Bệnh chàm khi mang thai và các biện pháp điều trị an toàn

Bệnh chàm khởi phát trong thời kỳ mang thai có thể do rối loạn nội tiết tố đột ngột, tâm lý bất ổn, suy giảm chức năng miễn dịch,…Các triệu chứng của bệnh tuy không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng những biểu hiện ngứa ngáy, bứt rứt, khó chịu, mất ngủ ảnh hưởng đến sinh hoạt của mẹ và sự phát triển của thai nhi.

Bệnh chàm khi mang thai và các triệu chứng

Bệnh chàm eczema là bệnh ngoài da mãn tính có thể khởi phát ở bất kỳ đối tượng nào, bao gồm cả phụ nữ trong thời kỳ mang thai. Khi mang thai, cơ thể của nữ giới sẽ có sự thay đổi về hormone cũng như về tâm sinh lý. Đây là những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh chàm và các bệnh lý ngoài da bùng phát mạnh.

Phần lớn các triệu chứng của bệnh chàm eczema chỉ gây tổn thương ngoài da, tuy nhiên cơ chế phát bệnh lại khá phức tạp. Bệnh là hệ quả của các yếu tố bên trong cơ thể và tác nhân bên ngoài môi trường, tác động đến hệ miễn dịch gây ra các phản ứng làm tổn thương da.

Bệnh chàm tuy không tác động nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh, bao gồm phụ nữ mang thai nhưng các triệu chứng của bệnh kéo dài dai dẳng, có xu hướng tái phát và không thể điều trị dứt điểm. Do đó, để kiểm soát bệnh lý hiệu quả, người bệnh cần kết hợp các biện pháp điều trị, cách chăm sóc và phòng ngừa hiệu quả.

Phụ nữ mang thai khi mắc bệnh chàm thường có các biểu hiện như:

• Trên da vùng da phát bệnh có màu hồng hoặc đỏ, khi sờ vào sẽ hơi nổi cộm và sưng hơn với những khu vực da xung quanh.
• Các tổn thương da gây ngứa ngáy, đau rát nhẹ.
• Sau một thời gian sẽ xuất hiện các tổn thương mãn tính, da sẽ khô ráp, nứt nẻ, bề mặt da có màu đỏ, dày sừng.
• Khi các vảy tiết màu trắng trên da bong ra và có hiện tượng nổi cộm.

Các tổn thương do bệnh chàm gây ra ở phụ nữ mang thai thường kéo dài hơn so với người bình thường. Do ở bà bầu thường có sức đề kháng kém, thể trạng suy giảm và nồng độ hormone không được ổn định.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh chàm ở phụ nữ mang thai

Cơ chế khởi phát bệnh chàm tương đối phức tạp, theo các chuyên gia các triệu chứng của bệnh có liên quan mật thiết với yếu tố cơ địa và các yếu tố thuận lợi khác. Đối với phụ nữ đang mang thai mắc phải bệnh chàm thường do các nguyên nhân dưới đây:

Rối loạn nội tiết tố: Khi nội tiết tố không ổn định sẽ gây bùng phát các triệu chứng của bệnh chàm khi mang thai. Bên cạnh đó, tình trạng rối loạn nội tiết tố còn ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu, đồng thời tăng khả năng nhạy cảm của hệ thống miễn dịch đối với các tác nhân gây kích thích.

Suy giảm hệ miễn dịch: Phụ nữ mang thai, nhất là trong 3 tháng đầu của thai kỳ thường bị suy giảm hệ miễn dịch. Tình trạng này sẽ tạo điều kiện thuận lợi bùng phát các triệu chứng của bệnh lý mãn tính, bao gồm bệnh chàm.

Các dị nguyên: Khi mang thai, cơ thể của nữ giới sẽ có sự thay đổi đột ngột, hệ thống miễn dịch cũng sẽ nhạy cảm hơn người bình thường. Do đó, khi tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân gây kích ứng như hóa mỹ phẩm, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật, bụi bẩn,…

Lúc này hệ miễn dịch sẽ kích hoạt phản ứng tăng kháng nguyên, giải phóng histamin dưới da và gây bùng phát các triệu chứng bệnh chàm.

