Bệnh trĩ nội: Nguyên nhân, Triệu chứng, Cách chữa trị

Bệnh trĩ nội điển hình bởi tình trạng tĩnh mạch sâu trong niêm mạc trực tràng bị phình giãn. Các dấu hiệu của bệnh lý thường gây đau rát, ngứa ngáy khó chịu vùng hậu môn và chảy máu khi đi đại tiện. Bệnh trĩ nội nếu không được khám và can thiệp y tế kịp thời có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt, tâm sinh lý và làm tăng nguy cơ phát sinh các biến chứng nghiêm trọng.

Bệnh trĩ nội là gì?

Bệnh trĩ nội có tên khoa học là Internal Hemorrhoids khởi phát khi tĩnh mạch ở sâu bên trong trực tràng bị giãn phình. Từ đó, dẫn đến tình trạng ứ đọng máu và phát triển thành cấu trúc ở dạng búi hay còn gọi là búi trĩ. Không giống với bệnh trĩ nội là trĩ ngoại, đây là hiện tượng động mạch bị giãn và xảy ra ở ngoài ống hậu môn.

Khi mới khởi phát, trĩ nội gần như không gây ra các triệu chứng bất thường bởi vùng niêm mạc tại trực tràng không chứa dây thần kinh cảm giác. Tuy nhiên, lâu dần khi búi trĩ có xu hướng tăng kích thước, người bệnh có thể cảm nhận một số dấu hiệu như đau rát, khó chịu ngứa ngáy vùng hậu môn và chảy máu sau đại tiện.

So với trĩ ngoại, bệnh trĩ nội khó nhận biết hơn nên hầu hết các trường hợp chỉ tiến hành thăm khám và điều trị khi bệnh lý chuyển sang giai đoạn 2 đến giai đoạn 4. Theo đánh giá của các chuyên gia, bệnh trĩ nói chung và trĩ nội nói riêng không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đe dọa tính mạng người bệnh. Tuy nhiên, các triệu chứng của bệnh lý có thể tác động tiêu cực đến sinh hoạt, đời sống và tâm sinh lý.

Các triệu chứng bệnh trĩ nội ở từng giai đoạn

Giống với bệnh trĩ ngoại, trĩ nội cũng được chia thành 4 giai đoạn từ 1 – 4 theo mức độ tăng dần của các triệu chứng. Người bệnh có thể nhận biết các mức độ tiến triển của bệnh lý qua những dấu hiệu sau:

Trĩ nội độ 1:

• Búi trĩ lúc này sẽ nằm sâu trong trực tràng nên không thể quan sát hoặc sờ cảm nhận
• Đi đại tiện chảy máu. Lúc đầu máu thường lẫn vào phân, sau đó có thể nhỏ giọt hay bắn thành tia
• Vùng hậu môn tiết nhiều dịch nhầy gây ẩm ướt và ngứa ngáy, khó chịu

Trĩ nội độ 2: 

• Búi trĩ có xu hướng sa xuống ở ống hậu môn
• Khi gắng sức rặn, lúc này búi trĩ có thể lòi khỏi hậu môn, sau đó tự thụt lại vào bên trong
• Ở giai đoạn 2, ngoài tình trạng đại tiện ra máu, bệnh trĩ nội còn khiến vùng hậu môn bị đau rát

Trĩ nội độ 3:

• Búi trĩ lúc này đã phát triển to, dày, có màu đỏ sẫm, bề mặt thô như những búi trĩ ngoại
• Cơ thắt của hậu môn có xu hướng bị suy yếu dẫn đến búi trĩ lòi ra ngoài thường xuyên ngay cả khi đi bộ hoặc ngồi
• Không giống với giai đoạn 2, búi trĩ ở giai đoạn này hầu như không còn khả năng tự thụt vào, thay vào đó phải dùng tay

Trĩ nội độ 4:

• Búi trĩ phát triển có kích thước lớn và không có khả năng thụt vào ống hậu môn ngay khi dùng tay đẩy
• Lúc này, những triệu chứng cơ năng như ngứa ngáy, đau rát, khó chịu sẽ tiến triển nặng nề, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và tâm lý của người bệnh

Nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ nội

Các triệu chứng bệnh trĩ nội khởi phát do tăng áp lực tại vùng trực tràng – hậu môn diễn ra trong thời gian dài. Tình trạng này khiến tĩnh mạch phình giãn, từ đó tạo điều kiện khiến máu ứ đọng và hình thành các búi trĩ. Trên thực tế, bệnh trĩ nội chính là hệ quả của nhiều yếu tố cộng hưởng, rất ít trường hợp bệnh khởi phát bởi nguyên nhân. Cụ thể.

Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra bệnh trĩ nội:

• Yếu tố tuổi tác: Những đối tượng người trưởng thành, người cao tuổi thường có khả năng mắc bệnh lý cao hơn, bởi lúc này cơ các tĩnh mạch và cơ hậu môn đã dần bị suy yếu và tổn thương nghiêm trọng. Đây được xem là yếu tố thuận lợi để bệnh trĩ cũng như các bệnh lý liên quan đến tĩnh mạch khởi phát.
• Rối loạn tiêu hóa: Trường hợp bị rối loạn tiêu hóa mãn tính với các dạng như táo bón, tiêu chảy, và mót rặn đều khiến gia tăng áp lực lên trực tràng – hậu môn, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ nội
• Phụ nữ mang thai: Bệnh lý thường có xu hướng khởi phát ở phụ nữ mang thai, nhất là các tháng cuối của thai kỳ. Nguyên nhân chính là do kích thước cổ tử cung giãn nở và cân nặng tăng lên khiến các tĩnh mạch tại trực tràng – hậu môn bị chèn ép, sau một thời gian sẽ có xu hướng phình giãn và phát triển thành búi trĩ.

• Lười vận động: Những người có thói quen lười vận động và ngồi nhiều thường có nguy cơ mắc bệnh trĩ và những vấn đề liên quan đến xương khớp cao hơn người bình thường. Việc ngồi lâu trong một thời gian dài có thể gây chèn ép lên tĩnh mạch, cơ thắt, vùng hậu môn, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ nội.
• Quan hệ đồng giới: Các số liệu thống kê cho thấy, các triệu chứng bệnh trĩ nội thường có nguy cơ khởi phát cao ở nhóm nam giới quan hệ đồng tính. Nguyên nhân là do hoạt động tình dục có thể tăng lực ma sát lên niêm mạc trong ống hậu môn, điều này vẫn đến viêm nhiễm, phình giãn và ứ máu.
• Những nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân trên, bệnh lý còn có thể xuất hiện bởi một số yếu tố khác như chế độ ăn uống không khoa học, thường xuyên vận động nặng, nhịn đi đại tiện, lạm dụng bia rượu, căng thẳng, mệt mỏi trong thời gian dài,…

Bệnh trĩ nội nguy hiểm không?

Theo các bác sĩ chuyên khoa, bệnh trĩ nội thường không nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, việc hình thành các búi trĩ sẽ gây bất tiện trong quá trình đại tiện, đi lại, vận động và sinh hoạt hàng ngày. Lâu dần, các dấu hiệu của bệnh lý sẽ tiến triển nặng nề ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc, học tập và tâm sinh lý của người bệnh.

Bệnh lý nếu không được chuẩn đoán và điều trị kịp thời có thể diễn tiến nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ phát sinh các biến chứng nặng nề như:

• Thiếu máu mãn tính: Đây là một trong những biến chứng phổ biến của bệnh trĩ nội nói riêng và bệnh trĩ nói chung. Thiếu máu mãn tính thường xảy ra khi hiện tượng chảy máu sau đại tiện kéo dài.
• Sa trĩ tắc mạch: Biến chứng phát sinh khi các cục máu đông hình thành bên trong mạch máu ở búi trĩ. Sa trĩ tắc mạch đặc trưng bởi tình trạng sưng viêm tại vùng niêm mạc hậu môn – trực tràng, gây đau đớn dữ dội hơn so với búi trĩ sa thông thường.
• Nhiễm khuẩn búi trĩ: Tình trạng này xuất hiện khi búi trĩ bị sa ra ngoài và thít chặt bởi cơ thắt hậu môn. Từ đó gây viêm loét, hoại tử và phù nề. Biến chứng nếu không được điều trị kịp thời có thể khiến tình trạng nhiễm trùng đi vào trong máu và đe dọa đến tính mạng.
• Rối loạn chức năng hoạt động cơ hậu môn: Cơ hậu môn đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát hoạt đồng đào thải phần và xì hơi. Tuy nhiên, trường hợp người bệnh có dấu hiệu búi trĩ sa ra ngoài thường xuyên sẽ khiến cơ quan này bị suy giảm chức năng và rối loạn.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh trĩ nội

Khác với trĩ ngoại, các búi trĩ nội ở giai đoạn mới khởi phát thường khó nhận biết thông qua các chẩn đoán lâm sàng. Do đó, trước chỉ định thực hiện một số chẩn đoán cận lâm sàng, bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu người bệnh cung cấp thông tin bệnh sử, chế độ sinh hoạt, ăn uống và những dấu hiệu cơ năng.

