Đau bụng trên rốn dưới ức là bị gì? Cách chữa hiệu quả

Đau bụng trên rốn dưới ức là căn bệnh thường gặp ở nhiều đối tượng khác nhau, đặc biệt phổ biến ở người cao tuổi. Tình trạng này gây khó khăn đến cuộc sống và công việc của người bệnh. Không những thế, đau bụng trên rốn dưới ức còn là dấu hiệu của những bệnh lý tiềm ẩn nguy hiểm.

Nguyên nhân gây đau bụng trên rốn dưới ức

Đau bụng trên rốn dưới ức hay đau vùng thượng vị là hiện tượng đau bụng âm ỉ ở vị trí khu vực trên rốn, dưới mũi của xương ức. Bệnh nhân thường xuyên trải qua những cơn đau đột ngột, kéo dài gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe, mất ngủ, sa sút tinh thần, ảnh hưởng đời sống và công việc.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng đau bụng trên rốn dưới ức, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

Ngộ độc thực phẩm

Chứng đau bụng có thể bắt nguồn từ việc bạn nạp vào cơ thể thực phẩm có vấn đề như đã bị ôi thiu, có nấm mốc, thức ăn chứa chất độc gây hại cho cơ thể. 

Khi đó, vùng thượng vị của dạ dày sẽ bắt đầu hình thành những cơn đau quằn quại để phản ứng lại với những dị nguyên gây hại kể trên. Sự co bóp này chỉ giảm xuống khi người bệnh nôn được thức ăn ra ngoài.

Thói quen không lành mạnh

Một nguyên nhân khiến bạn bị đau vùng trên rốn dưới ức là do thói quen ăn uống không khoa học. Người thường xuyên ăn những thực phẩm chua, nhiều dầu mỡ hoặc sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích,…sẽ thường gặp một số vấn đề về dạ dày.

Điều này làm cho dịch tiết dạ dày hay axit dạ dày tăng cao, dẫn đến hiện tượng ợ chua, ợ hơi, đau nhức bụng vùng thượng vị.

Chướng hơi

Chướng hơi là một tình trạng phổ biến do đường tiêu hóa chứa nhiều khí hơn mức bình thường. Thông qua đường miệng hoặc hậu môn mà lượng khí này thoát ra ngoài, đó là lý do bạn hay ợ hơi, xì hơi sau khi ăn.

Tuy nhiên, nếu trường hợp chướng hơi xảy ra nhiễm trùng kèm theo tiêu chảy hay táo bón người bệnh sẽ cảm thấy đau bụng dữ dội, đau thắt từng cơn trên rốn dưới ức, cảm thấy có thứ gì đó chướng ở dạ dày, ợ hoặc xì hơi, tiêu chảy hoặc khó đi tiêu.

Khó tiêu

Khó tiêu hay rối loạn tiêu hóa là tình trạng phổ biến, xảy ra ở nhiều người. Bệnh nhân thường thấy khó chịu và đau vùng trên rốn, dưới ức, ngực, thực quản, tá tràng,…Nguyên nhân là do trong dạ dày người bệnh đang chứa nhiều axit hoặc ăn phải thực phẩm có tính axit cao như chanh, cam, bưởi,…

Nguyên nhân bệnh lý

Một số bệnh lý liên quan đến chứng đau vùng thượng vị hay đau trên rốn dưới ức có thể kể đến như:

• Viêm dạ loét dày

Viêm dạ loét dày là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau nhức bụng trên rốn dưới ức. Niêm mạc dạ người bệnh có dấu hiệu sưng, dẫn đến đau. Viêm dạ dày cấp có thể diễn ra trong thời gian ngắn và do nhiễm vi khuẩn HP gây nên.

• Viêm dạ dày ruột

Thông thường, tình trạng viêm dạ dày ruột gây ra bởi một loại virus ở trong dạ dày. Bệnh nhân sẽ gặp phải tình trạng như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, vùng trên rốn dưới ức bị đau dữ dội, hoặc đau bụng gần mỏ ác.

Tình trạng này có thể tự khỏi trong vài ngày. Tuy nhiên, bệnh nhân không nên chủ quan mà cần đến thăm khám y tế để xác định mức độ của bệnh.

