ định các loại thuốc và phương pháp trị liệu phù hợp với tình trạng bệnh lý.

Viêm thực quản: Bệnh lý gây ra bởi các nguyên nhân khác nhau như trào ngược dạ dày, nhiễm trùng, dị ứng, tác dụng phụ của thuốc điều trị. Để kiểm soát các triệu chứng viêm thực quản bác sĩ sẽ căn cứ vào nguyên nhân cụ thể để chỉ định các loại thuốc điều trị phù hợp.

Xuất huyết tiêu hóa trên: Để kiểm soát tình trạng xuất huyết tiêu hóa tiêu hóa trên, các bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành truyền dịch giúp cân bằng điện giải, huyết áp. Sau đó thực hiện nội soi nhằm xác định nguyên nhân gây xuất huyết và cầm máu.

Trào ngược dạ dày thực quản/ viêm loét dạ dày tá tràng: Với các bệnh lý này, bác sĩ có thể chỉ định các nhóm thuốc làm giảm hoạt động tiết acid dạ dày, trung hòa dịch vị như thuốc chẹn H2, các loại thuốc antacid, thuốc ức chế bơm proton.

Trường hợp đau thượng vị lan ra sau lưng dương tính với xoắn khuẩn Helicobacter pylori (HP), lúc này bác sĩ chuyên khoa sẽ xây dựng phác đồ điều trị riêng biệt phù hợp với từng trường hợp. Các loại thuốc kháng sinh có tác dụng tiêu trừ chủng vi khuẩn này thường được chỉ định sử dụng trong vòng 10 – 15 ngày.

Tắc ống dẫn mật: Trường hợp bị đau thượng vị lan ra sau lưng do tắc ống dẫn mật, bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện thủ thuật ERCP (Nội soi mật tụy ngược dòng) giúp dẫn lưu mật da qua. Kế đến sẽ áp dụng các phương pháp chữa trị dứt điểm nguyên nhân gây ra bệnh lý (do khối u ác tính hoặc sỏi mật.

Bên cạnh đó, trước khi tiến hành phẫu thuật để loại bỏ tác nhân gây bệnh, bác sĩ có thể yêu cầu nội soi đặt stent có tác dụng giải quyết tình trạng tắc nghẽn đường mật tạm thời.

Ung thư dạ dày: Trường hợp bị ung thư dạ dày, bác sĩ thường áp dụng phương pháp can thiệp ngoại khoa để kiểm soát bệnh lý. Tuy nhiên, trong một số trường hợp người bệnh không đủ điều kiện sức khỏe thực hiện phẫu thuật hoặc khối u diễn tiến phức tạp, lúc này bác sĩ sẽ chỉ định hóa trị và xạ trị.

Áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà

Bên cạnh tuân thủ chỉ định điều trị từ bác sĩ chuyên khoa, bạn cũng có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc tại nhà giúp làm giảm triệu chứng đau thượng vị lan ra sau lưng như sau:

Liệu pháp chườm ấm: Để làm giảm cơn đau thượng vị lan ra sau lưng bạn có thể sử dụng túi chườm ấm hoặc lấy một chiếc khăn thấm nước ấm vắt khô rồi chườm lên thượng vị giúp làm giảm cảm giác khó chịu. Nhiệt độ ấm từ túi chườm sẽ giúp cơ thành dạ dày, thực quản được thư giãn, cải thiện tình trạng co thắt quá mức.

Uống trà hoa cúc: Trong trà hoa cúc có chứa các khoáng chất, axit amin và chất chống oxy hóa cao. Có tác dụng trung hòa acid dịch vị, làm dịu niêm mạc hầu họng, giúp hoạt động co thắt dạ dày, thực quản, tá tràng điều hòa hơn. Bên cạnh đó, hoạt chất apigenin có trong loại trà này còn có khả năng chống viêm, ngăn ngừa ung thư và hỗ trợ phục hồi niêm mạc bị loét, viêm.