Trường hợp nghi ngờ mắc bệnh trĩ nội, lúc này bác sĩ có thể chỉ định những kỹ thuật chẩn đoán như sau:

• Bác sĩ điều trị có thể yêu cầu người bệnh ngồi xổm nhằm quan sát biểu hiện của búi trĩ và mức độ sa (áp dụng trong trường hợp bệnh trĩ nội tiến triển sang giai đoạn 2)
• Ngoài ra, bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật nội soi để quan sát những biểu hiện của trực tràng – hậu môn. Kỹ thuật này còn giúp bác sĩ phát hiện những bệnh lý tiền ẩn như polyp trực tràng, ung thư trực tràng,…

Bệnh trĩ nội khá lành tính, do đó quá trình tiến hành chẩn đoán cũng không quá phức tạp. Tuy nhiên, trường hợp người bệnh không có tổn thương thực thể và không có triệu chứng. Lúc này bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán khác như xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, chụp xquang,…

Cách chữa trị bệnh trĩ nội hiệu quả

Tùy thuộc vào mức độ các triệu chứng và giai đoạn bệnh lý mà bác sĩ chỉ định các biện pháp điều trị và chăm sóc khoa học, hợp lý giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh trĩ nội nhanh chóng. Dưới đây là các phương pháp chữa trị nội được áp dụng phổ biến:

1. Sử dụng thuốc Tây điều trị

Với những trường hợp bệnh trĩ nội độ 1 và trĩ nội độ 2 thường được bác sĩ chuyên khoa chỉ định một số loại thuốc sau:

• Thuốc bôi dạng mỡ: Những loại thuốc bôi dạng mỡ được chỉ định bôi trực tiếp lên vùng hậu môn giúp cải thiện tình trạng ngứa ngáy, khó chịu, sưng viêm do bệnh lý gây ra. Các loại thuốc bôi dạng mỡ thường chứa các hoạt chất kháng sinh, hydrocortisone, hoặc những thành phần có đặc tính làm dịu như Panthenol, Kẽm oxide,…
• Các loại thuốc chống viêm, giảm đau: Các triệu chứng bệnh trĩ nói chung và bệnh trĩ nội nói riêng thường gây đau rát, ngứa ngáy khó chịu ở vùng hậu môn, nhất là sau khi đại tiện. Để cải thiện những triệu chứng này, bác sĩ chuyên khoa có thể sử dụng một số loại thuốc giúp giảm đau, chống viêm như Naproxen, Ibuprofen, Diclofenac,…
• Nhóm thuốc nhuận tràng: Các loại thuốc nhuận tràng có tác dụng chính là hỗ trợ nhu động ruột, làm giảm thời gian phân ứ trong đại tràng, hỗ trợ quá trình đi tiêu diễn ra thuận lợi. Thuốc nhuận tràng được dùng trong những trường hợp bệnh trĩ nội xuất hiện do chứng táo bón mãn tính.
• Thuốc giúp tăng độ bền tĩnh mạch: Hesperidine, Disomine, Daflon,… là những loại thuốc có tác dụng làm tăng độ bền tĩnh mạch. Từ đó làm giảm nguy cơ vỡ, tắc mạch và hạn chế sự gia tăng kích thước búi trĩ.
• Một số loại thuốc khác: Tùy vào những trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể hướng dẫn người bệnh kết hợp sử dụng thêm một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, vitamin C, thuốc hỗ trợ điều hòa nhu động ruột,…

2. Áp dụng các thủ thuật điều trị bệnh lý

Sử dụng các loại thuốc tân dược chỉ làm chậm tiến trình phát triển bệnh, đồng thời làm giảm các dấu hiệu bệnh trĩ nội. Do đó, đa số các trường hợp mắc bệnh đều cần tiến hành can thiệp những thủ thuật xâm lấn nhằm loại bỏ các búi trĩ.

Dưới đây là một số thủ thuật thường được áp dụng trong chữa trị bệnh trĩ nội:

• Sử dụng vòng cao su thắt búi trĩ: Thủ thuật này sẽ được tiến hành qua kỹ thuật nội soi. Lúc này, bác sĩ có thể quan sát cụ thể mức độ bệnh lý và biểu hiện trong trực tràng. Kế đến, sẽ dùng vòng cao su thắt chặt búi trĩ, trong vài ngày sau búi trĩ sẽ bị ngoại tử, rụng đi do không đủ máu nuôi dưỡng.
• Thủ thuật chích xơ búi trĩ: Chích xơ búi trĩ thường được áp dụng với những trường hợp mắc bệnh trĩ nội giai đoạn 2. Thủ thuật này cho phép dùng dung dịch đặc biệt để tiêm trực tiếp vào búi trĩ, từ đó sẽ gây hiện tượng xơ hóa nhằm hạn chế tình trạng chảy máu sau đại tiện. Đồng thời hạn chế sa búi trĩ và phát sinh các biến chứng nặng nề khác.

