Đau thượng vị bên trái là bị gì? Đau bên phải là bị gì?

Các cơn đau vùng thượng vị có thể đến từng cơn, có lúc đau âm ỉ nhưng có lúc bùng phát mạnh mẽ khiến người bệnh vô cùng mệt mỏi. Tuy nhiên vị trí đau, triệu chứng cơn đau lại thể hiện những bệnh khác nhau mà người bệnh cần xác định chính xác thì mới có thể điều trị hiệu quả. Vậy đau thượng vị bên trái bên phải là biểu hiện của bệnh gì, tất cả sẽ được giải đáp cụ thể trong bài viết dưới đây.

Đau thượng vị bên trái là gì?

Chúng ta đều biết vùng thượng vị bên trái là nơi tập trung của nhiều cơ quan quan trọng của cơ thể như lá lách, một phần của dạ dày, thận trái, ruột, đuôi tụy, đáy phổi trái,… Vì vậy những cơn đau thượng vị trái có thể cho thấy dấu hiệu bất thường của những cơ quan này mà người bệnh cần phải lưu ý.

Đau thượng vị bên trái có thể là dấu hiệu của các bệnh lý sau

Rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa là mọt trong những nguyên nhân thường gây ra các cơn đau thượng vị bên trái nhất, tuy nhiên không quá trầm trọng. Lý do dẫn đến tình trạng này có thể là do người bệnh ăn uống thiếu khoa học, trường xuyên bỏ bữa, ăn không đúng bữa, ăn quá nhiều hay lạm dụng thuốc kháng sinh, tâm lý căng thẳng stress khiến việc tiêu hóa gặp khó khăn, thức ăn tích tụ lại, lượng acid dịch vị tiết ra nhiều hơn bình thường gây đau bụng.

Các cơn đau thường  xuất hiện với tần số rất ít, cơn đau đến đột ngột những nhanh chóng biến mất, mức độ cũng không quá nghiêm trọng. Đi kèm theo đó người bệnh có thể bị đầy bụng, ợ hơi, khó tiêu, đi ngoài phân lúc rắn lúc lỏng khó xác định.

Thường chỉ cần nghỉ ngơi một chút, thay đổi một chế độ ăn uống khoa học và sinh hoạt điều độ lại người bệnh có thể giải quyết triệu chứng này một cách nhanh chóng.

Viêm đại tràng

Đại tràng là một bộ phận của ruột già nằm tại cuối đường ống tiêu hóa. Đại tràng rất bị các virut, vi khuẩn, kí sinh trùng xâm nhập gây viêm nhiễm do vị trí đặc biệt của mình. Ngoài ra các nguyên nhân có thể dẫn đến viêm đại tràng như ăn uống không lành mạnh, ăn đồ sống đồ mất vệ sinh, lạm dụng thuốc kháng sinh, hay lo âu căng thẳng … Tuổi tác cao hay sự thay đổi nội tiết tố cũng có thể gây nên bệnh này ở một số người.

Các triệu chứng thường gặp của viêm đại tràng bao gồm chướng bụng, bụng căng tức, đau ở vùng hai bên hố chậu hoặc đau vùng thượng vị phía bên trái. Người bệnh có thể đi đại tiện ra máu, phân bốc mùi tanh hôi kèm chất nhầy, người sút cân nhanh chóng do cơ thể không hấp thụ dưỡng chất. Do đó người bệnh luôn trong trạng thái mệt mỏi, chán ăn, tim đập nhanh, ợ hơi, có thể sốt cao khá nguy hiểm

Các cơn đau thượng vị quặn thắt kèm tức bụng khiến người bệnh vô cùng khó chịu. Viêm đại tràng nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến xuất huyết trong, thủng đại tràng, giãn đại tràng cấp tính hay thậm chí là ung thư đại tràng có nguy cơ tử vong cao. Vì vậy cần sớm phát hiện và điều trị.

Đau dạ dày

Đau dạ dày là bệnh lý khá phổ biến với đặc trưng là các cơn đau thượng vị phía bên trái. Bệnh không quá nguy hiểm, có thể điều trị được nếu phát hiện sớm nhưng những cơn đau thượng vị thường xuyên tái phát khiến ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống và tinh thần của người bệnh.