Yếu tố di truyền: Các bệnh da liễu mãn tính nói chung và bệnh chàm nói riêng đều có khả năng di truyền cao. Phụ nữ trong giai đoạn mang thai sẽ có nguy cơ mắc bệnh chàm cao hơn nếu người thân trong gia đình mắc bệnh chàm, viêm da bã tiết, vảy nến, viêm da cơ địa,…

Yếu tố tâm lý: Phần lớn phụ nữ khi mang thai lần đầu thường có tâm lý căng thẳng, lo lắng. Yếu tố này là một trong những nguyên nhân gây bùng phát bệnh chàm và khiến tình trạng bệnh kéo dài.

Bệnh chàm khi mang thai ảnh hưởng đến thai nhi không?

Các triệu chứng của bệnh chàm thường chỉ gây tổn thương ngoài da, gây ngứa ngáy, đau rát nhẹ, dày sừng khó chịu. Bệnh hầu như không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Do đó, khi phụ nữ mang thai mắc phải bệnh chàm sẽ không gây ra các biến chứng nguy hiểm như sinh non, dị tật bẩm sinh, sảy thai.

Tuy nhiên, do bệnh có tính chất kéo dài dai dẳng và ngứa ngáy nên sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mẹ bầu, cơ thể mệt mỏi, suy nhược, chán ăn, bứt rứt khó chịu. Các triệu chứng ngày sẽ tác động gián tiếp đến sự phát triển của thai nhi, khi trẻ sinh ra thường nhẹ cân và sức đề kháng kém.

Ngoài ra, khi bị bệnh chàm trong thời kỳ mang thai còn có nguy cơ di truyền cho thai nhi các bệnh liên quan đến cơ địa như viêm kết mạc dị ứng, hen suyễn, viêm mũi dị ứng, các thể chàm, sốt cỏ khô,…

Điều trị bệnh chàm khi mang thai

Do đặc tính của bệnh chàm thường kéo dài dai dẳng và tái phát nhiều lần với các triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến tâm lý, giấc ngủ của cả mẹ và thai nhi. Vì vậy, khi nhận thấy có các dấu hiệu của bệnh chàm, mẹ bầu nên có các biện pháp khắc phục bệnh lý như:

Các biện pháp chăm sóc tại nhà

Thông thường phụ nữ mang thai khi bệnh chàm thường có mức độ tổn thương ở mức độ nhẹ đến trung bình. Do đó, bạn có thể áp dụng các biện pháp tại nhà để làm giảm các triệu chứng ngứa ngáy, đau rát trước khi cần đến sự can thiệp của y khoa.

Dưới đây là một số mẹo chăm sóc da bệnh chàm khi mang thai:

• Tắm 2 lần mỗi ngày, chọn mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát thấm hút tốt để giảm ma sát lên da và hầm bí da. Phụ nữ mang thai thường có nồng độ nội tiết bất ổn nên thường gặp phải hiện tượng da tiết nhiều mồ hôi gây nóng và khó chịu.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên, nhất là những vùng da bị chàm và các vùng da thường bị rạn do mang thai. Việc dùng kem dưỡng ẩm sẽ tăng cường độ ẩm cho da, sản sinh collagen, làm dịu và mềm da. Mẹ bầu có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ để có thể lựa chọn sản phẩm phù hợp với tình trạng bệnh.
• Để làm giảm tình trạng ngứa ngáy, sưng viêm do bệnh chàm gây ra, bà bầu có thể dùng khăn mát chườm lên vùng da bị tổn thương trong vòng 10 – 15 phút. Trường hợp tổn thương da do bệnh chàm gây ra lan rộng, người bệnh có thể tắm hoặc ngâm mình với nước mát để cải thiện các triệu chứng khó chịu của bệnh lý.
• Bổ sung nhiều nước và kết hợp với máy tạo độ ẩm để duy trì độ ẩm của da, tránh tình trạng da bị mất nước, khô ráp, bong tróc và nứt nẻ.
• Bên cạnh đó, phụ nữ trong giai đoạn mang thai nên xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, tăng cường bổ sung các thực phẩm tốt cho da và thai nhi như nước ép, rau củ quả và ngũ cốc. Các thực phẩm này sẽ tăng cường sức đề kháng, nuôi dưỡng làn da và phục hồi các tế bào tổn thương.
• Giữ tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng, lo lắng để tránh các triệu chứng bệnh chàm bùng phát mạnh. Mẹ bầu nên dành thời gian nghỉ ngơi, tâm sự với người thân về các vấn đề làm bạn lo lắng.