• Viêm ruột thừa

Ruột thừa bị nhiễm trùng gây nên bệnh viêm ruột thừa. Đây là nguyên nhân dẫn đến chứng đau bụng trên rốn dưới ức. Căn bệnh này nếu không được điều trị kịp thời có thể khiến ruột thừa bị vỡ, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng.

Người bệnh sẽ cảm thấy đau âm ỉ vùng quanh rốn, đây là giai đoạn đầu của viêm ruột thừa. Dần dần, cơn đau sẽ lan sang vùng dưới bên phải khi tình trạng ruột thừa bị nhiễm trùng ngày càng nặng. Lúc này, chỉ còn cách cắt bỏ phần ruột thừa để khắc phục.

• Sỏi mật

Túi mật của người nằm ở vị trí bên phải ổ bụng, dưới gan. Bộ phận này có chức năng chứa dịch mật được tạo ra bởi tế bào gan, sau đó đưa mật vào tá tràng và ruột non, giúp dạ dày tiêu hóa thức ăn.

Một số chất nằm trong túi mật như bilirubin, muối mật, cholesterol. Khi túi mật xảy ra tình trạng mất cân bằng sẽ hình thành các hạt như viên sỏi nhỏ, nhầy như bùn, gọi là sỏi mật.

Chúng sẽ gây tắc nghẽn túi mật khiến người mắc bệnh trải qua những cơn đau dữ dội ở vị trí hạ sườn phải, nôn mửa, cơ thể mệt mỏi, kiệt sức. Nếu không được điều trị kịp thời, sỏi mật có thể ảnh hưởng đến các cơ quan quan trọng khác như gan hay tuyến tụy. Người bệnh bị vàng da, vàng mắt, viêm tụy nguy hiểm.

• Tắc ruột

Chứng tắc ruột hình thành do sự ngừng lưu thông của dịch tiêu hóa và hơi trong lòng ruột. Người bệnh sẽ cảm thấy không thể hấp thụ được thức ăn, khó tiêu, đầy bụng, đôi khi tiêu chảy, táo bón, nôn mửa, đặc biệt đau bụng vùng thượng vị dữ dội.

Dựa vào vị trí tắc ruột mà các triệu chứng sẽ xảy ra khác nhau ở từng người. Nếu bệnh nhân bị nôn mửa có thể là dấu hiệu của tình trạng tắc ruột non hoặc ruột già. Trường hợp khác, ruột bị tắc một phần sẽ dẫn đến tiêu chảy, người bị tắc ruột hoàn toàn thường táo bón kéo dài. 

Bên cạnh đau vùng bụng trên rốn dưới ức, khi bị tắc ruột, bệnh nhân còn kèm theo sốt cao nếu thành ruột bị tổn thương.

Đau bụng trên rốn dưới ức cần đến gặp bác sĩ khi nào?

Người bệnh tự theo dõi tình trạng đau để xác định đau bụng trên rốn dưới ức có rơi vào trường hợp bệnh lý hay không. Nếu cơn đau chỉ xuất hiện nhanh chóng, tự khỏi và không tái đi tái lại nhiều lần, nguyên nhân do ăn uống, khó tiêu hóa, đầy bụng,…chỉ cần điều chỉ để khắc phục.

Tuy nhiên, cần đưa bệnh nhân đến gặp bác sĩ trong vòng 24 giờ nếu thấy những dấu hiệu bất thường như:

• Nôn thường xuyên, kéo dài hơn 12 tiếng.
• Đau bụng dữ dội kèm theo sốt cao, chân tay bủn rủn, không có sức lực.
• Đau do dạ dày hoặc cơ thể bị tổn thương.
• Đau bụng xảy ra khi sử dụng một thuốc trị bệnh mới.
• Đau dạ dày do suy giảm hệ miễn dịch, hóa trị hoặc đang điều trị ức chế miễn dịch.

Đặc biệt, người bệnh cần được cấp cứu khẩn cấp nếu:

• Đau bụng bên phải dữ dội.
• Đau dạ dày, phân trắng, nhợt nhạt.
• Đau dạ dày với phụ nữ đang mang thai.
• Không đi tiểu được, môi bị khô nứt nẻ kèm theo hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu.
• Trẻ sơ sinh gặp vấn đề, nôn kéo dài và sốt cao.