Có rất nhiều nguyên nhân gây đau dạ dày như thường xuyên bỏ bữa, ăn đồ ăn cay nóng, dầu mỡ nhiều, thức khuya, hút thuốc lá, uống rượu bia, stress kéo dài, lạm dùng khác sinh làm lượng acid dịch tiết ra quá mức và tổn thương niêm mạc dạ dày. Các cơn đau thượng vị bên trái ban đầu chỉ hơi âm ỉ, sau đó dần mạnh mẽ hơn gây ra các cơn đau quặn thắt khiến người bệnh tái nhợt, đổ mồ hôi. Kèm theo đó là các triệu chứng như chướng bụng, ợ hơi, ợ chua..

Điều trị đau dạ dày cần kiên trì và lâu dài vì bệnh rất dễ tái phát. Nếu không điều trị kịp thời người bệnh có thể bị nôn ra máu, xuất huyết dạ dày, thủng dạ dày rất nguy hiểm.

Viêm loét dạ dày

Bệnh lý viêm loét dạ dày tá tràng có thể là một biến chứng nguy hiểm hơn đau dạ dày. Lúc này lớp niêm mạc dạ dày đã bị tổn thương trầm trọng khiến các cơn đau thượng vị phía bên trái xuất hiện liên tục. Các cơn đau khởi phát đột ngột, đau thượng vị từng cơn hay âm ỉ kéo dài trong thời gian dài. Mức độ đau bộc phát mạnh mẽ nếu người bệnh quá đói, quá no hay ăn đồ ăn cay nóng, chất kích thích ..

Nguyên nhân gây bệnh có thể là do nhiễm vi khuẩn HP, do di truyền, ảnh hưởng từ một số bệnh khác làm dùng thuốc quá nhiều, căng thẳng thần kinh, ăn uống thiếu khoa học hay thường xuyên dùng rượu bia. Các triệu chứng điển hình ở những người bị viêm loét dạ dày như đau vùng thượng vị, ợ hơi, bụng nóng rát, buồn nôn, có cảm giác đắng miệng, hơi thở có mùi, ăn uống không ngon và sụt cân nhanh chóng.

Bệnh có thể gây ra các biến chứng  như thủng dạ dày, hẹp môn vị, ung thư ác tính khiến sức khỏe người bệnh suy giảm trầm trọng.

Tắc ruột

Tắc ruột là một hội chứng do vai trò của ống tiêu hóa suy giảm khiến thức ăn không lưu thông xuống dưới để tiêu hóa và bị tắc lại. Có khá nhiều nguyên nhân gây ra triệu chứng này nhưng thường gặp nhất là tắc ruột sau mổ gây tổn thương. Ngoài ra, chấn thương, đau tim, nhiễm trùng, ung thư, một số rối loạn trong cơ thể cũng có thể dẫn đến tắc ruột.

Triệu chứng điển hình là cơn đau quặn vùng thượng vị bên trái, buồn nôn, khi nôn ra chất giống như phân, không trung tiện được, không còn muốn ăn uống.  Hội chứng này khiến thức ăn và cả nước, hơi nước không di chuyển được và ứ đọng lại. Thức ăn vẫn tiếp tục đi vào cơ thể và có thể bị dồn ép tại đây dẫn đến thủng ruột, tăng nguy cơ vỡ mạnh máu hay thâm chí là nhiễm trùng rất nguy hiểm.

Sỏi thận

Thận cũng nằm ở vùng bụng bên trái nên những cơn đau tại đây có có thể là dấu hiệu tổn thương thận, điển hình như bệnh sỏi thận. Các cơn đau thượng vị bùng phát mạnh mẽ khi sỏi di chuyển. Các cơn đau xuất hiện từ vùng thắt lưng, lan ra thượng vị, bụng dưới và xuống đến bộ phận sinh dục ngoài khiến người bệnh rất khó chịu. Cơn đau xuất hiện đột ngột kéo dài từ 20 phút đến vài giờ làm ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe người bệnh.

Các mẩu cặn khoáng, cứng không lưu thông được tập trung tại thận làm hình thành sỏi. Chúng có thể đi vào niệu quản làm cản trở việc đưa nước tiểu ra ngoài đồng thời tăng áp lực cho thận kích thích các mô thần kinh xung quanh gây nên các cơn đau thượng vị bên trái.

