Chữa rối loạn tiền đình bằng Đông y – Phương pháp an toàn hiệu quả

Chữa rối loạn tiền đình bằng bài thuốc Đông y được nhiều bệnh nhân lựa chọn bên cạnh các phương pháp từ y học hiện đại. Thuốc Đông y sử dụng hoàn toàn thảo dược tự nhiên nên có độ an toàn cao và phù hợp với nhiều đối tượng. 

Bệnh rối loạn tiền đình theo quan niệm Đông y

Rối loạn tiền đình là tình trạng tiền đình – cơ quan nằm phía sau ốc tai bị rối loạn chức năng. Cơ quan này có vai trò duy trì trạng thái cân bằng của cơ thể ở các tư thế, đảm bảo sự phối hợp giữa tay, chân, mắt và thân mình.

Thực tế, rối loạn tiền đình có thể xảy ra do rất nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng đều có triệu chứng đặc trưng là mất thăng bằng, loạng choạng, đầu óc quay cuồng, chóng mặt, hoa mắt, rung giật nhãn cầu, mệt mỏi và thiếu tập trung.

Theo quan niệm Đông y, rối loạn tiền đình thuộc phạm trù chứng huyễn vựng. Trong đó, huyễn là hoa mắt và vựng là choáng váng, chóng mặt. Theo Đông y, chứng bệnh này thường do hư, đờm, hỏa và phong gây nên. Tùy theo chứng bệnh cụ thể, Đông y sử dụng bài thuốc có tác dụng tương ứng để cải thiện triệu chứng và nâng cao khả năng phòng vệ.

Ngoài các bài thuốc uống, Đông y còn lưu truyền phương thức chữa chứng huyễn vựng bằng châm cứu và bấm huyệt. Các liệu pháp này giúp tăng lưu thông khí huyết nên có thể giảm tình trạng chóng mặt, hoa mắt và đau đầu rõ rệt.

Các bài thuốc Đông y chữa rối loạn tiền đình an toàn, công hiệu

Đông y chia chứng huyễn vựng thành nhiều thể dựa trên triệu chứng lâm sàng. Mỗi thể bệnh sẽ có đặc điểm riêng biệt nên bệnh nhân cần áp dụng bài thuốc phù hợp để cải thiện triệu chứng một cách hiệu quả nhất. Ngoài ra, các bài thuốc Đông y còn thúc đẩy tuần hoàn máu lên não và tăng cường vệ khí của cơ thể.

1. Bài thuốc Đông y chữa rối loạn tiền đình thể can dương thượng kháng

Can dương thượng kháng là thể bệnh do tâm tính cáu gắt, suy nghĩ, lo lắng nhiều mà uất kết thành hỏa dẫn đến hao tổn can tâm, nhiễu loạn thanh không và can dương thượng kháng gây chóng mặt, đau đầu và choáng váng. Người bị rối loạn tiền đình thuộc thể bệnh này sẽ có các biểu hiện như nhức mắt, đau đầu, ù tai, dễ cáu gắt, ngủ không ngon, miệng đắng.

Tâm tính thất thường cộng với sức khỏe kém khiến bệnh nhân có dấu hiệu sụt cân, cơ thể mệt mỏi, miệng đắng, rêu lưỡi vàng, ít,… Các triệu chứng của bệnh nặng hơn khi giận dữ và suy nghĩ nhiều. Nếu mắc chứng huyễn vựng thể can dương thượng kháng, bệnh nhân cần dùng bài thuốc có tác dụng bình can tức phong, tư âm thanh nhiệt.

• Chuẩn bị: Sinh địa 16 – 20g, câu đằng, thiên ma và kỷ tử mỗi thứ 12g, quy đầu 8g, sài hồ 8 – 12g, bạch thược 10 – 12g, lá vông 8 – 12g.
• Thực hiện: Đem sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.
• Nếu huyết áp cao và mắt đỏ nên gia thêm hạ khô thảo, long đởm thảo, hoàng cầm, xa tiền, trạch tả và mộc thông. Trường hợp chân tay cử động không thể kiểm soát nên gia thêm mẫu lệ và quy bản.

Người mắc chứng huyễn vựng thể can dương thượng khí thường gặp phải tình trạng căng thẳng thần kinh, lo âu và tức giận nên kết hợp với các bài tập thư giãn để giải tỏa. Đồng thời nên giữ cho tâm trạng ổn định, tránh cáu giận và nổi nóng. Bên cạnh đó, nên ăn uống thanh đạm, dùng nhiều rau xanh, hạn chế sử dụng gia vị cay nóng, món ăn nhiều dầu mỡ và tránh dùng thuốc lá, cà phê, rượu bia.