Trường hợp người bệnh đã từng bị mắc các bệnh liên quan đến dạ dày, bác sĩ có thể yêu cầu tiến hành nội soi để phát hiện những bất ổn bên trong, giúp người bệnh đưa ra chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị phù hợp, ngăn ngừa biến chứng.

Cách chữa đau bụng trên rốn dưới ức hiệu quả

Người bệnh có thể chủ động khắc phục tình trạng đau bụng trên rốn dưới ức bằng một số biện pháp dưới đây:

Uống nước và chườm nóng giảm đau bụng trên rốn dưới ức tại nhà

Đây là cách đơn giản giúp người bệnh giảm nhanh cơn đau khó chịu tại nhà, giải tỏa được áp lực ở vùng bụng.

Uống nước

Bổ sung nước cho cơ thể là cách tạo môi trường thuận lợi giúp các phản ứng hóa học bên trong diễn ra dễ dàng hơn. Chính nhờ điều này, độc tố được đào thải ra khỏi cơ thể, giảm những cơn đau bụng trên rốn. Người bệnh nên sử dụng nước ấm với nhiệt độ vừa phải, không sử dụng các loại đồ uống lạnh, chứa cồn như rượu, bia, nước ngọt có gas hoặc cà phê,…

Chườm nóng

Chườm nóng giúp giảm đau tại chỗ, người bệnh có thể thực hiện bằng cách đơn giản:

• Sử dụng một bình nước ấm hoặc túi chườm nóng.
• Đặt trực tiếp lên vùng bị đau trong 5 – 19 phút, có thể thay nước ấm mới nếu tình trạng đau vẫn xảy ra.

Lưu ý, không nên sử dụng nước quá nóng dễ gây bỏng da.

Chữa đau bụng trên rốn dưới ức bằng mẹo dân gian

Sử dụng một số bài thuốc dân gian chữa đau bụng trên rốn dưới ức được nhiều người ưu tiên áp dụng. Do tính chất của phương pháp này tương đối dễ thực hiện, các nguyên liệu thiên nhiên dễ tìm, không tốn nhiều chi phí, đồng thời không gây tác dụng phụ cho cơ thể người bệnh.

Lá bạc hà trị đau bụng trên rốn dưới ức

Lá bạc hà là một thảo dược dân gian có tác dụng hiệu quả đẩy lùi những cơn đau, đặc biệt là đau bụng trên rốn dưới ức. Chính vì thế, bệnh nhân có thể tham khảo áp dụng phương pháp này để khắc phục nhanh tình trạng đau của cơ thể.

Chuẩn bị: Lá bạc hà, gừng, thì là, tỏi băm, tiêu đen

Cách làm: 

• Lấy tất cả nguyên liệu đã chuẩn bị xay nhuyễn chung với nhau.
• Sau đó dùng hỗn hợp thu được pha với nước ấm để uống.
• Mỗi ngày uống 2 lần, liên tục trong 1 – 2 tuần sẽ thấy cơn đau vùng thượng vị cải thiện.

Vỏ quýt trị đau bụng trên rốn dưới ức

Lượng vitamin C trong vỏ quýt sẽ giúp kháng viêm và giảm đau bụng trên rốn dưới ức nhanh chóng.

Chuẩn bị: 10g vỏ quýt, 10g gừng tươi, 30g gạo, 350ml nước

Cách làm:

• Nguyên liệu cho vào nồi đun với nước cho đến khi nước sôi.
• Chắt lấy nước uống hàng ngày.

  

Gừng trị đau bụng trên rốn dưới ức

Do tính ấm của gừng, cơ thể được giữ ấm và giảm cơn đau bụng. Đồng thời, uống trà gừng và mật ong còn cải thiện chứng chướng bụng, ợ hơi, thúc đẩy quá trình tiêu hóa.

Chuẩn bị: Gừng và một ít mật ong

Cách làm:

• Rửa sạch gừng sau đó cắt thành từng lát mỏng.
• Pha trà gừng với nước sôi, ngâm trong 10 phút.
• Cho thêm một chút mật ong vào và thưởng thức khi còn nóng.