Người bị sỏi thận thường đặc trưng bằng những cơn đau thượng vị, nước tiểu bị đổi màu, hôi, cơ quan bài tiết đau buốt mỗi khi đi tiểu. Nếu sỏi phát triển có thể khiến nhiễm trùng hoặc tổn thương thận khiến người bệnh tiểu ra máu, nóng sốt cùng rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác.

Phình động mạch chủ

Phình động mạch chủ tình trạng cơ quan này tăng kích thước đột ngột trên 50% và có thể biến dạng thành các hình thù khác ban đầu như hình túi, hình thoi. Hiện tượng này khiến thành mạch căng ra và chỉ một kích thích nào đó cũng có thể khiến nó bị vỡ ra gây rất nhiều bệnh nguy hiểm.

Các triệu chứng điển hình của bệnh là cơn đau thượng vị bên trái kèm theo người bệnh có thể bị khó thở, da dẻ xanh xao nhợt nhạt, cơ thể lạnh run. Một số người bị các biến chứng nặng của phình động mạch có thể bị phùng to ở khối cơ bụng và đập theo nhịp tim.

Nguyên nhân gây phình động mạch chủ có thể do tăng huyết áp, hút thuốc lá nhiều, nhưng người mắc bệnh tiểu đường. Bệnh không có quá nhiều triệu chứng ban đầu nên hầu hết người bệnh chỉ phát hiện khi đi khám định kỳ hoặc  bụng phình to kèm đau bụng, đau lưng. Khi phát hiện bệnh cần nhanh chóng đi điều trị để tránh các biến chứng nguy hiểm làm vỡ động mạch và gây nguy cơ tử vong rất cao.

Đau thượng vị bên phải là bệnh gì?

Thực tế các cơn đau thượng vị bên phải ít hơn bên trái, tuy nhiên nó cũng ẩn chứa rất nhiều căn bệnh nguy hiểm mà người bệnh không được chủ quan. Vùng bụng bên phải là nơi tập trung của các cơ quan như đại tràng trên, gan phải, túi mật, manh tràng, ruột ngon, ruột thừa, niệu quả… Sự tổn thương tại các cơ quan này cũng có thể gây nên các cơn đau ở vùng thượng vị phải.

Đau thượng vị bên phải có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm sau

Sỏi mật

Sỏi mật xuất hiện do sự mất cân bằng của các thành phần trong dịch mật được gây ra bởi nhiều yếu tố như sản xuất, vận chuyển dịch mật trong gan, tình trạng ứ trệ dịch mật kéo dài, dịch mật bị nhiễm khuẩn hay viêm đường mật.. Một số yếu tố cũng tác động gây sỏi mật những người bị thừa cân béo phì, chế độ ăn uống ít calo, ít vận động, sử dụng một số loại thuốc như thuốc tránh thai, thuốc hạ mỡ máu vv..

Có đến 80% người bị sỏi mật không có triệu chứng, 20% thường đặc trưng bằng các dấu hiệu như đau thượng vị bên phải, vùng phía trên rốn, những cơn đau dữ dội và tái phát nhiều lần. Người bị sỏi cũng bị vàng da, những cơn sốt kéo dài khiến người bệnh vô cùng nguy hiểm, sức khỏe suy giảm nghiêm trọng.

Sỏi mật nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng đường mật, hoại tử túi mật, nhiễm khuẩn máu hay viêm phúc mạc… Nếu không được điều trị nhanh chóng có thể gây tử vong.

Một số bệnh về gan

Gan nằm chủ yếu phía bên phải nên các tổn thương tại đây có thể gây chèn ép khiến vùng thượng vị bên trái đau nhức dữ dội. Một số bệnh gây đau vùng bụng phải do gan gây ra như gan nhiễm mỡ, ung thư gan, xơ gan … Nguyên nhân gây bệnh có thể là do uống quá nhiều rượu, nhiễm trùng khiến gan bị tổn thương suy yếu dần.

Triệu chứng điển hình khi người bệnh mắc các bệnh về gan thường là vàng da, đau quặn vùng thượng vị thượng vị bên phải phía trên rốn, sụt cân nhân chóng, cơ thể mệt mỏi chán ăn, nước tiểu đậm, sưng ở mắt cá chân. Nhưng cơn đau bụng tại đây tuy âm ỉ, đau nhẹ nhưng kéo dài dai dẳng khiến người bệnh rất khó chịu đồng thời rất khó để phát hiện bệnh.