Ngoài những thủ thuật phổ biến trên trong điều trị bệnh trĩ nội, bác sĩ có thể chỉ định một vài thủ thuật khác như sử dụng laser, áp lạnh búi trĩ với nito lỏng, đốt nhiệt điện,… Những kỹ thuật này được thực hiện nhanh chóng cùng với quy trình đơn giản nhưng lại mang lại hiệu quả rõ rệt. Nhưng trên thực tế, các búi trĩ vẫn có nguy cơ tái phát sau khi thực hiện thủ thuật điều trị.

3. Phẫu thuật điều trị bệnh trĩ nội

Phẫu thuật chính là lựa chọn sau cùng trong điều trị bệnh trĩ nội khi những phương pháp điều trị trên không đáp ứng. Bên cạnh đó, phương pháp điều trị ngoại khoa này cũng được bác sĩ cân nhắc khi các triệu chứng của bệnh lý gây ra những biến chứng như hoại tử búi trĩ, rối loạn cơ thắt hậu môn, thiếu máu mãn tính,…

Những kỹ thuật thường được áp dụng trong phẫu thuật điều trị trĩ nội, bao gồm:

• Phẫu thuật Longo: Phương pháp này thường được áp dụng với những trường hợp mắc bệnh trĩ độ 2 – 4. Phẫu thuật Longo được tiến hàng bằng cách dùng máy khâu vòng cắt niêm mạc trên đường lược, mục đích để làm gián đoạn hoạt động tuần hoàn máu đến búi trĩ. Kế đến sẽ đưa búi trĩ vào ống hậu môn rồi làm teo mô trĩ.
• Kỹ thuật khâu triệt mạch THD: Phương pháp được tiến hành thông qua siêu âm để làm tắc tĩnh mạch cung cấp máu đến hậu môn. Nhờ đó sẽ kiểm soát mức độ phình giãn ở búi trĩ, theo thời gian búi trĩ có xu hướng teo dần.

Các biện pháp kiểm soát bệnh lý nội hiệu quả

Các triệu chứng bệnh trĩ nói chung và bệnh trĩ nội nói riêng ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày, hiệu suất học tập – làm việc cũng như tâm sinh lý của người bệnh. Để kiểm soát bệnh lý hiệu quả cũng như rút ngắn thời gian chữa trị, người bệnh cần kết hợp các phương pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên môn và thiết lập chế độ sinh hoạt khoa học, lành mạnh.

Dưới đây là một số cách giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh trĩ nội hiệu quả được áp dụng phổ biến:

• Bổ sung nhiều nước và các thực phẩm giàu chất xơ vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm hạn chế tình trạng táo bón, làm mềm phân và giảm áp lực lên vùng trực tràng – hậu môn.
• Thường xuyên vệ sinh khu vực hậu môn, điều này sẽ cải thiện tình trạng ẩm ướt, ngứa ngáy gây khó chịu, đồng thời làm giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Người bệnh có thể áp dụng liệu pháp chườm lạnh bằng túi mát hoặc khăn lên vùng hậu môn sẽ giúp cải thiện các triệu chứng bệnh lý.
• Tránh tiêu thụ các thực phẩm, món ăn và thức uống dễ gây tình trạng táo bón như những món ăn chứa nhiều dầu mỡ, cay nóng, bia rượu, cà phê, thực phẩm có kết cấu cứng,…
• Không rặn khi đại tiện và tránh mang vác nặng. Bởi những hành động này có thể làm tăng áp lực lên tĩnh mạch, từ đó gây ra tình trạng đau rát và xuất huyết kéo dài. Trường hợp gặp khó khăn trong việc đại tiện, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa sử dụng các loại thuốc mỡ dạng bôi hoặc thuốc nhuận tràng.
• Mỗi ngày duy trì tập luyện thể dục thể thao khoảng 30 phút giúp nâng cao thể trạng, tăng cường sức khỏe tổng thể, thúc đẩy hoạt động lưu thông máu và hỗ trợ điều hòa nhu đồng ruột. Trong các nghiên cứu cũng đã chỉ ra, các hoạt động thể chất sẽ giúp ngăn ngừa tiến triển của bệnh lý, đồng thời hạn chế nguy cơ bệnh trĩ nội tái phát.
• Loại bỏ những thói quen xấu ảnh hưởng đến bệnh lý như thức khuya, ngồi xổm, hút thuốc lá, căng thẳng thần kinh,…

Bệnh trĩ nội là một trường hợp của bệnh trĩ. Tuy không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể nhưng nếu không tiến hành thăm khám và điều trị kịp thời có thể phát sinh các biến chứng nặng nề như sa nghẹt búi trĩ, thiếu máu mãn tính, hoại tử búi trĩ,… Do đó, khi nhận thấy các biểu hiện của bệnh lý, bạn cần chủ động đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.