2. Thuốc Đông y chữa chứng huyễn vựng thể khí huyết hư

Chứng huyễn vựng thể khí huyết hư xảy ra do bị bệnh lâu ngày không khỏi, phụ nữ vừa mới sinh con hoặc mới phẫu thuật khiến cơ thể mất nhiều máu, khí huyết hao tổn mà sinh bệnh. Khí hư khiến thanh dương không tuần hoàn được đến não dẫn đến huyết hư. Não bộ không được nuôi dưỡng đầy đủ sẽ sinh ra chóng mặt, đau đầu, hoa mắt, choáng váng,…

Người mắc hội chứng rối loạn tiền đình thể khí huyết hư thường có các biểu hiện như sắc mặt xanh xao hoặc vàng úa, trí nhớ giảm, mệt mỏi, ngủ ít, hồi hộp, bồn chồn, chóng mặt hoa mắt. Quan sát kỹ sẽ thấy màu sắc móng tay, móng chân không tươi, lưỡi nhạt ít rêu, ngại trò chuyện, giọng nói mệt mỏi và mạch tế nhược. Nữ giới mắc thể bệnh này thường bị rối loạn kinh nguyệt, lượng máu kinh ít và hay bị đau bụng khi hành kinh.

Đối với chứng huyễn vựng thể khí huyết hư, cần dùng bài thuốc có tác dụng kiện tỳ vị, bổ dưỡng khí huyết. Nếu cần, bệnh nhân cũng có thể kết hợp với châm cứu để cải thiện các triệu chứng của bệnh một cách nhanh chóng hơn.

• Chuẩn bị: Đương quy tẩm rượu, bạch linh, bạch thược, bạch truật (sao), đảng sâm, thục địa mỗi thứ 12g, đại táo 2 quả, xuyên khung 6 – 8g, chích thảo 2 – 4g, sinh khương 2 – 3 lát.
• Thực hiện: Cho dược liệu vào ấm cùng với lượng nước vừa đủ, sắc đặc lấy nước uống. Ngày dùng đều đặn 1 thang để ích khí bổ huyết.

Bên cạnh sử dụng bài thuốc, bệnh nhân cũng nên giữ tâm lý thoải mái, tránh lo âu và căng thẳng. Ngoài ra, nên dùng các món ăn bồi bổ để cải thiện sức khỏe và tránh tình trạng suy nhược quá mức.

3. Bài thuốc Đông y điều trị rối loạn tiền đình thể đàm trọc trung trở

Rối loạn tiền đình thể đàm trọc trung trở là chứng bệnh xảy ra do ăn nhiều đồ ngọt, béo khiến tỳ vị bị tổn thương. Thức ăn không vận hóa được để nuôi dưỡng cơ thể mà uất kết thành đờm thấp ngăn cản trọc âm không giáng, thanh dương không thăng mà sinh ra chứng huyễn vựng.

Người mắc chứng huyễn vựng thể đàm trọc trung trở thường có các biểu hiện như lợm giọng, hay buồn nôn, chóng mặt, người mập mạp nhưng không khỏe, đầu nặng, đầy trướng ở vùng bụng và ngực, ăn uống kém và ngủ li bì. Người bệnh thường dính đờm ở cổ họng vào sáng sớm, lưỡi ít rêu, nhạt miệng và mạch nhu hoạt. Với thể bệnh này, bệnh nhân nên dùng bài thuốc có tác dụng hóa đờm tức phong và kiện tỳ trừ thấp.

• Chuẩn bị: Bạch linh, trần bì, bạch truật và thiên ma mỗi thứ 8g, cam thảo, sinh khương mỗi thứ 4g, táo 4 quả, can khương, hoàng bá, thần khúc và mạch nha mỗi thứ một ít.
• Thực hiện: Sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.
• Trường hợp ăn uống kém nên thêm bạch đậu khấu để tiêu thực, tiêu đờm.
• Nếu chóng mặt nhiều, gia thêm đởm nam tinh và cương tàm. Khí hư gia thêm hoàng kỳ và đẳng sâm.
• Trường hợp đờm uất hóa hỏa (cáu gắt, lưỡi đỏ, miệng đắng) gia thêm hoàng liên, trúc nhự và chỉ thực

Người mắc chứng huyễn vựng thể đàm trọc trung trở thường gặp vấn đề về tiêu hóa. Do đó bên cạnh dùng thuốc, bệnh nhân nên tăng cường tập thể dục để tiêu đờm, kiện tỳ, ăn uống thanh đạm, hạn chế đồ ăn chứa nhiều đường, tinh bột và chất béo. Ngoài ra, nên tăng cường bổ sung các loại rau củ và lươn, cá, sứa biển để long đờm và lợi thủy.