Các tổn thương tại gan khiến các chức năng lọc độc tố trong cơ thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, cơ thể bị suy yếu trong một thời gian ngắn. Vì vậy người bệnh cần nhanh chóng điều trị để tránh các biến chứng nguy hiểm này.

U nang buồng trứng phải

Đây là căn bệnh rất nguy hiểm cần đề phòng ở phái đẹp. Hầu hết các u tại đây đều lành tính và không quá nguy hiểm nhưng nếu phát hiện muộn và không được điều trị đúng cách thì có thể gây ra biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. U nang buồng trứng phải có thể xuất hiện cả trong thời điểm mang thai và có thể ảnh hưởng đến thai nhi nếu mẹ không kiểm soát tốt bệnh.

Ở gian đoạn đầu, bệnh không có quá nhiều triệu chứng nên thường đên khi các u nang tiến triển nặng hơn thì các biểu hiện mới rõ ràng hơn. Các triệu chứng đặc trưng của bệnh thường là rối loạn kinh nguyệt, đau dữ dội tại vùng thượng vị bên phải phía dưới rốn, luôn có cảm giác buồn nôn dù không thai, có thể xuất huyết âm đạo bất thường.

Người bệnh cần nhanh chóng đi khám và chẩn đoán tại các bệnh viện uy tín để xác định chính xác bệnh để điều trị kịp thời.

Có thai ngoài tử cung

Mang thai ngoài tử cung là căn bệnh vô cùng nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến tính mạng của cả mẹ và thai nhi nên cần phát hiện và điều trị sớm để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm này.

Những cơn đau do thai nằm ngoài tử cung thường âm ỉ kéo dài, đôi lúc bùng phát dữ dội và có thể kèm theo chảy máu âm đạo. Thai càng phát triển lớn các cơn đau càng dữ dội hơn. Nếu túi thai bị vỡ, thai phụ sẽ có cảm giác những cơn đau quặn thắt dữ dội, kéo dài, người tái nhợt, xanh xao, đổ mồ hôi lên tục, chân tay bủn rủn. Bà bầu bị hoa mắt, chóng mặt, thở khó khăn thậm chí có thể ngất xỉu. Cần phải nhanh chóng tiến hành nhập viện để được xử lý kịp thời.

Viêm bàng quang

Viêm bàng quang là tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) và có thể lây lan đến thận gây ra rất nhiều vấn đề nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến thận và một số chức năng khác. Những người có đời sống sinh hoạt tình dục thiếu hợp lý, phụ nữ mang thai, hay sử dụng thuốc ngừa thai thường có nguy cơ mắc bệnh này rất cao.

Các triệu chứng đặc trưng của bệnh thường là đau vùng thượng vị bên phải dưới rốn dữ dội, đi tiểu nhiều và tiểu ra máu, Nước tiểu đục hoặc có mùi, sốt nhẹ… Nếu người bệnh có triệu chứng buồn nôn, ói mửa, sốt cao và ớn lạnh cần đến ngay bệnh viện gần nhất để kịp thời xử lý.

Đau ruột thừa

Triệu chứng cơ bản dễ nhận thấy nhất ở những người bị đau ruột thừa chính là những cơn đau quặn thắt ở vùng thượng vị bên phải phía dưới bụng. Cơn đau xuất hiện dữ dội và bùng phát mạnh mẽ, thậm chí có thể khiến người bệnh tái nhợt, xanh xao, đổ mồ hôi và ngất xỉu. Trong trường hợp này cần đưa người bệnh đến các bệnh viện để phẫu thuật loại bỏ các viêm nhiễm.

Những cơn đau ruột thừa thường bắt đầu từ rốn, có thể kéo dài từ vài tiếng đến liên tục trong cả ngày khiến người bệnh không thể còn sức lực làm việc gì khác. Người bệnh có thể bị nôn ói, bụng cồm cào khó chịu, đau bàng quang khi đi tiểu, chán ăn có thể sốt cao lên tới 38, 39 độ và có cứng thành bụng. Nếu những cơn đau và các biểu hiện nay xuất hiện thường xuyên người bệnh nên đi khám sớm để kịp thời điều trị.