Sử dụng mật ong: Mật ong thường được dùng trong chữa trị các bệnh lý về đường tiêu hóa, với mùi thơm nhẹ, vị ngọt thanh, dùng mật ong pha với nước ấm để uống giúp cải thiện chứng buồn nôn, nôn mửa, giảm đau thượng vị. Ngoài ra, trong nguyên liệu này có chứa các thành phần có khả năng chống viêm, ức chế hoạt động và phát triển của vi khuẩn, nấm, virus gây hại cho đường ruột và dạ dày.

Các cách chữa tại nhà có tác dụng hỗ trợ giảm đau và cải thiện một số biểu hiện kèm theo như ợ nóng, ợ hơi, khó tiêu, chướng bụng, ăn uống kém,… Tuy nhiên, biện pháp này chỉ có hiệu quả chữa trị với triệu chứng ở mức độ nhẹ và tác dụng chỉ mang tính tạm thời.

Thay đổi lối sống lành mạnh

Việc thiết lập lối sống khoa học, lành mạnh là một trong những biện pháp giúp khắc phục tình trạng đau thượng vị lan ra sau lưng hiệu quả.

Tuy biện pháp không làm giảm nhanh cơn đau nhưng nếu duy trì thực hiện sẽ giúp cơ quan tiêu hóa hoạt động tốt hơn, hỗ trợ quá trình điều trị đạt được kết quả tốt nhất, đồng thời ngăn ngừa cơn đau thượng vị lan ra sau lưng tái phát lâu dài.

Hơn nữa, lối sống lành mạnh còn hạn chế được các biến chứng bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thụ các dưỡng chất tốt hơn, đồng thời ngăn ngừa các bệnh táo bón, tiêu chảy, bệnh trĩ,…

Một số biện pháp giúp thiết lập lối sống lành mạnh giúp cải thiện và phòng ngừa đau thượng vị lan ra sau lưng:

• Thay đổi thói quen ăn uống không khoa học như ăn quá no, ăn nhanh, ăn khuya, nằm yên hoặc vận động mạnh sau khi ăn.
• Tránh dung nạp các thực phẩm và thức uống khó tiêu hóa, tăng áp lực lên đường ruột và dạ dày như thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp, đồ ăn chứa gia vị cay nóng, món ăn chứa nhiều đường, muối, bia rượu, cà phê, trà đặc, nước có gas.
• Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm có lợi cho cơ thể và hệ tiêu hóa như ngũ cốc, các loại rau củ xanh, trái cây tươi, nước lọc, thịt, các loại đậu,…
• Việc kiểm soát căng thẳng, stress, áp lực cũng có tác dụng cải thiện cơn đau thượng vị lan ra sau lưng, hạn chế triệu chứng tái phát hiệu quả. Do đó, bạn nên cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc, giữ tâm trạng thoải mái.
• Duy trì luyện tập thể dục thể thao không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, tăng khả năng dẻo dai của các khớp xương mà còn giúp điều hòa nhu đường ruột, từ đó giúp hoạt động tiêu hóa diễn ra tốt hơn. Để cải thiện cơn đau thượng vị lan ra sau lưng, bạn nên luyện tập từ 15 – 30 phút mỗi ngày.
• Một số loại thuốc điều trị có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản. Do đó, cần trao đổi với bác sĩ chuyên môn trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, nhất là nhóm thuốc chống viêm, giảm đau.

Trên đây là một số thông tin về nguyên nhân và các biện pháp xử lý tình trạng đau thượng vị lan ra sau lưng. Tuy nhiên, trong bài viết chỉ đề cập đến các nguyên nhân phổ biến gây khởi phát triệu chứng. Để xác định được nguyên nhân chính xác và điều trị đúng cách, bạn cần chủ động đến bệnh viện để được tiến hành thăm khám, chẩn đoán và chữa trị hợp lý.