4. Bài thuốc Đông y điều trị rối loạn tiền đình thể thận hư

Với chứng huyễn vựng do thận hư, bệnh nhân thường có các biểu hiện như ù tai, di tinh, mất ngủ, chân yếu, lưng mỏi, hay nằm mơ, trí nhớ suy giảm, người uể oải, choáng váng và đau đầu.

Nếu thiên về dương hư thường có biểu hiện mạch trầm tế, lưỡi nhạt và chân tay lạnh. Ngược lại trong trường hợp thiên về âm hư thì mạch huyền tế, lưỡi đỏ, ít rêu, ngũ tâm phiền nhiệt. Tùy theo từng trường hợp, bệnh nhân nên dùng bài thuốc có tác dụng bổ thận trợ dương hoặc bổ thận tư âm.

– Bài thuốc bổ dương:

• Chuẩn bị: Nhục quế, phụ tử mỗi thứ 8 – 16g, thỏ ty tử, đỗ trọng, kỷ tử, lộc giác mỗi thứ 16g, sơn thù và hoài sơn mỗi thứ 15g, thục địa 30g và quy đầu 12g.
• Thực hiện: Đem tất cả dược liệu nghiền thành bột mịn, sau đó đem chưng lấy cao và luyện với mật ong làm thành hoàn mỗi viên nặng 15g. Mỗi lần uống 1 viên, ngày dùng 2 lần (sáng – chiều) khi bụng đói.

– Bài thuốc bổ âm:

• Chuẩn bị: Bạch linh, kỷ tử, trạch tả, đan bì và cúc hoa mỗi thứ 12g, hoài sơn và sơn thù mỗi thứ 16g, thục địa 32g.
• Thực hiện: Sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.

Đối với chứng huyễn vựng thể thận hư, bệnh nhân cần giảm sinh hoạt vợ chồng và tăng cường vận động vùng cổ đầu, bụng dưới và lưng mông để cải thiện bệnh tình. Ngoài ra, có thể dùng thêm một số món ăn bổ thận nhằm nâng cao sức khỏe.

5. Thuốc Đông y chữa rối loạn tiền đình thể huyết ứ trở khiếu

Chứng huyễn vựng thể huyết ứ trở khiếu có biểu hiện là choáng đầu, chóng mặt, mất ngủ, ù tai, môi lưỡi tím nhưng tinh thần không dao động. Với thể bệnh này, bệnh nhân cần dùng bài thuốc có tác dụng thông khiếu hoạt lạc và hoạt huyết hóa ứ.

Bệnh nhân bị rối loạn tiền đình thể huyết ứ trở khiếu nên dùng bài thuốc có tác dụng thông khiếu, hoạt lạc, hoạt huyết hóa ứ. Bên cạnh đó, nên kết hợp thêm châm cứu để đạt hiệu quả tốt hơn.

• Chuẩn bị: Xích thược 15g, phòng phong, xuyên khung và bạch chỉ mỗi thứ 12g, đại táo 3 quả, xạ hương, đào nhân, kinh giới tuệ và hồng hoa mỗi thứ 10g.
• Thực hiện: Cho dược liệu vào ấm sắc đặc, chia nước sắc thành 2 lần uống và dùng hết trong ngày. Dùng đều đặn ngày 1 thang cho đến khi triệu chứng thuyên giảm.

Đối với bệnh nhân mắc chứng huyễn vựng thể huyết ứ trở khiếu, bệnh nhân nên dùng các món ăn từ tôm cua, cá, thịt bò, trứng để bổ huyết. Ngoài ra, nên thêm rau xanh và trái cây vào chế độ ăn để dễ tiêu hóa. Hạn chế lo nghĩ và căng thẳng khiến chức năng tiêu hóa kém, từ đó làm nghiêm trọng hơn chứng huyễn vựng.

6. Bài thuốc Đông y trị chứng huyễn vựng thể can hỏa thượng viêm

Chứng huyễn vựng can hỏa thượng viêm đặc trưng bởi tình trạng đầu đau và choáng, ngực sườn đầy trướng, mặt đỏ, miệng đắng, ngủ ít, mơ nhiều, táo bón, tiểu tiện vàng. Người bệnh có mạch huyền sác, lưỡi đỏ và rêu vàng.

Để cải thiện thể bệnh này, người bệnh nên dùng bài Long đởm tả can thang để thanh can tả hỏa, thanh lợi thấp nhiệt. Bệnh nhân đau đầu nhiều nên xoa bóp bấm huyệt vùng đầu kết hợp với châm cứu để cải thiện.