Đau bụng giun

Những người bị giun sán ký sinh do chế độ ăn uống kém khoa học cũng có thể bị đau thượng vị bên phải. Các cơn đau quặn tập trung ở vùng ngang rốn hoặc quanh rốn, đặc biệt đau khi đói. Kèm theo đó là các triệu chứng như đầy bụng, chướng bụng khó tiêu, buồn nôn, không muốn ăn uống, tiêu chảy, táo bón, đi ngoài ra máu…

Người bị đau thượng vị phải do giun sán cũng có một số triệu chứng khác như ngứa hậu môn, tắc ruột, bụng to dù người gầy, đầu to, xanh xao, nổi mề đay, trí nhớ kém vv..

Các bệnh về dạ dày

Dạ dày cũng nằm một phần ở bên bụng phải, vì thế các cơn đau tại đây cũng có thể liên quan đến một số bệnh ở dạ dày như viêm loét dạ dày, đau dạ dày..Các cơn đau âm ỉ kèm theo ợ hơi, ợ chua, nóng bụng, tiêu hóa kém.. Nếu ấn vào bụng thấy đau có thể là dấu hiệu của trào ngược dạ dày.

Có thể thấy rằng, dù các cơn đau thượng vị xuất hiện phía bên trái hay bên phải đều là dấu hiệu của rất nhiều bệnh lý nguy hiểm. Người bệnh cần nhanh chóng phát hiện và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm khác làm ảnh hưởng sức khỏe.

Đau thượng vị bên trái bên phải thì làm gì?

Có rất nhiều bệnh lý dẫn đến các cơn đau thượng vị nên tốt nhất người bệnh cần đến ngay các bệnh viên uy tín để khám tìm ra nguyên nhân gây bệnh chính xác nhất. Từ đó mới có phương hướng điều trị bệnh thích hợp và an toàn hiệu quả. Người bệnh không nên tự ý chẩn đoán và mua thuốc điều trị bệnh vì có thể gây ra một số tác dụng phụ do không hợp với thuốc và dẫn đến một số tình trạng nguy hiểm hơn.

Bên cạnh đó, không phải việc chăm sóc nào cũng phù hợp với các cơn đau thượng vị. Ví dụ với những người bị đau thượng vị do các bệnh lý về dạ dày có thể uống trà thảo mộc để làm dịu cơn đau nhưng những người mắc bệnh thận hay phụ nữ mang thai thì nên hạn chế sử dụng. Vì thế người bệnh nên hạn chế áp dụng các phương pháp tự chăm sóc dân gian khi chưa biết chính xác bản thân mắc bệnh gì.

Người bệnh có thể uống một cốc nước ấm có pha mật ong để làm dịu cơn đau tạm thời. Nếu muốn ăn uống, hãy ưu tiên ăn các món ăn nhẹ, rau củ có tính ấm, nhưng nhớ ăn vừa đủ, không nên ăn quá no. Chườm ấm bụng cũng giúp làm dịu cơn đau thượng vị, đặc biệt tốt với những người đau thượng vị bên trái.

Nếu các cơn đau đến đột ngột, dữ dội nhưng không có các triệu chứng nguy hiểm như buồn nôn, ỏi mửa, tiêu chảy, thì người bệnh có thể nằm nghỉ ngơi một chút cho cơn đau giảm bớt. Tuy nhiên nếu người bệnh đang mang thai có tiền sử bệnh về thận, gan hay túi mật cần nhanh chóng đến các bệnh viện để được xử lý kịp thời. Những người bị đau bụng dữ dội, cơ thể lạnh toát, mặt tái mét, đổ mồ hôi liên tục, sốt cao, ói mửa, nôn ra máu cũng cần đi cấp cứu ngay để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Đau thượng vị bên trái bên phải tưởng chừng là các triệu chứng bình thường nhưng lại dấu hiệu cảnh báo rất nhiều bệnh lý  nguy hiểm. Vì vậy nếu tháy cơ thể có các triệu chứng này người bệnh cần nhanh chóng đi khám bệnh để phòng tránh các nguy cơ biến chứng trầm trọng. Bên cạnh đó, mỗi người cũng nên dành thời gian đi khám bệnh định kỳ ít nhất 1 năm một lần để phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn gây bệnh.