Tận dụng các thảo dược tự nhiên

Để làm giảm tình trạng viêm đỏ, ngứa ngáy, người bệnh cũng có thể sử dụng một số loại thảo dược tự nhiên, lành tính như:

Sử dụng lá trầu không chữa bệnh chàm:

Các hoạt chất trong lá trầu không có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm, ức chế sự phát triển của virus. Bên cạnh đó, thảo dược này còn có công dụng giảm ngứa ngáy, tiêu viêm, làm dịu vùng da bị kích ứng .

Dùng lá trầu không để ngâm và tắm là mẹo chữa thực hiện, tương đối toàn cho mẹ bầu. Tuy nhiên, tinh dầu có trong lá trầu không có thể gây rát ở khu vực da có vết thương hở. Do đó, người bệnh tránh áp dụng biện pháp này nên vùng da bị trầy xước hoặc lở loét.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 1 nắm lá trầu không rửa sạch, ngâm nước muối để loại bỏ các bụi bẩn, vi khuẩn
• Vò xát nhẹ để ra tinh dầu
• Đun sôi khoảng 2 lít nước, rồi cho lá trầu không vào
• Đun tiếp thêm 5 phút thì tắt bếp và cho nửa muỗng muối vào khuấy đều
• Để nước nguội bớt thì đổ ra chậu và pha thêm nước lạnh đến khi có độ ẩm vừa phải
• Sử dụng nước lá trầu không tắm bình thường
• Mỗi tuần thực hiện 2 lần để làm giảm các triệu chứng ngứa ngáy, sưng đỏ

Dùng gel nha đam chữa bệnh chàm:

Trong gel của nha đam chứa các thành phần có lợi cho da như polyphenol, các vitamin, axit amin, nước,…Các chất này sẽ giúp làm dịu vùng da bị tổn thương, tăng cường độ ẩm cho da, giảm tình trạng khô ráp, nứt nẻ,…

Ngoài ra, gel nha đam còn có khả năng kháng khuẩn, tiêu viêm, hỗ trợ phục hồi các tế bào bị tổn thương do chàm gây ra.

Cách thực hiện:

• Vệ sinh sạch sẽ vùng da bị tổn thương
• Dùng một ít gel nha đam bôi lên da
• Đợi gel khô hẳn thì tiếp tục thoa từ 2 – 4 lớp nữa để giữ độ ẩm cho da
• Bạn có thể để qua đêm và rửa lại bằng nước sạch vào sáng hôm sau

Trường hợp da bị nứt nẻ nhiều, có thể dùng gel nha đam kết hợp với dầu dừa để tăng hiệu quả điều trị.

Đắp búp chè non cải thiện triệu chứng chàm:

Vì trong búp chè non có chứa lượng tanin cao nên có khả năng làm se vết thương, giảm ngứa ngáy, giảm viêm đỏ. Ngoài ra, trong thảo dược này còn chứa các chất oxy hóa cao, axit amin và khoáng chất cần thiết, hỗ trợ phục hồi tế bào da hư tổn, ngăn ngừa tổn thương da lan rộng và tiêu viêm.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị vài búp chè non, mang đi rửa sạch và để ráo
• Giã nát búp chè non và đắp lên vùng da bị bệnh sau khi đã được làm sạch
• Dùng băng gạc sạch quấn quanh khu vực da đắp và để qua đêm
• Rửa lại nước sạch vào sáng hôm sau, sau đó dùng kem dưỡng ẩm để làm giảm tình trạng khô ráp, nứt nẻ da.