• Chuẩn bị: Long đởm thảo và sài hỗ mỗi thứ 12g, đương quy, kỷ tử, sinh địa và hoàng cầm mỗi thứ 10g, mộc thông, cam thảo và trạch tả mỗi thứ 6g.
• Thực hiện: Đem các vị sắc với nước, chia thành 2 lần uống và dùng hết trong ngày.

Tương tự như các thể bệnh khác, bệnh nhân mắc chứng huyễn vựng cũng nên trang bị những kỹ thuật thư giãn để tránh thần kinh bị ức chế và căng thẳng quá mức. Cố gắng giữ cho tâm trạng được thoải mái, thư giãn, dành thời gian trò chuyện với bạn bè, người thân và chăm sóc bản thân để đẩy lùi các cảm xúc tiêu cực.

7. Các món ăn hỗ trợ điều trị chứng huyễn vựng

Ngoài bài thuốc uống, bệnh nhân cũng nên dùng thêm một số món ăn hỗ trợ cải thiện chứng huyễn vựng như:

• Trà trần bì: Chuẩn bị trà 5g và trần bì 10g. Đem trà và trần bì hãm với nước sôi già uống thay nước hằng ngày.
• Nước râu ngô: Dùng rau ngô sắc với 300ml nước đến khi còn 150ml thì tắt bếp. Uống nước rau ngô khi đói để cải thiện chứng rối loạn tiền đình.
• Cháo mộc nhĩ trắng: Chuẩn bị thịt lợn nạc 50g, mộc nhĩ trắng 15g (nên đem ngâm nước qua đêm để nấm nở) và 10 quả táo đỏ. Sơ chế nguyên liệu rồi cho vào nồi, đổ thêm nước vào hầm chín và ăn mỗi ngày trong khoảng 7 – 10 ngày.

Lưu ý khi chữa rối loạn tiền đình bằng Đông y

Hiện nay bên cạnh điều trị bằng Tây y, không ít bệnh nhân lựa chọn chữa rối loạn tiền đình bằng các bài thuốc Đông y. Thuốc Đông y sử dụng dược liệu tự nhiên nên hiệu quả chậm và hạn chế hơn so với tân dược. Nhưng bù lại, các bài thuốc Đông y được đánh giá cao về độ an toàn, lành tính và phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau.

Để đạt hiệu quả cao khi chữa rối loạn tiền đình bằng Đông y, bệnh nhân nên lưu ý một số vấn đề sau:

• Bệnh nhân nên tìm gặp thầy thuốc để được chẩn đoán trước khi điều trị bằng các bài thuốc Đông y. Tự ý áp dụng các bài thuốc được lưu truyền trong dân gian thường không mang lại hiệu quả và thậm chí có thể phát sinh tác dụng phụ.
• Các bài thuốc Đông y được đánh giá cao về độ an toàn và lành tính. Tuy nhiên, người có các vấn đề sức khỏe như mang thai, đang cho con bú, tiểu đường, cao huyết áp,… vẫn có thể gặp phải tác dụng phụ khi sử dụng. Để đảm bảo an toàn, bệnh nhân nên thông báo với thầy thuốc tình trạng sức khỏe trước khi dùng các bài thuốc Đông y.
• Không tự ý phối hợp tân dược và các bài thuốc Đông y. Tình trạng này có thể gây ra hiện tượng tương tác và làm phát sinh nhiều tác dụng ngoại ý.
• Mỗi phương pháp điều trị đều có những hạn chế và ưu điểm riêng. Vì vậy nếu không nhận thấy cải thiện khi dùng thuốc Đông y, bệnh nhân nên xem xét đổi phương pháp để quá trình điều trị mang lại kết quả tốt nhất.
• Ngoài sử dụng thuốc, bệnh nhân cũng có thể xoa bóp bấm huyệt và châm cứu để cải thiện các triệu chứng rối loạn tiền đình.
• Song song với các phương pháp điều trị, bệnh nhân nên ăn uống hợp lý, giữ tinh thần thoải mái, hạn chế căng thẳng, lo âu, ngủ đủ giấc và tập thể dục thường xuyên. Ngoài ra, cần tránh dùng rượu bia, thuốc lá và cà phê để giảm thiểu triệu chứng.

Chữa rối loạn tiền đình bằng Đông y có nhiều ưu điểm vượt trội như độ an toàn cao, mang lại hiệu quả lâu dài, phù hợp với nhiều đối tượng,… Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những hạn chế nhất định. Chính vì vậy, bệnh nhân nên xem xét tình trạng sức khỏe để lựa chọn được phương pháp điều trị phù hợp nhất.