Nghệ trị đau bụng trên rốn dưới ức

Tương tự như sử dụng gừng, bạn có thể pha trà với nghệ và một ít mật ong để uống. Ngoài ra, bạn cũng có thể xay nhuyễn nghệ, trộn với mật ong vò thành viên, nhai hàng ngày sau bữa ăn để cải thiện chức năng của dạ dày.

Nhờ vào tính kháng viêm, chống oxy hóa mà nghệ giúp người bệnh giảm đau bụng trên rốn dưới ức hiệu quả, duy trì độ pH tự nhiên có trong dạ dày, giúp tiêu hóa thuận lợi hơn.

Điều trị đau bụng trên rốn dưới ức bằng thuốc Tây y

Bên cạnh những biện pháp trên, người bệnh có thể giảm đau bụng trên rốn dưới ức bằng một số loại thuốc tân dược như:

• Thuốc giúp giảm đau, chống co thắt
• Thuốc cầm tiêu chảy
• Thuốc nhuận tràng
• Viên uống bổ sung men vi sinh cho hệ tiêu hóa,…

Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây ra một số tác dụng phụ, bệnh vẫn có thể tái phát, tự ý sử dụng có thể gây ra các vấn đề không mong muốn. Do đó, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc Tây y theo chỉ định của bác sĩ.

Phòng ngừa đau bụng trên rốn dưới ức

Để hạn chế những biến chứng có thể xảy ra khi bị đau bụng trên rốn dưới ức, bạn nên chủ động có những biện pháp phòng tránh ngay từ bây giờ:

Hạn chế căng thẳng, lo lắng

Cơ quan đầu não của cơ thể có mối liên hệ mật thiết đến hệ thống tiêu hóa. Chính vì thế, nếu cơ thể bạn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng, quá trình tiêu hóa cũng bị trì trệ, kéo theo chứng chướng bụng, khó tiêu,…Đặc biệt là những cơn đau âm ỉ vùng trên rốn dưới ức.

Chính vì thế, bạn nên tạo tâm trạng thoải mái bằng cách tập luyện thể thao nhẹ nhàng, sắp xếp công việc hợp lý, giảm tải bớt căng thẳng trong cuộc sống để cải thiện sức khỏe từ bên trong, tăng cường sức đề kháng.

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

Có chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp phòng ngừa bệnh cho hệ thống tiêu hóa, đặc biệt là đau dạ dày. Đồng thời, việc xây dựng thói quen ăn uống còn giúp cơ thể phòng ngừa được chứng đau bụng trên rốn dưới ức:

• Lựa chọn thực phẩm sạch, tươi, an toàn, không chứa chất hóa học và chất bảo quản để chế biến món ăn.
• Ăn chín uống sôi, không sử dụng các thức ăn sống, tái nếu bạn là người có cơ địa nhạy cảm, đường ruột dễ bị kích thích.
• Bổ sung nhiều vitamin, chất xơ có trong trái cây, rau củ,…tốt cho hệ tiêu hóa.
• Buổi tối không ăn quá no, có thể chia nhỏ ăn nhiều bữa trong ngày để giảm áp lực cho hệ thống tiêu hóa.
• Ăn chậm nhai kỹ, không ăn đồ cay nóng, thức ăn quá chua, đồ ngọt, thức ăn chế biến sẵn. Hạn chế đồ uống có gas, có cồn, không nên hút thuốc lá, sử dụng chất kích thích,…
• Một số thực phẩm cần hạn chế như sữa có đường lactose gây khó tiêu, nên bổ sung lợi khuẩn qua sản phẩm lên men tự nhiên,…

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Nhiều người vẫn rất chủ quan không thực hiện thăm khám sức khỏe định kỳ, chỉ phát hiện mầm bệnh khi tình trạng đã tiến triển nặng. Chính vì thế, bạn nên có lịch kiểm tra sức khỏe theo tháng, quý để phát hiện sớm những vấn đề của cơ thể và điều chỉnh kịp thời.

Đau bụng trên rốn dưới ức không đáng lo ngại nếu tự khỏi sau một thời gian và không tái đi tái lại thường xuyên. Tuy nhiên, tình trạng này có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nguy hiểm. Do đó, người bệnh nên chủ động kiểm tra y tế để sớm phát hiện bệnh và được hướng dẫn điều trị bằng các biện pháp phù hợp.