Điều trị bằng thuốc Tây 

Đối với các trường hợp có các triệu chứng của bệnh chàm kéo dài, không đáp ứng điều trị bằng các phương pháp trên. Lúc này mẹ bầu nên chủ động đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp.

Dưới đây là một số loại thuốc thường được bác sĩ chỉ định:

Các loại thuốc kháng histamin H1: Loratadin, Mizolastine, Cetirizin, Terfenadin,…Là các loại thuốc được sử dụng điều trị bệnh chàm khi mang thai. Thuốc có tác dụng giảm ngứa nhanh, kháng dị ứng và cải thiện một số triệu chứng trên da.

Thuốc bôi tại chỗ chứa kẽm: Kẽm là thành phần có khả năng sát trùng, giảm tình trạng viêm da, làm dịu và mềm da. Thuốc bôi chứa kẽm tương đối an toàn cho mẹ bầu và phụ nữ đang cho con bú.

Bên cạnh các loại thuốc điều trị, bác sĩ có thể áp dụng phương pháp quang trị liệu đối với các trường hợp có các triệu chứng bệnh chàm nghiêm trọng, các loại thuốc điều trị không mang lại hiệu quả.

Phương pháp này sử dụng tia UV chiếu trực tiếp vào vùng da bị chàm để ức chế những tế bào gây bệnh và các chất gây dị ứng. Từ đó sẽ làm giảm các triệu chứng ngứa ngáy, viêm nhiễm, dày sừng.

Cơ thể của phụ nữ mang thai đặc biệt nhạy cảm, do đó người bệnh chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ chuyên môn. Tránh tự ý dùng thuốc vì có thể gây ra các rủi ro và ảnh hưởng đến thai nhi. Đặt biệt là các loại thuốc chứa corticoid.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh chàm khi mang thai

Các triệu chứng của bệnh chàm có thể tái lại khi gặp điều kiện thuận lợi. Vì vậy, sau khi kết thúc liệu trình điều trị, bà bầu nên có các biện pháp ngăn ngừa bệnh tái phát như:

• Vệ sinh cá nhân và chăm sóc da đúng cách để tránh tình trạng rạn da, hàng rào bảo vệ da bị suy yếu và gây bùng phát các triệu chứng bệnh chàm và các bệnh da liễu mãn tính.
• Tránh tắm nước quá nóng vì nhiệt độ cao khi tiếp xúc với da sẽ phá vỡ lớp màng lipid trên bề mặt da, khiến da dần suy yếu và tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh xâm nhập. Người bệnh chỉ nên tắm khoảng 15 phút để đảm bảo sức khỏe cho làn da.
• Lựa chọn các trang phục, giày dép có kích cỡ phù hợp, chất liệu mềm mại và thoáng mát.
• Trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm chăm sóc da, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn là lựa chọn phù hợp với làn da, tránh tình trạng kích ứng và bùng phát bệnh chàm.
• Giữ ấm cơ thể khi trời chuyển lạnh đột ngột, cũng như giữ cơ thể thoáng mát khi trời nắng nóng.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học kết hợp luyện tập, nghỉ ngơi để nâng cao thể trạng cho mẹ và sự phát triển toàn diện của thai nhi.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với các dị nguyên như thực phẩm có nguy cơ gây kích ứng, hóa chất, bụi, phấn hoa, mủ nhựa thực vật,…
• Ở những tháng đầu và cuối thai kỳ, bạn nên giảm khối lượng công việc, dành thời gian nghỉ ngơi, trò chuyện với người thân để giải phóng các suy nghĩ tiêu cực, giảm lo âu, căng thẳng.

Các triệu chứng bệnh chàm thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Mẹ bầu có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà để làm giảm các triệu chứng bệnh ở mức độ nhẹ và trung bình. Đối với bệnh ở mức độ nặng, bạn nên điều trị theo phương pháp của bác sĩ chuyên khoa. Để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi, trước khi áp dụng bất kỳ biện pháp chữa trị nào bạn cũng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Có thể bạn quan tâm:

• Bệnh chàm Eczema ở trẻ em – Nguyên nhân và hướng điều trị
• Chàm bội nhiễm là gì? Mức độ nguy hiểm và cách điều trị